‘Rechtszaken tegen wind- en zonneparken frustreren klimaattransitie’

Hij ziet ze soms met touringcars vol komen aanrijden, de burgers die protesteren tegen de komst van een windpark. Of de boeren die de molens juist wél op hun land willen. De serene wandelgangen van de Raad van State waar een vallend theelepeltje doorgaans alle aandacht trekt, staan dan ‘bol van de emotie’. “De strijd wordt harder, binnen én buiten de rechtszaal”, merkt Bart Jan van Ettekoven, de voorzitter van de afdeling Algemene Bestuursrechtspraak van de Raad van State. En dat baart hem zorgen.

Aan de Haagse Kneuterdijk doen de rechters in de hoogste instantie uitspraak over ruzies tussen overheid en burgers, en ook tussen overheden onderling. “We merken dat de grieven over energieparken zich steeds vaker richten op zaken waar de rechter niet over gaat. Omwonenden die willen meeprofiteren van de parken, die zich bedonderd en niet gehoord voelen. Gemeenten die zich gepasseerd voelen door de rijksoverheid omdat die beslist waar de molens komen. Onze rechters oordelen veelal over technische aspecten zoals geluidshinder of slagschaduw van de wieken, terwijl mensen ook andere zorgen kwijt willen”, aldus Van Ettekoven.

Verstold conflict

Volgens de hoogste algemene bestuursrechter is er in de voorbereiding van de bouw nog beter overleg tussen partijen mogelijk. “Doe je dat niet dan krijgen wij het verstolde conflict op ons bord. Dat frustreert de klimaattransitie.” Ook wil Van Ettekoven helderheid over de vraag wie er bij de rechter mag aankloppen als belanghebbende, wanneer het gaat om windparken ver op zee. Strikt genomen zijn er dan geen direct belanghebbenden, zoals omwonenden, maar er moet volgens Van Ettekoven wel een vorm van inspraak mogelijk zijn.

Afgelopen jaar gingen 1100 zaken over ruimtelijke ordening. Dat zijn lang niet allemaal geschillen over de komst van grote wind- en zonneparken - dat zijn er enkele tientallen - maar die doen wel een enorm beslag op tijd en capaciteit. Van Ettekoven: “De zaak rond windpark De Drentse Monden telde 25 partijen, 150 bezwaarmakers in beroep, een technisch adviesbureau dat er drie maanden onderzoek naar deed en uiteindelijk een uitspraak van 200 pagina’s.”

Korte behandeltijd

Volgens de bestuursrechter wordt de druk nog verder opgevoerd omdat het kabinet steeds meer economische projecten zoals energieparken en woningbouw onder de crisis- en herstelwet laat vallen. Die stamt uit 2008, het begin van de crisis, en was bedoeld om de economie snel aan te zwengelen. Die wet schrijft een korte behandeltijd voor, waardoor rechters veel sneller over geschillen moeten beslissen. Dat de politiek zo bepaalt wat de prioriteiten van de hoogste bestuursrechter zijn, vindt Van Ettekoven geen goede zaak. “Ik wil binnenkort met de betrokken ministeries om tafel.”

De grote windmolenparken in Groningen en Drenthe, zoals de geplande windturbines langs de N33, hebben naast legaal verzet ook te maken met bedreigingen aan het adres van ondernemers die de parken bouwen. De meerderheid van de Kamer wil hierover een debat met minister Grapperhaus van justitie.

Lees ook:

Vanwege een dreigbrief trekt alweer een ondernemer zich terug uit windmolenproject in het noorden

Voor de tweede keer in korte tijd is een bedrijf dat meewerkt aan de bouw van windmolenparken in het noorden van het land slachtoffer van bedreigingen.

Waarom akkers vol panelen komen en daken leeg blijven

Het Noord-Nederlandse landschap verandert door de energie­transitie.