Recyclebare scheermesjes laten te raden over

Bij scheermerk Boldking kun je botte mesjes terugsturen voor recycling. In de cosmeticaproducten zitten zoveel mogelijk ‘goede dingen uit de natuur’. Wordt het mannenritueel daarmee duurzaam?

In de wereld van scheermesjes waren er tot voor kort twee smaken: Gillette en Wilkinson. Inmiddels is er ook Boldking, dat de markt met zo’n 700.000 klanten in elf Europese landen aan het openbreken is. De navulmesjes zijn een stuk goedkoper dan die van de concurrent én geschikt voor hoofd en lichaam.

Oprichter Rochdi Darrazi schoor zijn hoofd voor het eerst toen hij op zijn 27ste kalend werd. Na voor de zoveelste keer met snijwondjes uit de badkamer te zijn gekomen, zette hij zijn ondernemerskwaliteiten in voor een nieuw en vooral beter product. Met Boldking speelt hij niet alleen in op de veranderde ontharingsbehoefte van mannen, maar ook op die aan duurzaamheid.

Het Amsterdamse merk biedt de mesjes los aan en in abonnementsvorm. Voor twee euro krijg je een zakje meegestuurd waar twaalf gebruikte mesjes in kunnen voor recycling. In de bijbehorende cosmeticaproducten zitten volgens het bedrijf natuurlijke oliën en plantenextracten.

De scheergel zit in een plastic verpakking, ‘dus geen aluminium en geen schadelijke gassen’. Op de website wordt geclaimd dat dit product volledig recyclebaar is. “Zo scheer je 30 procent af van je CO₂-footprint.” Helaas is het bedrijf niet bereikbaar, ondanks diverse pogingen, om deze claims toe te lichten.

De mesjes kunnen zeker gerecycled worden, denkt Maarten Bakker, onderzoeker resources en recycling aan de TU Delft. “De houder is meestal van een combinatie van kunststoffen, zoals een zacht rubber voor meer grip en een harder plastic om het mesje in te klemmen. Het mesje is van roestvast staal (rvs), met wellicht een coating van wolfram-carbide om het nog harder en scherper te maken.”

Als de mesjes niet apart worden ingezameld, gaat het materiaal volgens Bakker verloren. De kunststof houder voor het scheermes wordt na gebruik waarschijnlijk verbrand. “Zulke houders bestaan doorgaans uit verschillende plasticsoorten, wat recycling moeilijk tot onmogelijk maakt.”

Roland ten Klooster, hoogleraar verpakkingsontwerp en -management aan de Universiteit Twente, vraagt zich af of Boldking genoeg oude mesjes inzamelt om ze enigszins rendabel te kunnen verwerken. De milieuwinst vindt hij discutabel. “Het lijkt erop dat de mesjes worden verwerkt in de sociale werkplaats van Pantar in Amsterdam. Ze moeten daar eerst heen worden vervoerd in een envelop. Als er al milieuwinst is, zal die niet groot zijn.”

Als de mesjes inderdaad worden gerecycled, kunnen er waarschijnlijk geen nieuwe van worden gemaakt. Bakker: “De zuiverheid van gerecycled rvs is waarschijnlijk niet zo goed als bij nieuw rvs. De precieze samenstelling van het rvs is bepalend voor de levensduur en scherpte van scheermesjes.”

De claim over het ontbreken van ‘schadelijke gassen’ (waarschijnlijk drijfgassen) in de scheergel is moeilijk te verifiëren. Mariska Joustra, woordvoerder van voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal, weet dat broeikasgas lachgas soms als drijfgas wordt gebruikt. “Het is niet duidelijk hoe grootschalig de toepassing van lachgas als drijfgas is. Propaan en (iso)butaan komen vaker voor. Dat zijn vluchtige organische stoffen (VOS) die luchtverontreiniging veroorzaken en een gezondheidsrisico kunnen vormen.”

Propaan en (iso)butaan staan niet op de ingrediëntenlijst van de scheergel. Op de website lijkt Boldking te suggereren dat de spuitbus op perslucht werkt. Dan komen er volgens Milieu Centraal geen VOS vrij.

Bakker denkt dat perslucht milieuvriendelijker kan zijn dan LPG, de combinatie van butaan en propaan. “De winning en bewerking van aardolie kost energie en levert CO₂-uitstoot op. LPG blijft vloeibaar achter in de bus, terwijl perslucht een gas blijft. Een gas is moeilijker in een verpakking te krijgen, maar dan spaar je wel de productie van LPG uit.”

Of je met dat milieuvoordeel ‘30 procent van je CO₂-footprint afscheert’, is niet te controleren, omdat Boldking deze claim niet onderbouwt. Bovendien neemt het bedrijf het niet zo nauw met de interpretatie van ‘goede dingen uit de natuur’ als omschrijving voor de cosmetica-ingrediënten.

In het doucheschuim zit Acrylates/C10-30 Alkyl Acrylate Crosspolymer, dat door de Plastic Soup Foundation is bestempeld als microplastic. In de scheergel en deodorant zit palmitic acid, dat van palmolie afkomstig is, een grondstof die niet bekendstaat om de duurzame winning. En in de scheergel zit dan misschien wel geen drijfgas, maar wel triethanolamine, dat in combinatie met andere ingrediënten kankerverwekkende nitrosamines kan vormen.

Groene bedoelingen heeft Boldking vast genoeg, de uitvoering mag wel ambitieuzer. Bakker: “De klant moet twee euro betalen voor de retourzak, dat zal niet iedereen waarderen. Bovendien is het voor veel mensen al lastig om PMD apart in te zamelen, laat staan een zakje met scheermesjes op de post doen. In deze vorm is het retoursysteem een mooi gebaar dat gedoemd is te mislukken.”

Lees ook:

Een badpak gemaakt van plastic soep. Is dat duurzaam of een gevalletje groenwassen?

Zwemmen in een zee zonder plastic? Met de badkleding van JUA June, gemaakt van opgevist en opgeraapt oceaanplastic, help je eraan mee. Een kwestie van goed bezig, of ‘bluewashing’?