Plasticvrij
Verplicht met je eigen zakje naar de groente-afdeling: supermarkten doen plastic in de ban
De grootste supermarkten verbannen wegwerpzakjes voor groente en fruit. Herbruikbaar moet steeds meer de norm worden. Maar gaat dat lukken?
In navolging van Albert Heijn gaan ook de Aldi, Lidl, Plus en Jumbo overstag: de wegwerpzakjes voor groente en fruit worden ingeruild voor herbruikbare verszakjes. Dat moet in Nederland een besparing opleveren van 126 miljoen plastic zakjes per jaar, maakten zij onlangs bekend.
De nylon verszakjes zijn milieuvriendelijker omdat ze tientallen keren gebruikt kunnen worden, denken de supermarkten. Ze zijn afwasbaar en kunnen redelijk wat gewicht dragen. Dit in tegenstelling tot hun plastic voorlopers, die snel scheuren en vaak na eenmalig gebruik de prullenbak in kunnen.
Om tot het gezamenlijk uitsluiten van plastic zakjes te komen verenigden de supermarkten zich in het zogenoemde Plastic Pact NL, samen met de overheid en andere bedrijven. Dit samenwerkingsverband wil tegen 2025 het gebruik van plastic met een vijfde verminderen. Ook wil het dat over twee jaar alle plastic verpakkingen volledig recyclebaar zijn.
De consument wil het
“De consument moet er natuurlijk aan wennen dat hij zelf een zakje meeneemt naar de winkel”, stelt Carlijn Röell, directeur van het Plastic Pact. “Dus dan is het handig als dat in zoveel mogelijk winkels op eenzelfde manier werkt”.
Hoewel het de supermarkten zijn die plastic in de ban doen, vermoedt Röell dat juist de consument zelf minder verpakkingen wil. “Wij verwachten dan ook dat de consument zich snel aanpast. Net zoals bij afschaffing van de gratis plastic boodschappentas. Vrijwel niemand gaat nu nog naar de winkel zonder zelf een boodschappentas mee te nemen.”
Ook Linda Nijenhuis van voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal ziet voorspellende waarde in het verbod op de gratis plastic boodschappentas. Onderzoek van I&O Research wees uit dat het gebruik van plastic tasjes na dat verbod met 80 procent verminderde. “Na aanvankelijke aarzeling konden mensen makkelijk overstappen op een alternatief. Nu is daar geen gedoe meer over”, meent Nijenhuis.
Meer plastic tassen
Opvallend is wel dat Nederlanders sinds het verbod in 2016 langzamerhand weer meer plastic tassen zijn gaan gebruiken, stelt I&O research. Van 35 tassen per persoon per jaar in 2018 steeg het gemiddelde naar 47. Daarvan bestaat driekwart uit ‘hemdtasjes’, de relatief kleine en dunne plastic exemplaren waar het de supermarkten om te doen is.
Hergebruik is in Nederland nog vrij ongewoon in vergelijking met omringende landen, ziet Hilde van der Vegt. Ze begeleidde de supermarkten binnen het Plastic Pact bij het terugbrengen van wegwerpverpakkingen. “Er was eigenlijk een omgekeerde trend gaande ten opzichte van bijvoorbeeld Duitsland en Engeland. Supermarkten faciliteren daar vaker het verpakkingsvrij winkelen, terwijl wij juist meer gewend raakten aan gemaksproducten en portieverpakkingen”.
Helemaal verpakkingsvrij boodschappen doen lijkt ver weg. Albert Heijn begon vorig jaar bij drie winkels met een verpakkingsvrije afdeling, maar daar maken nog weinig mensen gebruik van, zegt het bedrijf. En de verpakkingsvrije online supermarkt Pieter Pot werd onlangs door investeerders gered omdat het bedrijf nog te weinig winstgevend is.
Geitenwollensokkentype
Van der Vegt, die eerder ook onderzoek deed naar de levensvatbaarheid van verpakkingsvrije winkels, ziet dat consumenten best openstaan voor een groen alternatief. Maar er is voor hen meer nodig om de overstap te maken. “Milieu alleen is te weinig reden voor consumenten. Er moet nog iets bij: dat het geld scheelt, of makkelijker is. Het vraagt natuurlijk ook een flinke gedragsverandering van mensen, want ze moeten meer plannen en lege verpakkingen meenemen.”
Om dat plannen normaler te maken, en ‘uit frustratie over de plastic bak die steeds vol zat’, begon Maaike Crum met twee anderen een klein jaar geleden het bedrijfje Vry. Daarmee levert ze starterskits die verpakkingsvrij winkelen gewoner moeten maken. “We leveren zakjes van zwaar katoen, die lang meegaan en producten zoals brood goed verpakken. Eerst was je met zoiets nog een geitenwollensokkentype, maar dat zie ik echt veranderen.”
Lees ook:
Met je eigen potje naar de supermarkt om bij te vullen, werkt dat?
Supermarkten dringen verpakkingen terug en maken ze zelfs overbodig. Maar dan moet de consument wel een nieuwe gewoonte aanleren en bijvoorbeeld met een eigen, hervulbare pindakaaspot van huis gaan.
