Energie
Wie zich vastklampt aan de cv-ketel, is juist beter af zónder
Gasloos wonen mag geen speeltje worden voor een ‘groene’ voorhoede, waarschuwt het SCP. Wie niet zomaar wil of kan verduurzamen, is er vaak het meest bij gebaat.
Het klinkt handig: koppel eerst rijke wijken van het aardgas af, bij de uitvoering van het Klimaatakkoord. Daar wonen bovengemiddeld veel milieubewuste mensen met een spaarrekening, die hun cv-ketel best kwijt willen. Maar de 335 Nederlandse gemeenten begaan een grote fout als ze deze minderheid voorrang geven bij het verwijderen van de cv-ketel. Daarvoor waarschuwt het Sociaal en Cultureel Planbureau (CPB) vandaag.
De ruime meerderheid van de Nederlanders twijfelt over gasloos wonen, of wil er liever niet aan meedoen. Het SCP wijst erop dat juist die groep de grootste baat kan hebben bij een warmtepomp, warmtenet en de isolerende maatregelen die daarbij nodig zijn. “Als we de kwaliteit van de woning zouden vooropstellen, dan is wellicht eerder een aanpak wenselijk waarbij juist burgers prioriteit krijgen die moeite hebben hun woning te verduurzamen.” Dankzij subsidie en advisering kunnen modale of achterstandswijken verbeteren als de gemeente ze gasloos maakt. Bewoners kunnen prettiger wonen dankzij lagere energiekosten, en het verdwijnen van tocht in huis.
Groene rijken
Bij de eerste ‘proeftuinen’ voor gasloos wonen ziet het SCP, een uitzondering als Utrecht Overvecht daargelaten, dat niet gebeuren. Het is vooral een elitaire kopgroep die als eerste gasloos wil worden, en daarin slaagt. Pas op want hierdoor dreigt het ‘mattheuseffect’, aldus het SCP. Dat wil zeggen: er ontstaat een groep groene rijken, terwijl mensen die minder bezig zijn met het milieu achterop raken, bijvoorbeeld door stijgende energiekosten. Het is nog mogelijk om die tweedeling te voorkomen, aldus het SCP. “De transitie naar wonen zonder aardgas bevindt zich nog in een pril stadium.” Gemeenten moeten uiterlijk 2021 laten weten in welke volgorde ze samen 1,5 miljoen huizen voor 2030 gasloos willen maken.
Goede informatieverstrekking kan mensen die bedenkingen hebben over gasloos wonen, of daar niets van willen weten, motiveren om verduurzaming thuis positiever te bekijken. Ook kan het volgens het SCP helpen als een bewoner bij iemand anders ziet hoe je kunt wonen zonder gasfornuis en cv-ketel. Zo kunnen bewoners elkaar over de streep trekken, aldus het SCP. De andere kant van de medaille is: als bewoners negatieve ervaringen delen, hebben anderen ook geen interesse meer in een gasloos huis.
Lees ook:
‘Acht miljoen huizen van het gas af: doe dat maar even’
Gemeenten krijgen een ‘regierol’ voor duurzame wijken, aldus het Klimaatakkoord. We doen ons best, zeiden VNG-bestuurders Jan van Zanen en Lot van Hooijdonk in Trouw, maar we moeten nog warmlopen.
Een groene toekomst is er alleen voor de rijken: de eco-elite
De verduurzaming van Nederland leidt tot een nog ongelijkere verdeling van schone en leefbare ruimte, zegt sociaal wetenschapper Shivant Jhagroe. De eco-elite verschuilt zich in lommerrijke wijken, de grijze rest is voor de armen.
