Personeelstekorten
Werkende mens heeft de macht in nog altijd krappe arbeidsmarkt
Het aanhoudende tekort aan personeel blijft pijnlijk voor werkgevers. Maar de extreme krapte kent ook veel gelukkigen.
Werkgevers die een personeelsadvertentie plaatsen moeten er nog altijd rekening mee houden dat er weinig reacties op komen. De Nederlandse arbeidsmarkt blijft historisch krap, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In het laatste kwartaal van het afgelopen jaar waren er 13.000 werklozen minder dan een kwartaal eerder.
Nog steeds wordt er meer personeel gevraagd dan dat er werklozen zijn om die banen te vervullen: tegenover elke 100 werklozen stonden aan de staart van 2022 om precies te zijn 123 vacatures. Dat is niet meer zoveel als afgelopen augustus, toen de verhouding werklozen/vacatures een record brak, maar de spanning op de banenmarkt blijft groot. Bovendien is het aantal banen na een tijdelijke afname weer met tienduizenden gegroeid.
Het drastische tekort aan beschikbare medewerkers is slecht nieuws voor bedrijven en instellingen. Een branche als de horeca kan bijvoorbeeld al tijden de dienstroosters nauwelijks rond krijgen waardoor restaurants en cafés soms noodgedwongen het bordje gesloten op de deur moeten hangen. Enigszins hoopgevend voor werkgevers is dat het aantal openstaande vacatures nu voor de tweede keer op rij daalt.
De krappe arbeidsmarkt kent ook veel gelukkigen
Eind december werden er door Nederlandse bedrijven en instellingen alles bij elkaar 442.000 mensen gevraagd, 7000 minder dan in het derde kwartaal van 2022. De nood is volgens het CBS het hoogst in de handel, de zakelijke dienstverlening en in de zorg. Die branches zijn samen goed voor de helft van alle openstaande vacatures.
Zo’n extreem krappe arbeidsmarkt kent ook veel gelukkigen. Werkzoekenden, een deel van de mensen met een flexibel contract en zelfstandige ondernemers hebben niet alleen de banen en klussen voor het uitkiezen maar kunnen ook nog eens allerlei eisen stellen. “Dat is de macht van de werkende mens bij een krappe arbeidsmarkt”, zegt Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt bij Tilburg University. “Veel mensen met een flexibel arbeidscontract en ook zzp’ers – die geen flexwerkers zijn – surfen mee op de golven van de huidige markt. Vakbonden ijveren altijd erg voor vaste contracten en zekere banen maar veel flexwerkers en zelfstandigen zien dat helemaal niet zitten. Die willen op woensdagmiddag iets met de kinderen kunnen doen.”
Een groeiend deel van werkend Nederland hecht volgens Wilthagen aan vrijheid; zij willen werken wanneer dat hen het beste schikt. “Zij nutten de krapte uit en denken daarnaast: toch niet verkeerd wat ik overhoud. Ondernemende werknemers kunnen in branches als de bouw en de zorg veel verdienen, ondanks dat de overheid de fiscale voordelen voor zelfstandigen afbouwt.”
Meer flexwerkers en meer zelfstandigen
Het kabinet wil de arbeidsmarkt ‘meer in balans brengen’ door de verschillen in fiscale behandeling tussen werknemers en zelfstandigen in een hogere versnelling te verkleinen. Door de stapsgewijze afbouw van de zogenoemde zelfstandigenaftrek gaan ondernemers er per saldo in inkomen op achteruit.
Uit de nieuwste cijfers van het CBS en TNO blijkt dat het aantal werknemers met een flexibele arbeidsrelatie weer toeneemt. In het vierde kwartaal van 2022 hadden 2,7 miljoen werknemers een flexibele arbeidsrelatie. Dat zijn er 64 duizend meer dan in hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Er kwamen vooral flexwerkers bij met relatief veel zekerheid in hun contract, zoals een tijdelijk contract met uitzicht op vast. Maar ook het aantal zzp’ers nam toe.
Werkgevers slagen er wel iets vaker in om personeel een vaste aanstelling aan te bieden om zo in ieder geval mensen aan zich te binden. Er kwamen 103.000 vaste werknemers bij in Nederland in vergelijking met het vierde kwartaal van 2021. Maar in diezelfde periode kwamen er ook 128.000 zelfstandigen bij. Naar verhouding nam het aantal zelfstandigen het sterkst toe.
Lees ook:
Vervullen vacatures wordt lastiger en lastiger, werkgevers zoeken oplossingen
Volgens uitvoeringsinstantie UWV komen er in veel gevallen amper reacties van sollicitanten op een positie binnen.
Zelfs de robot kan de druk op de arbeidsmarkt niet wegnemen
Robotica toepassen helpt een beetje, maar: ‘Wij hebben overdreven verwachtingen van nieuwe technologieën’.
