Water in de strijd tegen veldmuizenplaag, want ‘ze houden niet van natte voeten’

Is hij dood of leeft hij nog? Een donkerbruin, drijfnat veldmuisje zit ineengedoken tussen de grassprieten in het weiland van veehouder Jan Brouwer in Koufurderrige. Al snel zullen hij en zijn vele soortgenoten verdrinken. Of worden verorberd door de rondcirkelende meeuwen.

Een meterslange sleepslang ligt uitgerold over het grasland. Als Brouwer de tractorpomp in de sloot aanzet, bolt de slang op en vult zich met water. Kleine watervallen spuiten al snel uit de talloze gaten omhoog. “Muizen houden niet van natte voeten”, weet de boer. “Ze vluchten naar boven en worden dan opgegeten door meeuwen, ooievaars of reigers. De jonge muizen verdrinken in de holen.”

Kaalgevreten

Opnieuw dreigt een muizenplaag in Friesland. Die was er in 2004 en in 2014/2015, toen boeren tussen de vijftig en tachtig miljoen euro schade leden door de vraatzuchtige knagers. Bij Brouwer werd toen twee derde van zijn 54 hectare grasland kaalgevreten. De veehouderij zat beide jaren met een schadepost van honderdduizend euro.

“Als je geen gras hebt, moet je voer aankopen voor je vee. Bovendien moet je je landerijen opnieuw inzaaien en ploegen”, zegt Brouwer.

Om dat dit jaar te voorkomen adviseerden het Friese waterschap Wetterskip Fryslân en boerenorganisatie LTO Nederland ongeveer tweehonderd veehouders in de driehoek Sneek-Joure-Lemmer uit voorzorg hun land gedeeltelijk onder water te laten lopen. Daar ligt het veen, kleigebied en dat is favoriet bij veldmuizen, omdat ze daar bij droogte gangen kunnen graven. Op zandgronden komen ze amper voor. Momenteel onderneemt de helft van de boeren actie en bevloeit zijn land. De geperforeerde bevloeiingsslangmethode werd vijf jaar geleden bedacht door enkele veehouders.

Het waterschap zelf verhoogde het waterpeil in de sloten. Niek Bosma van Wetterskip Fryslân is niet erg optimistisch of een plaag kan worden voorkomen. “Als niet alle boeren hun grasland bevloeien zoeken de diertjes droge delen op en gaan ze zich verder verspreiden en vermenigvuldigen. Maar bevloeien kost tijd en geld,” beseft hij.

Liever 15.000 euro uitgeven dan een ton schade

Brouwer kocht de 350 meter lange slang en de pomp, plus een enorme haspel. Kosten: 15.000 euro. “Ja, dat is veel geld, maar beter deze uitgave dan weer een ton schade lijden”, merkt hij nuchter op. Hij bukt om de slang om te draaien.

Uit sommige gaten hangt wier. Af en toe schieten er een paar muisjes door het gras. “Omdat je hier op de grens zit van droog en nat proberen ze nog een veilig heenkomen te zoeken.” De jonge veehouder zag afgelopen winter al enkele kale plekken op zijn land. Ook merkte hij dat er veel roofvogels waren, die veldmuizen eten. “In een straal van drie kilometer om de boerderij zaten 26 paartjes velduilen. Dat was al een teken dat dit een rijk muizenjaar zou worden.”

Brouwer zal vandaag en morgen de pomp nog laten draaien. Hij heeft dan 23 hectare bevloeid. “Dan ben ik de muizen hier kwijt.” In augustus kijkt hij dan hoe het er qua muizenaantal voor staat. Hij hoopt niet dat er weer een droge zomer komt. “Dan heb je kans dat er een beregeningsverbod wordt ingesteld. Slootwater mag in dat geval niet over het land worden gepompt.”

Als de muizen dan toeslaan is dat pech; de overheid vergoedt geen schade aan veehouders. Brouwer: “De overheid vindt dat een bedrijfsrisico. Maar ik vind dat boeren in dan wel deels schadeloos gesteld zouden mogen worden.”

Lees ook:

Friese boeren scheppen walhalla voor muizen

Dat de Friese boeren een muizenplaag over zichzelf hebben afgeroepen, is misschien een stap te ver. Maar ze hebben de laatste tientallen jaren wel het landschap gecre- eerd waarinde ‘plaagdieren’ uitermate goed kunnen gedijen.

De Friese boer snakt naar guur weer

Friese boeren leiden grote schade door de muizenplaag. Staatssecretaris Dijksma kwam kwam kijken, maar had geen zak met geld bij zich.