Ruzie over nieuwe kolencentrales weer naar Raad van State
Drie gesprekken tussen milieuclubs en energiebedrijven leverden niets op. Dus moet de rechter weer een oordeel vellen over de milieubelasting van twee kolencentrales op de Maasvlakte. Er staat veel op het spel. 'Deze stikstoflast kun je niet compenseren met een beetje natuuronderhoud.'
Onderhandelingen tussen energiebedrijven en milieugroepen over terugdringing van de milieulast van twee nieuwe kolencentrales op de Maasvlakte, zijn op niets uitgelopen. De partijen staan nog lijnrecht tegenover elkaar - al staat de deur wel op een kiertje (zie kader onderaan).
De Raad van State - de hoogste bestuursrechter - zal nu een uitspraak moeten doen. Voor de derde keer. Het geschil pingpongt al jaren tussen bestuursrechter en provincie Zuid-Holland. De Raad van State had de ruziënde partijen gevraagd eens een kop koffie met elkaar te gaan drinken om te kijken of er nog kansen zijn de kwestie zonder de tussenkomst van de rechter te beslechten. "Onze twee eerdere uitspraken zijn kennelijk niet helder genoeg geweest", aldus staatsraad J. A. Hagen, begin februari. "We vragen ons af of het helpt als we op een derde uitspraak aankoersen."
1,2 miljard euro
In de zaak staan grote belangen op het spel, zowel bij overheid als bij de energiebedrijven en de milieuorganisaties. Het gaat om de twee kolencentrales van Eon en GDF Suez op de Maasvlakte bij Rotterdam. Eon draait daar proef met een splinternieuwe 1070 megawatt-centrale die met poederkool en biomassa wordt gevoed. Het is een van de grootste kolengestookte centrales ter wereld, kosten 1,2 miljard. GDF Suez nam in februari een fabriek van 800 MW in gebruik die uit kolen en biomassa elektriciteit produceert.
De vergunningen van Eon en GDF op grond van de Natuurbeschermingswet zijn nog altijd niet onherroepelijk. Greenpeace, Natuur en Milieu en de Verontruste Burgers van Voorne procederen al zeven jaar tegen de centrales, vanwege de uitstoot van stikstof. En niet zonder succes. Tot twee keer toe moest vergunningverlener Zuid-Holland op last van de hoogste bestuursrechter beslissingen heroverwegen.
Stikstof is een van de grootste bedreigingen van de natuurlijke variatie aan planten- en diersoorten. Overmatig stikstof werkt als een voedingsstof. Daardoor gaan sommige plantensoorten overheersen, terwijl andere juist verdwijnen. De rookgassen van de nieuwe centrales op de Maasvlakte bereiken zeven kwetsbare duingebieden tussen Ouddijk op Goeree en Noordwijk in Noord-Holland. Deze duingebieden zijn al zwaar belast met stikstof van verkeer en industrie.
Bewoners van Voorne en de twee milieuorganisaties willen dat de Raad van State de natuurvergunning vernietigt. Compenserende natuurmaatregelen die beide energiebedrijven willen uitvoeren in de duingebieden zijn niet voldoende, vinden zij. De rookgasreiniging die op de nieuwe productie-eenheden op de Maasvlakte zijn gebouwd, vinden ze ontoereikend.
De tegenstanders voelen zich gesteund door een recente studie in opdracht van Natuur en Milieu, waarin staat dat de kolencentrales de duingebieden onherstelbaar zullen worden aangetast door de extra uitstoot van stikstof. De energiebedrijven bestrijden het rapport. Verwacht wordt dat de Raad van State nu eerst een onafhankelijk advies gaat vragen over het nieuwe onderzoek. Natuur en Milieu heeft afgelopen week bij de Raad van State daar op aangedrongen.
Onbespreekbaar
Inmiddels zijn er tussen de twee bedrijven en de drie milieuclubs drie ontmoetingen geweest. "De koffie was niet lekker", aldus Willem Wiskerke, campagneleider energie en klimaat bij Greenpeace. "We zijn er niet uitgekomen. Het heeft niks opgeleverd." Verdere terugdringing van de stikstof-uitstoot was volgens hem voor de energiebedrijven onbespreekbaar. Ze hadden ook al bij de Raad van State duidelijk gemaakt dat het afvangen van nog meer stikstof niet haalbaar was.
Wiskerke: "Het gaat hier om een principiële zaak, compenserende maatregelen elders mogen naar ons oordeel niet in de plaats komen van beperkende maatregelen die tijdens de productie van elektriciteit kunnen worden genomen. We willen dat de Raad van State zich daarover uitspreekt. De stikstoflast in het gebied is al veel te hoog. Dan kun je niet almaar nieuwe kolencentrales blijven bouwen. Je kunt dat niet meer compenseren met een beetje natuuronderhoud."
In de zaak kan een beslissing van het Europese Hof van Justitie een grote rol gaan spelen. Het hof bepaalde in mei 2014 dat de Nederlandse overheid bij de verbreding van de A2 tussen Den Bosch en Eindhoven beter had moeten kijken naar alternatieven, om natuurschade te vermijden. Die afweging had vooraf moeten gaan aan maatregelen voor natuurcompensatie. Volgens de milieuorganisaties is dit ook bij de vergunningverlening voor de twee kolencentrales verzuimd.
Nog een kleine kans op een akkoord
Hoewel de zaak inmiddels opnieuw bij de Raad van State ligt, zien stichting Natuur en Milieu en Greenpeace nog een kleine kans op een onderhandse oplossing. De directeuren van beide organisaties zijn nog in gesprek met de toplieden van Eon en GDF Suez in Nederland, over de stikstofuitstoot van de twee nieuwe centrales. "Er ligt geen concreet voorstel, maar voorlopig blijven we praten", zegt directeur Tjerk Wagenaar van Natuur en Milieu. "Als zij met een goed plan komen, dan zullen we daar naar luisteren."
Eén van de voorstellen die nog op tafel liggen, zou een aanbod zijn van de elektriciteitsbedrijven om een of twee oude kolencentrales in het Verenigd Koninkrijk te sluiten als compensatie voor de extra stikstofuitstoot op de Maasvlakte. Een andere optie is het beschikbaar stellen van meer geld voor natuurherstel.
Wagenaar: "Ze moeten met een fatsoenlijk voorstel komen. Maar als ik eerlijk ben: de kans op een akkoord is niet zo heel erg groot."
Woordvoerders van Eon en GDF Suez bevestigen dat er nog gesprekken zijn, maar willen er niet inhoudelijk op ingaan omdat 'de zaak inmiddels weer onder de rechter is'.
