Wie inzoomt op de woorden van de nieuwe voorzitter van de klimaattop, ziet fossiele industrie

De volgende mondiale klimaattop is pas in november, maar de inleidende beschietingen zijn reeds begonnen. Interessant, want de top is in de Verenigde Arabische Emiraten en de voorzitter is directeur van het staatsoliebedrijf. Sinds dat bekend is, vindt er een glas-half-vol-half-leeg-discussie plaats over deze Sultan Ahmed Al Jaber. Het glas zou half vol zijn omdat deze onvervalste olieman als geen ander de fossiele industrie van klimaatactie zou kunnen overtuigen. Of het glas is half leeg: het valt niet te verwachten dat de nieuwe voorzitter een groot punt gaat maken van het minder verbranden van olie en gas.

De afgelopen weken overziende is het glas half leeg. Begin deze maand verzamelden onderhandelaars van veertig landen zich in Berlijn voor een eerste informele uitwisseling in aanloop naar de top in november. Al Jaber riep de aanwezigen daar op om ‘de uitstoot van fossiele brandstoffen uit te faseren’. Dat klinkt best goed, maar om te begrijpen wat de man hier precies bedoelt, is een behoorlijk niveau van begrijpend lezen noodzakelijk.

Zo zegt hij ‘de uitstoot van fossiele brandstoffen’, niet fossiele brandstoffen zelf. Zijn pleidooi ging dan ook gepaard met het aanprijzen van middelen om die uitstoot te doen verdwijnen. Onder de grond stoppen bijvoorbeeld, carbon capture and storage (ccs), of direct uit de lucht zuigen. Het zijn beide onbewezen, dure technologieën die weinig in gebruik zijn, maar desondanks veel opduiken in de fata morgana’s van de fossiele industrie.

De realiteit is dat gevaarlijke opwarming alleen in te perken is als op korte termijn veel minder fossiele brandstoffen verstookt worden. Dat is uit en te na aangetoond door het wetenschappelijk klimaatpanel IPCC, bevestigd door energie-agentschap IEA en krachtig aan de wereld voorgehouden door VN-voorman António Guterres. Niet bepaald omstreden dus.

Heel slim gebruikt Al Jaber het woord ‘phase out’, uitfaseren in niet al te fraai Nederlands. Ook dat vergt weer een stukje close reading. Tijdens de vorige klimaattop, COP 27 in Sharm al-Sheikh, liepen de diplomatieke gemoederen hoog op rondom het woord ‘phase out’. Pogingen van tientallen landen om in de slottekst op te nemen dat het gebruik van fossiele brandstoffen ‘uitgefaseerd’ zou moeten worden, strandden. Protesten van onder meer Rusland, Iran en Saoedi-Arabië leidden tot de vondst om er ‘phase down’, van te maken. Niet helemaal stoppen, gewoon een beetje minder.

Creatief gevonden. De opdiepers van kolen, olie en gas slaakten een zucht van verlichting. Nu lijkt Al Jaber door het woord ‘phase out’ te gebruiken juist een stevig statement af te geven, maar, zoals hierboven uitgelegd, het betreft dus de emissies, niet de brandstoffen. Het is eigenlijk irritant geklooi met woorden, dat afleidt van waar het om zou moeten gaan: zo spoedig mogelijk minder broeikasgassen de lucht in blazen.

Geeft dit eerste onderonsje in Berlijn al genoeg reden het glas half leeg te verklaren, een paar dagen later volgde een verontrustend bericht. De Financial Times onthulde dat er een nieuwe club van olie- en gasbedrijven in de maak is, luisterend naar de naam Global Decarbonization Alliance. Van het COP28-team krijgt deze samenwerking een warme ontvangst en alle ruimte om haar punt te maken op de top. Dat punt komt erop neer dat de olie- en gasbedrijven vooral de emissies die gepaard gaan met de productie van olie en gas willen verminderen. Een prachtig doel, ware het niet dat 80 tot 95 procent van de emissies veroorzaakt door fossiele brandstoffen, vrij komen bij het gebruik. Dat negeren maakt die alliantie niet erg geloofwaardig als het gaat om het willen halen van de klimaatdoelen die de wereld zich eerder gesteld heeft in Parijs. Er zullen nog meer inleidende verkenningen zoals ‘Berlijn’ komen. Hopelijk schieten die een andere kant op.