Steeds meer recruiters, die jagen op die ene techneut

Rond Eindhoven jagen bedrijven allemaal op die ene technicus. Een klein leger recruiters van VDL Groep probeert de concurrentie voor te blijven.

Lieke Broos kijkt deze week tegen een duizelingwekkende lijst van 640 vacatures aan. De manager recruitment van VDL Groep zoekt momenteel engineers, projectleiders, verspaners, lassers, monteurs van allerlei pluimage, werkvoorbereiders, technisch tekenaars en nog veel meer vakmensen. Maakt niet uit of ze ervaring hebben, desnoods kunnen ze een interne opleiding volgen.

Aanvankelijk waren de bedrijfsleiders van de afzonderlijke VDL-bedrijven verantwoordelijk voor de werving en selectie. In die oude opzet liep VDL veel mensen mis. Kandidaten die in de ene VDL-vestiging werden afgewezen, waren misschien zeer welkom geweest in een andere. “Nu kunnen we zeggen: we hebben als VDL vier verschillende rollen waar jij op dit moment in zou passen. Daardoor is de kans veel groter dat iemand bij ons terechtkomt.”

Om dat te bereiken heeft VDL Groep werving en selectie gecentraliseerd. Het bedrijf bouwde een werkenbijvdl-website, met een overzicht van alle banen. Er kwam een ICT-systeem om vacatures en kandidaten te volgen. Het bedacht verschillende opleidingstrajecten, organiseerde evenementen waar VDL zich aan werkzoekenden kon presenteren, nodigde mensen uit voor ‘meet-and-greets’ waar ze laagdrempelig in gesprek kunnen met VDL’ers en ontwikkelde ‘techniekpromotie’ voor het middelbaar onderwijs en de basisschool.

In de techniek is een ‘supermooie toekomst’ te vinden, zegt Broos. Dat wil ze zo vroeg mogelijk aan mensen laten zien. “Kinderen van bijvoorbeeld advocaten komen minder snel met techniek in aanraking dan kinderen van mensen die al in de techniek werken.”

Dat doet Broos natuurlijk niet alleen. Was ze zes jaar geleden de eerste, inmiddels stuurt ze een groep van meer dan achttien recruiters aan. Dat zijn veertien vaste krachten, een paar extern ingehuurde mensen en een stagiair. Als hoofdtaak moeten recruiters ervoor zorgen dat vacatures naar de arbeidsmarkt toe ‘vertaald’ worden. “Wij doen het stukje zichtbaarheid naar de arbeidsmarkt”, zegt Broos.

Ze bedachten ook een toekomstgerichte strategie. Waar haalt VDL straks de juiste mensen vandaan? Want VDL is niet het enige bedrijf in de regio dat dringend vakmensen zoekt: alle hightech-bedrijven rond Eindhoven doen hetzelfde.

Landelijk 23.000 vacatures

In de strijd om spaarzaam personeel is VDL niet het enige bedrijf dat een legertje recruiters bouwt. Als LinkedIn een goede indicatie is, zijn er landelijk momenteel zo’n 23.000 vacatures voor de beroepsgroep en alleen al in de regio Eindhoven, vanwaaruit Broos haar team aanstuurt, gaat het om 1500 recruiters. “Mijn beroepsgroep is momenteel o-ve-ral nodig!”, zegt Broos.

De beloning is ‘substantieel’ omhoog gegaan, zegt Arjan Elbers, voorzitter van Recruiters United, een stichting die kennis- en netwerkevenementen organiseert. “Vijf jaar geleden verdienden recruiters nog 3300 tot 4400 euro bruto per maand, nu is dat zeker 1000 euro meer. Ik ken zelfs recruiters die in dienst zijn van een bedrijf, die 5000 euro per maand verdienen.”

Al die recruiters jagen op dezelfde mensen. In september 2022 stonden er in de regio Eindhoven al ruim twintigduizend vacatures open. Dat zijn tien vacatures op iedere werkzoekende, blijkt uit analyses van het UWV. De meeste vacatures, bijna vijfduizend, betreffen een technisch vak, vooral op mbo-niveau.

VDL strijdt in de regio Eindhoven met bedrijven zoals ASML, Philips NTS en AAE om de gunst van de werknemer. Allemaal zoeken ze personeel met een vergelijkbaar profiel. En dus promoten ze hun sterke punten. “ASML is bijvoorbeeld de beste betaler in de regio”, zegt Elbers. “Daarna komt heel lang niets.” VDL geldt als een gemiddelde betaler.

In de vacaturemarketing benadrukt VDL dat het een ‘trots familiebedrijf’ is, dat helpt om de energietransitie te versnellen, bijvoorbeeld met de bouw van elektrische auto’s en bussen. Het bedrijf zegt ook baanzekerheid te kunnen garanderen, omdat het niet schatplichtig is aan aandeelhouders. “We willen heel goed zorgen voor onze medewerkers”, zegt Broos.

Functie-eisen naar beneden bijgesteld

Zelf kan Broos ook nog wel versterking gebruiken. In haar team heeft ze plek voor vier of vijf extra recruiters. Want de werkdruk is hoog. Aan de ene kant is er het snel groeiend aantal vacatures; aan de kant een krimpend aantal beschikbare kandidaten. Er liggen steeds meer vacatures bij één recruiter. En zij moeten steeds meer, en andere dingen, doen om personeel uit de markt te trekken.

Volgens UWV zijn bedrijven rond Eindhoven zich daarom op heel andere doelgroepen gaan richten. De functie-eisen in vacatures zijn flink naar beneden bijgesteld. Als mensen maar voldoende motivatie hebben en bereid zijn om te leren, komen ze al in aanmerking voor veel banen.

Ook VDL richt zich sinds enkele jaren op heel andere groepen kandidaten. Zo bedacht het bedrijf de campagne ‘Ontdek jouw ding’; een leer-werktraject voor zij-instromers. “We hebben bijvoorbeeld een jonge meid die eerst Japans heeft gestudeerd en toen nog de mode-academie heeft gedaan, die het veel leuker vindt om met haar handen bezig te zijn. Dus die begint nu een opleidingstraject in de techniek”, zegt Broos.

Andere deelnemers zijn een vrachtwagenchauffeur die het zat was om de hele dag op de weg te zitten. Een bakker die zich na jaren in de meelstof heeft omgeschoold in een technisch vak en iemand van 50 die zijn leven lang op boerderijen heeft gewerkt. “Die vindt het nu prachtig dat hij binnen zit, droog en met fatsoenlijke werktijden”, zegt Broos.

Omdat het voor mensen zo’n grote stap is om naar een compleet andere sector over te gaan, investeren Broos en collega’s veel in persoonlijk contact. “Je moet best veel onzekerheden wegnemen.” En dus krijgen kandidaten de kans om zelf eens te lassen, lopen ze mee om te zien hoe hun toekomstige werkdag eruit kan zien, om het team te ontmoeten en beantwoorden Broos en collega’s vragen over werktijden, ploegendiensten en wat nog verder van belang is voor de geïnteresseerde.

In de huidige arbeidsmarkt is het cv van mensen dan van ondergeschikt belang, zegt Broos. “Zo’n document zegt niets over wat mensen willen of kunnen in de toekomst. Waar wij dus vooral op letten is: wat motiveert iemand om richting techniek of VDL te gaan? Dat is echt wel anders kijken dan voorheen.”

Ook faciliteert VDL tegenwoordig volop bijbanen. Op haar eigen afdeling huurt Broos nu bijvoorbeeld voor een aantal uren per week een student Human Resource Management in. Studenten worden ook veel ingezet op inkoopafdelingen, bij de logistiek en in de engineering, waar technische oplossingen worden bedacht en ontworpen.

Een gat van 32.000 mensen

Alle inspanningen van Broos en haar collega’s ten spijt doen UWV-analyses vermoeden dat het nog veel moeilijker wordt om geschikte mensen te vinden. De komende tien jaar gaat de vergrijzing genadeloos toeslaan. In de regio Eindhoven wonen nu 117.000 mensen van 50 tot 67 jaar. Daartegenover staan maar 87.000 jeugdigen van nul tot 17 jaar – de groep die op de arbeidsmarkt instroomt terwijl de oude garde afzwaait. Als de analyse werkelijkheid wordt, ontstaat een ‘gat’ van 32.000 mensen.

‘Import’ van werknemers uit andere regio’s of landen kan soelaas bieden, ware het niet dat de huizenbouw achterblijft bij de vraag vanwege milieu-eisen en – ironisch genoeg – het personeelstekort in de bouw.

Opvallend genoeg voorspelt Elbers dat bedrijven in de regio Eindhoven zich nog het minste zorgen hoeven te maken over de toekomstige aanwas van personeel. Alle techneuten in Nederland weten dat ze in Eindhoven moeten zijn. Dat zou technisch geschoolde vakmensen kunnen wegtrekken uit andere regio’s. Nu al heeft bijvoorbeeld Defensie, dat een groot budget heeft voor vacaturemarketing, volgens hem moeite om voldoende technici aan te trekken. Wat betekent dat voor kleinere en minder bekende technische werkgevers uit andere delen van het land?

UWV wijst nog op het ‘onbenut arbeidspotentieel’. In de regio Eindhoven gaat het om een groep van zo’n 34.000 werklozen, semi-werklozen en deeltijdwerkers. Vooral de groep werklozen kan interessant zijn, denkt UWV. Dat zijn bijvoorbeeld ook de partners van kennismigranten die lang niet altijd makkelijk werk vinden. Onder semi-werklozen gaat het bijvoorbeeld om studenten die over een paar maanden hun opleiding afronden en nu al werk zoeken. Zij zouden misschien in deeltijd kunnen werken.

Arbeidsmarktonderzoeker Arjan Heyma van SEO Economisch Onderzoek, ziet eigenlijk maar één oplossing. “Bedrijven moeten proberen het aantal werkenden te verminderen”, zegt hij. Meer doen met minder mensen. Automatisering, robotisering. Hij verwacht dat het de komende jaren gaat lonen.

Broos is daar dan weer sceptisch over. VDL investeert altijd al veel in robotisering, omdat het bedrijf moet kunnen concurreren met lagelonenlanden. “Robotisering leidt meestal niet tot minder arbeidsplaatsen, hooguit hebben we dan mensen met een ander profiel nodig.”

Ze wijst ook op meer hoopgevende signalen. De herwaardering van technische opleidingen bijvoorbeeld, en meer in het algemeen de herwaardering van het mbo. Van haar mag de overheid nog wel wat meer sturend optreden. Zoveel mensen doen nu studies die volgens haar minder relevant zijn voor de arbeidsmarkt. “Die mensen kunnen we stimuleren om naar beroepen te gaan waar wel veel vraag is.” In het uiterste geval zou de overheid het aantal opleidingsplekken op bepaalde studierichtingen moeten sluiten, vindt ze.

Na zes jaar ‘pionieren’ is Broos zeker niet ontevreden over het resultaat dat geboekt is. De nieuwe strategie van VDL werpt voorlopig nog wel even z’n vruchten af. Dat het aantal vacatures nog altijd hoog is, wil niet zeggen dat het Broos en collega's niet lukt om ze in te vullen. Sterker nog: “We zien dat we veel meer mensen zelf uit de arbeidsmarkt kunnen halen, of dat ze vanzelf bij ons terechtkomen omdat we nu veel zichtbaarder zijn. Onze boodschap komt duidelijk aan.”

Lees ook:

Waar zijn al die medewerkers gebleven? Vier oorzaken voor het personeelstekort op een rij

Geen enkele branche lijkt nog in staat om voldoende personeel te krijgen. Waar zijn al die mensen de afgelopen jaren toch naartoe gegaan?