Luchtvaart
Rechter buigt zich over ‘monsterklus’: moet krimp van Schiphol doorgaan of niet?
Een volle dag, met een leger aan advocaten, besteedde de rechtbank aan het krimpplan voor Schiphol. Dat plan moet van tafel, vindt de luchtvaart.
Als laatste kwamen de omwonenden aan bod. Zo’n twee miljoen Nederlanders, voerden hun advocaten aan, wonen op plekken met meer vliegtuiglawaai dan de Wereldgezondheidsorganisatie WHO gezond vindt. Als het krimpplan voor Schiphol van tafel gaat, is dat ‘rechtstreeks in botsing met de rechten van omwonenden’.
Om dat krimpplan draaide het dinsdag in het kort geding dat de KLM en een aantal andere vliegmaatschappijen hadden aangespannen tegen minister Mark Harbers (infrastructuur). Die wil dat het maximumaantal vluchten vanaf november 2023 omlaag gaat van 500.000 per jaar naar 460.000. Het jaar daarop moet dat aantal nog verder naar beneden, naar 440.000. Die eerste stap vochten de luchtvaartmaatschappijen dinsdag aan voor de rechter.
29 advocaten, goed voor het Guinness Book of Records
Geluidshinder is de belangrijkste reden voor Harbers’ krimpplan. Die moet omlaag, vindt hij, en daar wil hij haast mee maken. Hij staat onder druk van de omwonenden van de stichting Recht op Bescherming tegen Vliegtuighinder (RBV), die ook een rechtszaak tegen hem heeft aangespannen. Die zaak dient later dit jaar en draait deels om de wettelijke grondslag voor de geluidsnormen rond Schiphol: al een kleine tien jaar ontbreekt het daaraan.
Alleen al daarom is de zaak waar het in de rechtbank in Haarlem om draaide juridisch gezien ingewikkeld. Daar komt nog bij dat de luchtvaart wel regels kent om groei te verdelen, maar niet of nauwelijks om krimp door te voeren. Ook internationaal gezien niet, reden waarom ook de IATA, de internationale brancheorganisatie van de luchtvaart, de zaak met aandacht volgt en zelfs in de rechtbank aanschoof. Niet voor niets had de rechtbank er negen uur voor uitgetrokken. De rechter telde 29 advocaten, “goed voor een vermelding in het Guinness Book of Records”.
Harbers wil niet echt een experiment
De stoet aan advocaten die namens de luchtvaart aan het woord kwam, richtte de pijlen vooral op de procedures die Harbers volgt. Hij wil die krimp tot 460.000 vluchten vastleggen in een ‘experimenteerregeling’. Ten onrechte, voerden meerdere advocaten aan, want het is Harbers niet te doen om een echt experiment, hij kiest slechts voor zo’n regeling omdat die snel kan worden ingevoerd.
Volgens de luchtvaartmaatschappijen had Harbers een andere route moeten kiezen, de zogeheten balanced approach (evenwichtige benadering) die ook door Europese Commissie geëist wordt, wil zij het krimpplan goedkeuren. In die aanpak worden eerst alle belangen afgewogen en andere opties onderzocht.
Maar die procedure via Europa duurt lang. Daarom kiest Harbers die weg alleen voor de tweede helft van zijn krimpplan (naar 440.000 eind 2024). Inderdaad houdt hij voor dat deel van zijn plan ook andere opties open, zelfs zonder krimp en met slechts een beperking van het aantal nachtvluchten. De advocaten van de luchtvaart zagen er vooral het bewijs in dat kiezen voor krimp nu ‘voorbarig’ is en dat Harbers in zijn optreden ‘onvoorspelbaar’ is. In strijd met beginselen van behoorlijk bestuur zelfs.
Luchtvaartmaatschappijen zien maar één belang
Alle belangen afwegen, dat is precies wat Harbers heeft gedaan, voerden de landsadvocaten aan. Terwijl de luchtvaartmaatschappijen maar één belang op het oog hebben, dat van henzelf. Die balanced approach is nu niet nodig, betoogden zij ook, want technisch gezien is er met die teruggang naar 460.000 vluchten in november geen sprake van krimp, maar van aanpassing van de feitelijke situatie aan geldende regels – die alleen heel lang niet zijn gehandhaafd.
Schiphol zelf heeft zich neergelegd bij een teruggang naar 460.000 vluchten en pleitte vooral voor duidelijkheid. 500.000 vluchten, de inzet van de luchtvaartmaatschappijen, kan de luchthaven voorlopig sowieso niet verwerken vanwege ‘operationele beperkingen'. Onder meer vanwege tekorten aan personeel kan Schiphol komend jaar niet veel meer dan 480.000 vluchten aan.
Die duidelijkheid moet er snel komen, lieten Schiphols advocaten ook weten, want op 6 april moet de luchthaven beginnen met de voorbereidingen voor het verdelen van de capaciteit in het komende winterseizoen. De rechter sprak van een ‘monsterklus’, maar beloofde zijn best te gaan doen.
Lees ook:
Minister Harbers denkt nu dat de luchtvaart ook wel stiller kan zonder krimp
Het krimpplan voor Schiphol staat op losse schroeven. Niet alleen vanwege een kort geding van KLM, ook doordat minister Harbers van infrastructuur niet langer overtuigd lijkt van de noodzaak. Nachtvluchten schrappen zou genoeg moeten zijn.
