ReportageStakingen ov
Voor buschauffeur Eddy is elke dienst een race tegen de klok
Vrijdag rijden opnieuw veel streekbussen en regiotreinen niet. Ook buschauffeur Eddy Horlings staakt. Zijn ritten voelen vaak als haastklus.
Het is nog rustig op het station van Beverwijk. Niet zo gek, het is 5.35 uur, de eerste bus moet nog vertrekken. Maar nu nog niet, dus er is nog even tijd voor een kop koffie in het kantoortje van Connexxion. Daar lopen chauffeurs in en uit. Gespreksonderwerp: de staking, wat anders. De meningen zijn verdeeld, zo te horen. Wat is bijvoorbeeld werkdruk? “Dat ligt voor iedereen anders”, zegt Eddy Horlings (58), stakingsleider van dienst en trouw lid van vakbond CNV. Met hem rijdt de krant deze donderdagochtend mee. Want vrijdag staakt hij.
Horlings wijst naar een collega. “Hij ervaart bijvoorbeeld helemaal geen werkdruk. Ik heb de werkdruk in de zeventien jaar dat ik dit werk doe zien toenemen. Als je ‘s avonds om half acht klaar bent en je moet de volgende ochtend om half zeven weer beginnen is dat mentaal zwaar.” Van de chauffeurs die niet staken begrijpt hij het ook wel weer. Van sommigen dan: “De bond betaalt wel een deel, maar het staken kost je al met al aardig wat geld. Ik weet dat sommige collega’s het niet breed hebben, zeker in tijden van inflatie.”
De pauze moet van een kwartier naar 20 minuten
Meer loon zou wel het minste zijn, is de eis van de stakers. Maar dat is niet de hoofdmoot, zegt Horlings. Het zijn de werkomstandigheden die ervoor zorgen dat bonden, vervoersmaatschappijen en provincies nog altijd niet tot een akkoord zijn gekomen. Grootste struikelblok zijn de pauzes in de avonden. Nu hebben chauffeurs een kwartier om te eten en te plassen, dat moet twintig minuten worden. Niet meer dan normaal, vinden de chauffeurs. Veel te gortig, zeggen de werkgevers. Horlings: “Het is allemaal een kwestie van geld en dat komt door de vrije markt. Sinds het streekvervoer wordt aanbesteed moet het allemaal zo goedkoop mogelijk.”
Tijd om te vertrekken. En daar heb je het meteen al. Als Horlings de elektrische bus van de lader haalt blijkt hij het niet te doen. Gelukkig staat er een andere bus gereed, maar er zijn wel minuten verloren gegaan en zie die maar eens in te halen in de ochtendspits. “Gelukkig maak ik me er niet zo druk om, maar voor veel collega’s geeft dit stress. Je wil op tijd zijn.” De eerste reiziger die in IJmuiden instapt is ook een beetje sacherijnig. Ze is bang dat ze de trein mist. Maar bus 74 en zijn chauffeur laten zich niet kennen. Ze zijn weer op tijd in Beverwijk. Als de vrouw een sprintje trekt haalt ze het nog.
Bitter weinig tijd
Dan dient zich de volgende reden aan waarom hier in de regio Haarlem-IJmond volgens Horlings ‘70 procent’ van de bussen vrijdag staakt. De bestuurder van dienst rijdt vandaag namelijk óók met bus 382, richting Sloterdijk. En om van bus 74 naar bus 382 te switchen is er maar bitter weinig tijd. Je zult een grote boodschap moeten doen. Snel koffie, héél even collega’s groeten op de wisselhalte. En weer gaan.
Maar dan gaan de spoorbomen dicht. Niet één keer, maar twee keer achter elkaar. Op het scherm naast Horlings licht een blokje op: u loopt 2 minuten achter. Zo herhaalt zich de inhaalrace. Opnieuw met succes, hij is zelfs iets te vroeg. De zon komt op boven Tata Steel en de zeesluizen van IJmuiden. “Dan is het leven van een buschauffeur weer mooi”, zegt Horlings.
Zaterdag is hij weer stakingsleider. Voelt lid zijn van de bond en werknemer zijn van Connexxion niet als tussen twee vuren zitten? “Soms wel. Als je staakt word je niet als een topper gezien maar als je werkt doen ze ineens heel aardig. Ik hoop maar de partijen naar de oproep van de staatssecretaris luisteren en er snel uitkomen.”
‘44 kilometer per dag fietsen vonden we te ver’
Daan Verwaal (17) en Ryan Weusthof (17) uit Overasselt zagen de bui al hangen. Alwéér geen vervoer naar hun stageplek bij de Campus Uden.
Ruim een maand geleden, tijdens hun eerste stageweek in februari, moesten ze meteen verstek laten gaan omdat het streekvervoer de hele week staakte. “We hadden geen idee hoe we vanuit Overasselt in Uden moesten komen”, vertelt Ryan. “Mijn ouders werken in Nijmegen, precies de andere kant op. Dus dat was geen optie. En 44 kilometer per dag fietsen vonden we te ver. Dat is misschien nog te doen in de zomer, maar niet als het sneeuwt.”
Toen ze hoorden dat het streekvervoer opnieuw ging staken, baalden ze dan ook flink. “Vooral voor jongeren is zo’n staking superlastig. We snappen wel dat ze staken voor betere omstandigheden en meer loon, maar wij willen gewoon naar onze stageplek”, vertelt Daan. “En vijftien dagen is echt heel veel.”
Tijdens de lunchpauze bespraken ze het met hun collega’s en zo kwam het idee op tafel een oproep te plaatsen op Instagram, LinkedIn en Facebook. De jongens kregen een hoop bijval van mensen die ook last hebben van de stakingen. “Er boden zich meerdere mensen aan, maar de tijden pasten niet meteen. Als wij hier al om 7 uur ’s ochtends voor de deur staan, dan is deze nog op slot.”
Uiteindelijk bleek Bram van Helvoort uit Nijmegen hun redding. “Hij werkt vlak bij onze stageplek en de tijden kwamen overeen”, vertelt Ryan. De jongens fietsten woensdag door de natte sneeuw van Overasselt naar Nederasselt. Daar kwam Van Helvoort praktisch langs en de jongens stapten bij hem in. Net als de andere stakingsdagen. Daan: “Het is gezellig én snel. Met de bus zijn we een uur onderweg en moeten we twee keer overstappen, in Grave en op het busstation van Uden. Nu zijn we er binnen een half uur.”
‘Mijn man en ik nemen om de beurt vrij om ons allen te chaufferen’
Annerie Snier (58) uit Goor en haar gezin regelen zich een slag in de rondte om de stakingen in het streekvervoer het hoofd te bieden.
Normaal gesproken is één auto voldoende voor het gezin. “Mijn man reist met de trein en de vouwfiets naar zijn werk, mijn dochter gaat lopend en met de trein naar haar stage.” Maar de regionale treinvervoerders Arriva en Blauwnet hebben al acht dagen het werk neergelegd en er zijn er nog dertien te verwachten. “Als het daarbij blijft”, verzucht Snier. “Ik ga zelf altijd met de auto omdat ik als geestelijk verzorger in de zorg werk en op verschillende locaties moet zijn.”
En dus is het creatief zoeken naar de mogelijkheden. “John staat voor de klas op het azc, thuiswerken is geen optie. Woensdag nam hij een dag vrij om eerst mij naar mijn werk te chaufferen, op drie kwartier van ons huis. Daarna reed hij nog eens drie kwartier om onze dochter op haar stageplek af te zetten.”
Vanaf daar naar huis is het opnieuw een half uur rijden. Na een korte pauze thuis reed hij het rondje weer in dezelfde richting terug. “Natuurlijk kan hij niet elke keer vrij nemen. Ik doe dat ook een keer. We hebben nagedacht over het huren van een auto, maar de dichtstbijzijnde plek is hier twintig minuten vandaan in Hengelo, op een locatie die alleen goed met het streekvervoer te bereiken is.”
Aan het recht op staken wil het gezin niet tornen. “We begrijpen het helemaal, maar het zou fijn zijn als er een doorbraak zou komen. En dat zie ik voorlopig nog niet gebeuren. Dan vraag je je toch af: zouden die mensen aan de onderhandelingstafel hier zelf eigenlijk last van hebben? Want het levert echt een hoop gedoe op.”
Lees ook:
Vakbonden doen beroep op stakers die een dubbele vergoeding vragen. ‘Doe het niet’
Vanaf maandag doen zowel FNV als CNV een nadrukkelijk beroep op hun leden om niet bij allebei een stakingsuitkering aan te vragen.
