VN hopen dat landen eindelijk klimaatcrisis aanpakken, of de huidige rampen zullen kinderspel blijken

“Na alle beloften is het nu tijd voor snelle klimaatmaatregelen.” Hoe vaak had Patricia Espinosa, chef klimaat bij de Verenigde Naties (VN), die zin al niet uitgesproken? Mocht ze het geturfd hebben, dan was haar notitieblok vol. Maar toch. Toen ze diezelfde oproep, gericht aan alle wereldleiders, maandag uitsprak was de lading net even anders dan alle voorgaande keren. “De consequenties van de klimaatcrisis worden nu voelbaar”, zei ze. “Mijn hoop is dat de klimaatcatastrofe die we nu zien optreden, samen met de wetenschappelijke inzichten, tot de vereiste maatregelen leiden.”

Met die catastrofe doelde Espinosa op het palet van – vaak fatale – extremen in het weerbeeld, over de hele wereld. Van de watersnood in Duitsland, België en Nederland tot de zinderende hitte in Canada. Van de bosbranden in de VS tot de overstromingen in China en Zuid-Amerika, van de wateroverlast in Londen tot branden in Zuid-Europa. Moest Espinosa tot nu toe leiders altijd tot klimaatmaatregelen manen met papieren waarschuwingen voor toekomstig onheil, nu kon zij tot haar teleurstelling zeggen: kijk eens wat ervan komt als jullie de klimaatcrisis bestrijden met woorden en onvoldoende met daden.

Dystopisch toekomstbeeld

“De wetenschap heeft ons er al jaren voor gewaarschuwd”, zei Espinosa maandag tijdens een digitale bijeenkomst van het wetenschappelijke VN-klimaatpanel IPCC. Die bijeenkomst gold als aftrap van een conclaaf waarin IPCC-experts de komende twee weken de puntjes op de i willen zetten van een nieuw rapport met de laatste conclusies over het klimaat. Dat willen ze op 9 augustus afronden, zodat het ruim voor de nieuwe VN-klimaattop, die gepland staat voor november in Glasgow, naar de drukker kan. En laat één van de belangrijkste delen van het rapport nu net gaan over de kans op extreem weer als gevolg van de opwarming van de aarde. Uit een eerste uitgelekte proefversie sprak onlangs al een dystopisch toekomstbeeld als landen er niet in slagen om de Parijs-doelen te behalen.

Daar dreigt het nu op uit te draaien. In plaats van het doel om de temperatuurstijging te beperken tot 1,5 graad, zoals leiders van 195 landen in 2015 in Parijs hebben afgesproken, koerst de wereld nu op 3 graden opwarming. “We zitten op de verkeerde weg”, zei Espinosa. Ondanks het streven om ‘groener’ uit de coronacrisis te komen, dreigt de uitstoot van broeikasgas te gaan pieken tot recordhoogte. De wereld ontkomt er niet meer aan om zich te gaan wapenen tegen klimaatschade, zoals noodweer, zei de VN-chef. Maar het belangrijkste blijft volgens haar de CO₂-uitstoot verlagen, zodat de klimaatcrisis stopt. “We moeten veranderen voor het te laat is.”

Rampspoed

Tekenen van hoop ziet de VN-klimaatafdeling wel. Een groeiend aantal landen belooft de CO₂-uitstoot te verlagen tot netto nul. Ga zo door, moedigde VN-topvrouw Joyce Msuya leiders in politiek en bedrijfsleven aan. “We moeten het milieu en kwetsbare gemeenschappen beschermen.” Msuya wees erop dat de rampspoed als gevolg van extreem weer zich nu hevig manifesteert in rijke westerse landen, maar dat kwetsbare (eiland)staten al jaren met kusterosie, droogte en zeespiegelstijging kampen. “We zien de lijst van tragische gebeurtenissen zich nu uitbreiden.”

Vergeleken met de eerder uitgelekte IPCC-voorspellingen lijken de huidige rampen nog kinderspel. Als de klimaatcrisis echt ontspoort zouden orkanen, hongersnoden, vuurzeeën en onbewoonbare landen – door zowel droogte als overstromingen – dreigen. De IPCC-wetenschappers kunnen nog de scherpe randjes uit hun doemscenario’s schrappen. Maar de kans op een rooskleurig rapport ligt op hetzelfde niveau als het mikpunt voor de uitstoot van broeikasgas in 2050: nul.

Lees ook:

Is Limburg de wake-upcall voor het klimaat? Vijf reacties

Door de overstromingen in Limburg voelt Nederland de hete adem van de klimaatcrisis in zijn nek. Welke lessen kunnen we uit deze plotselinge ramp trekken? En belangrijker nog: gebeurt er iets met die lessen? Vijf reacties.