Waarschuwing drinkwaterbedrijven en waterschappen: de beschikbaarheid van water is niet vanzelfsprekend

Nederland heeft snel veel nieuwe woningen nodig. Maar dat kan niet overal, waarschuwen de waterschappen en drinkwaterbedrijven. Er komen problemen als bij de bouw van één miljoen huizen in tien jaar, volgens het eerder deze maand gesloten woonakkoord, geen rekening wordt gehouden met bodem en water. Niemand is gebaat bij een woonwijk die onderloopt bij elke stevige regenbui, of bij waterleidingen die knappen omdat de bodem verzakt.

Tegelijk bedreigt vervuiling van grond- en oppervlaktewater de kwaliteit van de drinkwaterbronnen. Grondwaterwinningen worden soms gesloten wegens emissies van nitraat en bestrijdingsmiddelen uit de landbouw. Innamepunten van oppervlaktewater moeten af en toe tijdelijk dicht vanwege verontreinigingen. Die nemen toe door industriële stoffen als pfas, medicijnresten en chemische stoffen die worden gebruikt bij boringen naar aardwarmte. Nederland voldoet nog lang niet aan de doelstellingen voor waterkwaliteit van de Europese Kaderrichtlijn Water.

Manifest watertransitie

Er is een watertransitie nodig, net als de energie- en klimaattransitie, schrijven de Vewin, de vereniging van drinkwaterbedrijven, en de Unie van Waterschappen in het manifest Water verbindt, dat ze donderdag presenteren. Bij de inrichting van het land moet water leidend zijn.

Drie droge zomers hebben duidelijk gemaakt dat de beschikbaarheid van water niet altijd vanzelf spreekt. De afgelopen zomer was het kantje boord, zegt Vewin-voorzitter Peter van der Velden. Twee zomers eerder waren er ook zorgen, toen de verzilting toenam in het IJsselmeer. “Het water is overal blijven stromen, maar we lopen soms tegen onze grenzen aan.”

Hogere concentraties vervuiling

Lagere rivierstanden leiden tot een hogere concentratie van vervuiling in grond- en oppervlaktewater, waardoor innamepunten moeten worden stilgelegd. Ook drogen hierdoor de dijken uit en dreigt verzilting door de kwel van zout zeewater, waarschuwt Unie-voorzitter Rogier van der Sande, die dijkgraaf is van het hoogheemraadschap van Rijnland. De bollentelers in zijn gebied hebben daar last van.

Boeren in het veenweidegebied zijn juist gebaat bij een snelle afwatering, zoals Nederland die al eeuwen gewend is. Nu we het water beter moeten gaan vasthouden, moeten we op zoek naar andere teelt en andere manieren van bouwen, zegt Van der Sande. Van der Velden stelt een publiekscampagne voor, zoals eerder rond roken en alcohol, om de bewustwording rond watergebruik te verhogen. “Water moet toegankelijk en beschikbaar blijven voor iedereen.”

Lees ook:

We springen te nonchalant met ons water om: ‘Tijd voor een watertransitie’

Droogte of juist plensbuien en toenemende vervuiling laten zien dat het watersysteem zijn grenzen bereikt. Waterschappen en drinkwaterbedrijven roepen samen op tot een omslag in onze achteloze omgang met het water: het is tijd voor een watertransitie.

Nieuw woonakkoord moet productie versnellen: 100.000 woningen per jaar - waaronder ‘sociale koop’

Dertig partijen spreken met elkaar af 100.000 woningen per jaar uit de grond te stampen. Dat zijn er 30.000 meer dan er nu per kalenderjaar worden geproduceerd.

Hoe houden we dat regenwater vast? ‘In Spanje gebruiken ze elke regendruppel vier keer’

Nederland is goed in water wegwerken en tegenhouden, niet in vasthouden. Toch is gedegen waterbeheer hard nodig nu de droogte weer toeslaat.