Strijd tegen overbodige kantoorlichten ’s nachts barst los. ‘Onze missie is geslaagd als de Zuidas donker is’

Het was een opvallende missie waarmee twee filmmakers op pad werden gestuurd naar de Amsterdamse Zuidas, op een dinsdag om half één ’s nachts. Hun opdracht: in zeer esthetische, imposante beelden vastleggen in hoeveel kantoorpanden ’s nachts het licht nog brandt, zonder goede reden. De resulterende video laat zien dat wanneer de bankiers ’s nachts liggen te slapen, hun kantoorplekken vaak alsnog knalhelder verlicht zijn.

Nina van den Berg van de stichting Green Business Club Zuidas is opdrachtgever van de video en wil een einde maken aan die energieverspilling. Met de campagne ‘Zuidas doe(t) het licht uit’ probeert ze het hele Amsterdamse kantoordistrict voor het einde van het jaar donker te krijgen. De eerste successen zijn geboekt: sinds juni hebben 21 bedrijven zich bij het initiatief aangesloten, waaronder grote kantoren van ABN Amro, Vesteda en het World Trade Center. Ook zijn er plannen voor vergelijkbare campagnes om het licht te doven in Eindhoven, Utrecht en Den Haag.

“Het is voor veel mensen een doorn in het oog”, zegt Van den Berg. “Zelf zetten ze thuis de thermostaat omlaag om gas te besparen, maar in de kantoren laten diezelfde mensen het licht aan.” Vorig jaar meldde de Natuur- en Milieu Federaties (NMF’s) dat bij zeven op de tien bedrijven ’s nachts onnodig licht brandde, na eigen onderzoek bij 1588 bedrijfspanden door het hele land. Volgens de milieuorganisatie zou het doven van al dat overtollige kantoorlicht ’s nachts evenveel energie besparen als het jaarverbruik van 150.000 huishoudens. Ook Van den Berg vindt het doven van het licht bij kantoren laaghangend fruit om energie te besparen. “Het voorkomen van verspilling is stap één.”

Burgerfoto's

Al jaren klagen Nederlanders over kantoorverlichting die ’s nachts aanstaat, deels vanwege energieverspilling en deels vanwege ‘lichtvervuiling’ – ze storen zich aan al dat licht ‘s nachts. Frankrijk heeft al sinds 2013 wetgeving die bedrijven verplicht hun lichten ’s nachts te doven, maar in Nederland lijkt deze energieverspilling de afgelopen jaren nauwelijks af te nemen. Ledlampen schelen al veel verspilling, maar ook daar is volgens Van den Berg nog lang niet overal op de Zuidas en in andere Nederlandse kantoren sprake van.

Met de campagne ‘Zuidas doe(t) het licht uit’ hoopt Van den Berg nu de druk op te voeren. “Nadat we de video in juni lanceerden, hebben we veel bedrijven op de Zuidas individueel aangeschreven. Ook ontvangen we foto’s die burgers ’s nachts van verlichte kantoorpanden maken, en die sturen we door naar de bedrijven, om ze te confronteren. Laatst reageerde een manager dat zij helemaal niet wist dat in haar bedrijf ’s nachts het licht brandde.”

Hoe moeilijk kan het dan zijn om ’s nachts die schakelaar om te zetten? “Het klinkt stom, maar dat is soms verrassend lastig.” Zo is het uitdoven van het licht ’s nachts relatief makkelijk als één bedrijf eigenaar is van een pand en daarin gevestigd zit, maar moeilijk wanneer er bijvoorbeeld twintig bedrijven in een pand zitten, die het met elkaar eens moeten worden, en waar ook nog de beheerder van het gebouw mee moet instemmen, bijvoorbeeld in overleg met de schoonmakers. Puur vanwege het gedoe hebben veel bedrijven zich tot nu toe weinig bekommerd om die lichten ’s nachts, legt Van den Berg uit.

Logo uit

De Zuidas telt meer dan tweehonderd bedrijven, dus de 21 bedrijven die zich tot nu toe hebben aangesloten, zijn nog een beperkt succes. Toch is Van den Berg hoopvol om de Zuidas de komende maanden verder te verduisteren. “Neem Atradius, die hebben een enorm verlicht logo dat normaal elke nacht aanstaat. Door onze campagne hebben ze iemand laten uitzoeken hoe het anders kan, en nu gaat bij hen elke dag het licht om negen uur uit – ook dat logo.”

Naast die op de Zuidas zijn er nog vijftien ‘Green Business Clubs’ door het land, vooral gefinancierd door bedrijven. “Op meer plekken gaan we nu campagnes lanceren, zoals in Amsterdam Sloterdijk, Zuidoost, en bij de Spoorzone in Eindhoven en het Beatrixkwartier in Den Haag.”

Het doven van de lichten is pas een begin, geeft Van den Berg toe, want de echte energieverspilling van bedrijven zit in het verwarmen en koelen. “Daar is nog veel meer impact te maken. We zien geregeld dat het op kantoren zo warm is dat mensen het raam open zetten, omdat de verwarming niet zomaar uit kan.” Het doven van de lichten is een lokkertje om vervolgens met de aangesloten bedrijven kritisch naar hun klimaatsystemen te kijken.

Zou de overheid niet harder moeten optreden en het doven van de lichten en het afstellen van verwarmingssystemen moeten eisen? Van den Berg twijfelt. “Als je iets verplicht, moet je het ook gaan handhaven. Zie jij een ambtenaar met een thermometer bij bedrijven langsgaan?” De projectmanager denkt dat dit lastig te organiseren wordt, zeker voor de aanstaande winter. “Volgens mij is de welwillendheid bij bedrijven er wel. Ze moeten alleen de tijd investeren om het ook op orde te krijgen. Hopelijk helpt onze campagne om de druk op te voeren.”

Lees ook

Lichten uit? Dat is laaghangend fruit. ‘Nederland moet veel meer doen’

Minister Rob Jetten wil vaker het licht uitzetten in publieke ruimtes, overheidsgebouwen en langs snelwegen. Maar dat is lang niet genoeg, waarschuwt hoogleraar Derk Loorbach. ‘Iedereen moet besparen.’