Vijf vragen
Staat de wereld voor een nieuwe bankencrisis?
De Amerikaanse president Joe Biden wil strengere regels voor banken, na het omvallen van de Silicon Valley Bank. Maar volgens experts moet het hele systeem op de schop.
Wat is er gebeurd?
De Silicon Valley Bank (SVB) bezweek vrijdag nadat er een run op die bank was ontstaan. Bezorgde klanten haalden snel hun geld van hun rekening. In totaal werd 42 miljard dollar bij de bank weggehaald en dat was funest voor de Silicon Valley Bank. De paniek onder klanten was een gevolg van grote twijfels over de kredietwaardigheid van SVB.
De bank bleek een relatief groot deel van het geld dat het in zijn beheer had, gestoken te hebben in staatsleningen met een lage rente. Wanneer klanten om geld vroegen bleek de SVB dat alleen te kunnen verstrekken door zijn staatsobligaties – met verlies – te verkopen. Daarom probeerde de SVB-directie geld op te halen met een aandelenuitgifte. Dat leidde tot zoveel onrust op de aandelenmarkten dat de paniek oversloeg naar klanten. Tot een bankrun aan toe, dus.
Wie is er de dupe van de omgevallen bank?
Hoewel de Silicon Valley Bank als geldschieter van nieuwe techbedrijven relatief klein is, zijn de gevolgen in de hele financiële - en techwereld voelbaar. Het Nederlandse biotechbedrijf Pharming had bijvoorbeeld 45 miljoen dollar gestald bij de Amerikaanse en de Britse tak van de bank.
De beurzen reageerden maandag ook geschrokken. In Londen, Parijs, Frankfurt en Amsterdam kregen banken en verzekeraars flinke tikken. Grote verliezers zijn de aandeelhouders en de obligatiehouders van SVB. “Die verliezen hun geld, maar elke rekeninghouder krijgt zijn geld terug”, zegt Arnoud Boot, hoogleraar financiële markten aan de Universiteit van Amsterdam.
Dat komt omdat de de centrale bank van de Verenigde Staten (de Fed), het ministerie van financiën en toezichthouders dit weekend tussenbeide kwamen. Dat gaat uiteindelijk de belastingbetaler voelen, stelt Boot. “Iedereen weet nu opnieuw dat de overheid hoe dan ook zorgt dat je je geld terug krijgt. En banken kunnen zich op deze manier gesubsidieerd financieren. Linksom of rechtsom houden overheden het bancair systeem overeind. En natuurlijk kan het toezicht hier nooit tegenop. Banken gratis geld geven is vragen om problemen.”
Waarom is iedereen hier zo door in rep en roer?
Omdat dit zo doet denken aan de bankencrisis van 2008. “Het klassieke thema bij een bankencrisis is: wat gaat de overheid doen”, zegt hoogleraar bankwezen en financiering Harald Benink (Tilburg University). “De druk op de overheid is enorm om banken te redden. Doen ze dat niet, dan slaat de ‘besmetting’ over op andere banken.”
Bij het minste gerucht dat er geld van een bepaalde bank wordt gehaald, kan er dan al paniek ontstaan, zegt Boot. “De angst voor risico’s in het systeem verspreidt zich dan over het hele bankwezen. Met steeds als gevolg dat de overheid ingrijpt om ‘erger’ te voorkomen.”
Kan dit het begin zijn van een nieuwe bankencrisis?
Het bleef afgelopen weekend niet bij SVB. Ook een andere bank in de VS, de Signature Bank, bezweek. Toch is dit niet het begin van een nieuwe financiële crisis, stelt Boot. “Niet nu. De overheid springt wel weer bij, dat is maar weer eens bevestigd.” Harald Benink benadrukt dat het omvallen van de SVB niet alles zegt over de hele bankensector. “Deze bank hielp met het opzetten van nieuwe techbedrijven. Zo'n eenzijdige structuur is kwetsbaar.”
Is er iets geleerd van de vorige bankencrisis?
Nauwelijks, vindt Benink. “Banken hebben nog steeds te weinig vet op de botten sinds 2008. Er zijn wel kapitaalbuffers opgebouwd maar het is marginaal.” Boot ziet in de val van SVB “de bevestiging dat aan de fragiliteit van het financieel systeem weinig is gedaan sinds de bankencrisis van 2007-2009”.
President Biden zei gisteren dat banken aan strengere regels moeten gaan voldoen, zonder in detail te treden. Maar dat gaat Boot niet ver genoeg: er moet een heel ander bancair systeem komen. “Uiteindelijk is dit fragiele systeem onhoudbaar. Meer eigen vermogen heeft het iets beter gemaakt, maar al dat gefinancier met direct opvraagbaar geld in de fluïde wereld van vandaag is niet de toekomst.” Banken zullen zich volgens Boot veel meer als normale ondernemingen moeten gaan gedragen.
Lees ook:
Overheid VS gaat alle tegoeden failliete Silicon Valley Bank beschikbaar maken
De Amerikaanse overheid gaat rekeninghouders bij de omgevallen Silicon Valley Bank (SVB) vanaf maandag toegang geven tot al hun tegoeden.
