Webwinkel Amazon steekt 1,5 miljoen in Nederlandse zeewierboerderij: ‘Riekt naar greenwashing’

Wat hebben pakjesbedrijf Amazon, Nederland en zeewier met elkaar te maken? Een investering van 1,5 miljoen euro in een zeewierboerderij op de Noordzee, die het ‘klimaatfonds’ van de Amerikaanse webgigant donderdag bekendmaakte.

“Geloof het of niet”, kondigde Amazon in een kleurrijk geanimeerd filmpje op sociale media aan, “maar zeewier heeft de potentie om ons te helpen klimaatverandering te bestrijden.” De Nederlandse boerderij van zeewierorganisatie North Sea Farmers moet de eerste ter wereld worden tussen windmolens op zee, en ‘een blauwdruk’ voor vergelijkbare zeewierboerderijen.

Zeewier absorbeert net als bomen CO2 en er valt relatief klimaatvriendelijk veevoer en kunstmest mee te maken. Amazon claimt dat dit soort glibberige Noordzeevelden in 2040 mogelijk miljoenen tonnen CO2 per jaar kunnen besparen, “evenveel als de uitstoot van honderdduizenden Europeanen”.

Uitstoot Amazon groeit met veertig procent

Zeewierdeskundige Klaas Timmermans van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) vindt investeringen in de zeewierteelt ‘goed nieuws’, maar wijst tegelijkertijd op onzekerheden over de werkelijke klimaatimpact waar Amazon van droomt. NIOZ-directeur Han Dolman waarschuwt dat Amazon een gigantische ecologische voetafdruk heeft, en vreest dat doneren aan groene technologieën een manier is om de aandacht af te leiden van de uitstoot door het bedrijf zelf. Die groeide van 2019 tot 2021 met veertig procent.

Eef Brouwers van North Sea Farmers is dolblij met de 1,5 miljoen van Amazon. “De ruimte tussen windmolens is perfect voor zeewier, omdat er weinig scheepvaart is.” Een half miljoen euro gaat naar de aanleg van zo’n tien hectare aan zeewiervelden, ofwel bij Borssele, ofwel bij de windparken ter hoogte van Noordwijk. Een miljoen euro is voor wetenschappelijk onderzoek naar de werkelijke klimaatwinst van zeewiervelden. Zeewier heeft namelijk CO2 nodig om te groeien, net als bomen, en haalt het daarmee uit de atmosfeer. Maar, minpunt: anders dan bomen gaat zeewier vaak na één of twee jaar dood, en komt die CO2 weer de lucht in.

Kan zeewier CO2 lang opslaan?

Brouwers vertelt over de ‘hypothese’ dat zeewier deeltjes afscheidt, die naar de zeebodem zinken en daar mineraliseren. “Zo kan een deel van de CO2 mogelijk alsnog honderden of duizenden jaren vastgelegd worden.” Het Amazon-project moet gaan onderzoeken of dat klopt. Mocht het onderzoek aantonen dat zeewier CO2 inderdaad voor minstens honderd jaar uit de lucht haalt, kan dat leiden tot een nieuwe standaard, waardoor bedrijven in de toekomst naast bomen ook via zeewierboerderijen uitstoot kunnen compenseren.

NIOZ-onderzoeker Timmermans is hier redelijk sceptisch over. Zeewier haalt CO2 uit de atmosfeer en het water en legt dat vast in zeewierbiomassa, maar of het dit voor honderden jaren uit de lucht houdt, blijft zeer de vraag. Timmermans zegt dat zeewier inderdaad gebruikt kan worden voor bijvoorbeeld veevoer waardoor koeien minder methaan uitstoten. “Maar als je het mij vraagt is dit een oplossing in de marge.”

Zeewier voor mensen

Als we de klimaatpotentie van zeewier echt willen benutten, zegt Timmermans, moeten we het niet inzetten voor een systeem ‘dat alsnog een gigantische impact heeft en schade aan de planeet veroorzaakt’. Daarmee doelt hij op de grootschalige landbouw en vleesconsumptie. Het eiwitrijke zeewier is volgens Timmermans juist een goede alternatieve klimaatvriendelijke voedingsstof voor mensen. “Haal de waardevolle eiwitten eruit en geef het aan mensen, niet aan dieren.” Als Amazon lef heeft, zegt Timmermans, stuurt het met haar zeewier op de transformatie van ons voedselsysteem, waar veel klimaatwinst te behalen valt.

Amazon financiert de Nederlandse zeewierboerderij uit haar ‘Right Now Climate Fund’ van honderd miljoen dollar per jaar. NIOZ-baas Dolman vindt de investering ‘rieken naar greenwashing’, en benadrukt dat Amazons filantropenmiljoenen het niet ineens tot ‘duurzaam bedrijf’ maken. Techmagazine Wired schreef eerder hoe Amazons ecologische voetafdruk razendsnel groeit, zeker sinds de boost voor onlinewinkels in coronatijd. Oprichter Jeff Bezos beloofde dat het bedrijf in 2040 ‘netto klimaatneutraal’ is, maar ondertussen rekent Amazon in duurzaamheidsverslagen bijvoorbeeld niet de impact mee van veel van de producten die het verkoopt.

Lees ook:

Zijn zeewiervelden de nieuwe klimaathelden?

Nieuw onderzoek laat zien dat zeewier CO2 opslaat in slijm, en mogelijk voor honderden jaren vastlegt in moleculen. Een Britse start-up wil nu een zeewierveld zo groot als Kroatië aanleggen in de oceaan.