Klimaatverandering
Vrijwel geen enkele partij heeft concrete plannen voor klimaatakkoord
Bijna de gehele Tweede Kamer is doordrongen van de gevaren die klimaatverandering met zich meebrengt. Maar hoe partijen de ambitieuze milieudoelen uit de klimaatwet willen halen, is bij lang niet allemaal duidelijk.
De opdracht voor de wereld is duidelijk: die opwarming mag deze eeuw niet verder oplopen dan 2 graden Celsius, en het liefst 1,5 graad. Dat is eind 2015 immers afgesproken in Parijs, waar 195 landen het klimaatakkoord sloten.
Het huiswerk voor Nederland: in het jaar 2050 'klimaatneutraal' zijn en de CO2-uitstoot terugbrengen met 80 tot 95 procent ten opzichte van 1990. Die afspraken staan niet meer ter discussie: vorige week tijdens een Kamerdebat omarmden nagenoeg alle partijen het mondiale klimaatakkoord. PvdA-staatssecretaris Sharon Dijksma (milieu) noemde het sluiten van de overeenkomst zelfs 'een magisch moment'. Uitzondering was de PVV, de partij die windmolens graag omschrijft als 'klimaatminaretten', die bij monde van Barry Madlener zei: "We steunen dit verdrag niet. Ik waarschuw namens mijn partij voor de gevolgen van deze historische vergissing."
Nederland ligt bepaald niet op koers. De CO2-reductie zal, met het huidige beleid, uitkomen op ongeveer 23 procent in 2020. Tot 2035 groeit die naar 30 procent. Veel te weinig om ook maar in de buurt van 'Parijs' te komen.
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft eind vorig jaar becijferd wat het klimaatakkoord voor het Nederlandse beleid betekent. Om aan die 2 gradenafspraak te voldoen, zou de CO2-reductie in 2030 al op 40 procent moeten liggen. Maar eigenlijk is 1,5 graad de norm. En dat vertaalt zich in liefst 47 procent minder broeikasgassen in dat jaar.
Serie
Waar gaan de verkiezingen over? Op weg naar 15 maart belicht Trouw iedere week een thema. Nu: energie en klimaat.
Haast
Een fors deel van de Tweede Kamer voelt dat haast is geboden. Eind 2015, niet toevallig op het moment dat het klimaatakkoord tot stand kwam, presenteerden GroenLinks en PvdA hun klimaatwet. Dit plan moet resulteren in harde, afrekenbare milieudoelen, zoals het terugbrengen van broeikasgassen met 55 procent in 2030. 'Parijs' komt dan in het vizier. Afgelopen vrijdag omarmden ook SP, D66 en ChristenUnie de klimaatwet. Eén ding is zeker: tijdens de onderhandelingen over het nieuwe kabinet ligt dit onderwerp straks op de formatietafel.
Hoe partijen de ambitieuze milieudoelen uit de klimaatwet willen halen, is bij lang niet allemaal duidelijk. Hoe ze aan het klimaatakkoord denken te kunnen voldoen, evenmin. Zo rept de SP in het verkiezingsprogramma over 'concrete en afdwingbare maatregelen' om een CO2-neutrale samenleving mogelijk te maken, zonder diep in te gaan op wat dit betekent. Wel duidelijk is dat de partij moeite heeft met windmolens op land.
De Partij voor de Dieren heeft het meest ambitieuze CO2-doel, namelijk 65 procent reductie in 2035. Tegelijkertijd keert de partij zich tegen mestvergisters (slecht voor dieren) en mogen windmolens 'geen nadelig effect' hebben op mens, dier en natuur.
Het CDA concludeert dat het klimaatakkoord 'van Nederland een extra inspanning' vraagt. De partij wil bijvoorbeeld dat 'alle gebouwen in 2035 CO2-neutraal' zijn. Veel concreter worden de plannen niet.
Regeringspartij VVD steunt de afspraken van Parijs, maar wel in internationaal verband: 'CO2 houdt zich niet aan landsgrenzen'. Voor het sluiten van een kolencentrale voelt de VVD niet veel. De partij is ook tegen meer windmolens op land.
Opvallend is wel dat de VVD dit keer een heel hoofdstuk wijdt aan energie en klimaat, in tegenstelling tot 2012. Alleen de PVV blijft kort en krachtig. Uit het verkiezingsprogramma(atje): 'geen geld meer naar windmolens'.
Drie onderwerpen voor de formatie:
Minister van klimaat
'Er moet de komende jaren zo ontzettend veel veranderen, dat het goed is als er een apart ministerie van milieu en energie komt', zei Sharon Dijksma, PvdA-staatssecretaris van milieu, onlangs.
Dijksma is niet de eerste die dit roept. D66 heeft in het verkiezingsprogramma, dezelfde wens. De eerste taak van deze minister zou het tot stand brengen van een klimaatwet moeten zijn. GroenLinks pleit voor een ministerie voor klimaat en duurzame economie. Of daar ruimte voor is in het nieuwe kabinet, valt nog te bezien. Andere partijen willen een minister van landbouw (CDA, SGP), een minister voor familie en gezin (CDA, ChristenUnie) en een minister van wederzijdse acceptatie (Denk).
Kolencentrales
Snelle sluiting van de vijf resterende kolencentrales ligt niet voor de hand. Meerdere partijen, zoals VVD, CDA en SGP, zijn ertegen. Sluiting is duur en onverstandig, vinden ze. Minister Kamp (VVD, economische zaken) waarschuwt dat Nederland bij energietekort bruinkool uit Duitsland moet gaan halen.
Daartegenover staan zeker zeven partijen die, mochten ze een plek aan de formatietafel weten te bemachtigen, zullen aandringen op het spoedig afstoten van alle kolen. GroenLinks wil de centrales al in 2020 dicht hebben, PvdA en D66 in 2025. ChristenUnie, Denk en Partij voor de Dieren 'zo snel mogelijk'. De SP 'binnen tien jaar'.
De gaswinning
Minister Kamp heeft de gaskraan in Groningen stapje voor stapje teruggedraaid naar inmiddels 24 miljard kuub per jaar. Maar dat gaat veel politieke partijen niet ver genoeg. Als iets blijkt uit alle verkiezingsprogramma is dat 'de veiligheid van de Groningers voorop moet staan'. PvdA: kraan moet zo ver mogelijk dicht. D66: gaswinning structureel laag. SP: maximaal 12 miljard kuub. ChristenUnie: uiteindelijk naar nul. GroenLinks: maximaal 21 miljard kuub. CDA: Groningers royaler laten delen in de opbrengsten. Denk pleitte er twee jaar geleden voor de gaskraan volledig open te draaien en de bewoners verplicht te laten verhuizen. Groningen zou daarna een natuurgebied kunnen worden. In het verkiezingsprogramma van Denk komt dit plan niet meer voor.
