Arbeidsmarkt
Slechtzienden willen aan het werk: ‘Met mijn hersenen is niets mis’
Ondanks het personeelstekort heeft bijna driekwart van de slechtzienden in Nederland geen betaalde baan. Hoog tijd voor werkgevers om minder krampachtig te worden over visueel beperkten, stellen betrokkenen.
Tijdens zijn opleiding toegepaste psychologie wordt de slechtziende Danny Hansen (29) uit Eindhoven goed geholpen, vertelt hij. Zijn studieboeken zijn omgezet in software en hij krijgt geprinte lesteksten. Maar het is weleens anders geweest. Bij een horecabaantje kon hij de kleine letters op bonnetjes niet lezen. De bonnetjes aanpassen? Daar wilde de cafébaas niet aan.
Danny is een van de ongeveer 300.000 slechtzienden in Nederland. Uit onderzoek van de Vrije Universiteit blijkt dat 71 procent van hen geen betaalde baan heeft. Als er niets verandert, wordt dit probleem groter; belangenorganisatie de Oogvereniging verwacht dat het aantal mensen met een oogaandoening tot 2040 met 45 procent groeit.
En dat terwijl veel slechtzienden juist aan het werk willen, stelt Gabrie Schoen, die maandag bij premier Rutte op bezoek ging om dit probleem te bespreken. Schoen is initiatiefnemer van de Taskforce Arbeid, een organisatie die meer hulp wil voor slechtzienden bij het vinden van de juiste baan. Onder de Taskforce-leden is de burgemeester van Waalre, Marcel Oosterveer. Hij is de enige in zijn ambt met een visuele beperking.
Onbekend maakt onbemind
‘Koudwatervrees’, zo noemt Schoen de reden dat werkgevers ondanks het personeelstekort niet meer slechtzienden aannemen. “We zien dat er vaak krampachtig wordt omgegaan met mensen die een beperking hebben. Ik zat een keer met Oosterveer op een terras en de ober sprak alleen met mij. Marcel zegt dan: ‘Dat er iets mis is met mijn ogen, betekent niet dat er iets mis is met mijn hersenen’.”
Ook Jolanda Spaans van de Oogvereniging ziet dat werkgevers terughoudend zijn in het aannemen van visueel beperkten. Ze zijn bang dat een werknemer met een visuele handicap hen geld of tijd gaat kosten. Spaans ziet dat managers soms simulatietraining krijgen, met als doel om vooroordelen over slechtziendheid weg te nemen. Dat werkt nog weleens averechts. “Bij die training krijgt iemand een speciale bril op om te ervaren hoe het is om slecht te zien. Diegene moet dan bijvoorbeeld een kruising oversteken. De hulpeloosheid die je dan voelt blijft bij het management hangen.”
Werkgevers moeten dus op een andere manier overtuigd worden, zeggen zowel Spaans als Schoen. Ze zijn voor een positieve aanpak. “Wij geloven in het laten zien van wat er wel kan”, geeft Spaans aan. “Want onbekend maakt onbemind.”
Schoen wil ook met goede voorbeelden inspireren. “De mensen van de Taskforce hebben allemaal een dijk van een baan. Neem Bram Schultinge, die blind is en na een studie rechten beleidsadviseur werd bij een provincie. Of Tjidde Bos, die slecht ziet en als sociaal consulent werkt voor een gemeente. Allebei laten ze zien dat mensen zoals zij door wat aanpassingen hun werk gewoon goed kunnen doen.”
Loep naast de kassa
Die aanpassingen kwamen voor Tjidde Bos vrij laat, maar dat kwam meer door zijn volhardende wens om onafhankelijk te blijven. Zijn werk als leidinggevende werd zonder hulp onmogelijk toen hij niet meer kon autorijden of stukken lezen. Juist zijn werkgever greep toen in. Nu krijgt hij dagelijks vervoer, heeft hij voorleessoftware en kan hij het licht en contrast van zijn computerbeeldscherm beter instellen.
Maar ook eenvoudigere aanpassingen helpen, ervoer Danny Hansen toen hij bij een eethuis ging werken. Daar wilde de eigenaar best met hem meedenken. “Bij het scherm waar ik bestellingen moest invoeren kreeg ik een loep om dingen beter te zien. Daarnaast werden de kleuren van producten op het scherm aangepast, waardoor ze voor mij makkelijker te onderscheiden waren.”
De Tweede Kamer behandelt momenteel een wetsvoorstel van minister Schouten van armoedebeleid, participatie en pensioenen. Zij wil slechtzienden beter bijstaan in hun zoektocht naar een baan. De ondersteuning aan slechtzienden moet daarvoor overgeheveld van gemeentes naar het UWV. Het zou gemeentes ontbreken aan de juiste kennis om visueel beperkten goed te helpen.
Lees meer:
Wanneer krijgen mensen met een beperking nu eindelijk eens echt gelijke kansen?
Helaas doet nog steeds niet iedereen mee in onze participatiesamenleving, constateert vicevoorzitter Kitty Jong van FNV. Terwijl dat wel plechtig is beloofd.
