Vroeger was de zee nog gewoon zout en koud

In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw zag ik heel vaak de zee. Nee, ik was niet mee op de grote vaart en nee, ik deed geen commercials voor keelsnoepjes die toen nog niet eens bestonden – wij gorgelden in geval van keelpijn met een heel geel en heel bitter tabletje in lauw water. Wij kwamen gewoon heel vaak aan het strand.

In vakanties waren dat Texel, Walcheren en heel soms de Ierse westkust, de rest van het jaar eigenlijk altijd de Noord-Hollandse kust, stukken strand ergens tussen Bakkum en Bergen, en dan het liefst de stukken die zo ver van een kustweg of parkeerplaats lagen dat alleen goed getrainde bedoeïenen, en het gezin-Jansen, er konden komen.

Maar ondanks de wandelafstanden met volledige bepakking die wij – vader, moeder, toenemend aantal broertjes – door bos en duin moesten afleggen, genoot ik. Van dat laatste duin, die eerste blik op golven en meeuwen, dat oneindige en, in ons geval, volledig lege strand naar het noorden en het zuiden.

Het altijd maar doorgaande spel van de golven

De zee – het voelde als de oceaan voor Dolf van zeven of dertien – de tranen in mijn ogen van dat grote, dat grootse, dat altijd maar doorgaande spel van golven die kwamen en zich weer terugtrokken, van vloed en eb, dan zes uur later gewoon weer vloed. Weten dat het altijd zo was, ook al die dagen dat wij er niet waren.

En weten, vertrouwen, dat de rijen duinen, en op andere plekken dijken en zelfs Deltawerken, ons zouden beschermen tegen nog hoger water en zelfs springtij of stormvloed in combinatie met storm.

Anderhalve week geleden las ik over de opwarming van oceanen wereldwijd. En de gevolgen die nu al zichtbaar zijn, en de nog onzekere gevolgen op termijn. Voor temperaturen op aarde, voor zeeleven. Ja, zelfs voor de warme golfstroom waaraan mijn favoriete landen Ierland en Nederland zoveel te danken hebben.

Wiskundekennis van een cactus

Sjoerd Groeskamp, hij is physical oceanographer, probeerde mij uit te leggen hoeveel warmte er in de oceanen verdwijnt. Feitelijk niet te bevatten voor een iemand met de wiskundekennis van een cactus, maar het is 10 zettajoule warmte. Elk jaar weer. En dat is 25 keer de energie die wij, wereldwijd, produceren om alles te doen wat wij doen, vervoer, dataservers, verwarming, industrie, meuk produceren, alles! Die energie, maal 25, verdwijnt jaarlijks in oceanen.

Gevolgen: zeespiegelstijging (warm water neemt meer ruimte in), het ijs waar warm(er) water langs stroomt smelt sneller, marine heatwaves zijn schadelijk voor zeeleven, ecosystemen veranderen, en de oceaancirculatie kan vertraagd worden. Simpel gezegd: als het water bij Groenland niet meer koud genoeg wordt om te zinken, verandert de circulatie, en daarmee het weer en klimaat in onder andere Europa. Ik vind het, met mijn beperkte begrip, angstwekkend.

Vroeger dook ik, met mijn moeder, van eind april tot eind september zo vaak mogelijk in de golven. Ik proef het zoute water, en voel weer hoe koud het was. Dat was de lol, dat was de zee.

Niet alles was beter, vroeger, maar sommige dingen echt wel.