Polderen werkt niet in stikstofwerkgroep: LTO wil niet met milieuclub MOB in gesprek blijven

Als niemand nog in een polderoplossing gelooft, blijft LTO het tóch nog proberen aan de vergadertafel. Dat is zo ongeveer het beeld dat aan de grootste boerenorganisatie van het land kleeft. Toch stapt LTO nu op uit een belangrijk overleg.

Natuur- en stikstofminister Christianne van der Wal heeft een ‘brede afspiegeling van partijen’ uitgenodigd om tot een andere manier te komen om de kwaliteit van natuurgebieden te beoordelen. De samenstelling van die werkgroep leidt tot grote ergernis bij LTO. MOB, de milieuorganisatie van Johan Vollenbroek, neemt eraan deel, evenals het Wereld Natuur Fonds. Terwijl partijen als werkgeversorganisatie VNO-NCW en Bouwend Nederland ontbreken.

Alternatief voor ‘stikstofgrens’ KDW

Via die werkgroep wil stikstofminister Christianne van der Wal tot een alternatief komen voor de zogeheten kritische depositiewaarde (KDW). Dat is een soort stikstofbovengrens voor de natuur: als de KDW wordt overschreden, bestaat het risico dat de natuurkwaliteit verslechtert.

De KDW neemt in het natuurbeleid een centrale rol in. Het kabinet ziet natuurgebieden waar de KDW niet gehaald wordt nu – ietwat gechargeerd – als ‘ongezond’. De stikstofdoelen van het kabinet zijn ook op de KDW gebaseerd: in 2030 zou 74 procent van de natuur binnen deze stikstofbovengrens moeten blijven.

In de praktijk is natuur met meer stikstof dan de KDW niet altijd ongezond. Terwijl het in gebieden waar de KDW wél wordt gehaald, niet altijd goed gaat. Stikstof is maar één indicator: ook de waterhuishouding, versnippering van natuurgebieden en de hoeveelheid toeristen en recreanten zijn bijvoorbeeld van invloed.

KDW uit de wet

Van der Wal stuurde daarom onlangs drie stikstofhoogleraren op pad met de vraag of er alternatief is voor de KDW in de wet. Hun korte antwoord: nee. Maar zij zien wél mogelijkheden om naast de KDW ook tot andere indicatoren te komen om de staat van de natuur te beoordelen.

LTO vindt dat de werkgroep zich over een alternatieve natuurbeoordeling moet buigen, waarin stikstof minder belangrijk wordt. “We vinden de opdracht al verkeerd”, licht een woordvoerder van LTO toe. Want het ministerie zoekt alsnog een alternatieve maat voor stikstof, concludeert de boerenorganisatie. Ondanks dat die er volgens de hoogleraren dus niet is.

“Daarbij missen we ook nog de urgentie”, vervolgt de LTO-woordvoerder. “De vergunningverlening zit muurvast. De minister stelt voor dat we hier een jaar lang elke week over komen praten. Wij vinden dat er voor 1 juli een advies moet liggen. Daarbij hebben we er geen vertrouwen in dat we in deze samenstelling ergens komen.”

Twee verschillende werkgroepen

LTO heeft de minister voorgesteld om er dan maar twee verschillende werkgroepen van te maken. De ene met natuur- en milieupartijen, de andere met economische partijen als VNO-NCW en Bouwend Nederland. In dat voorstel gaat het ministerie niet mee.

Daarbij speelt mogelijk mee dat MOB zich in dat geval zou terugtrekken. “Onacceptabel, dat gaan we niet doen”, was de reactie van MOB-voorman Johan Vollenbroek op het voorstel om de werkgroep te splitsen. “Dan stappen we eruit.” Volgens Vollenbroek gaven agrarische organisaties aan dat ‘ze zich niet veilig voelden’ met MOB aan tafel.

Duidelijk is in elk geval dat LTO de milieuorganisatie niet als constructieve gesprekspartner ziet. De woordvoerder wijst erop dat MOB juridische procedures voert tegen boeren die door fouten van de overheid zonder vergunning zitten. “Ze willen het systeem aanpassen door op deze manier menselijke slachtoffers te maken. Daar nemen we in elk opzicht afstand van.”

Niet tot elkaar te brengen

De conclusie lijkt vooral dat het ministerie probeert om beleid te maken met twee partijen die nooit tot elkaar te brengen zijn. LTO wil het overleg immers aangrijpen om de vergunningverlening weer op gang te brengen. MOB zal juist stellen dat de natuur niet alleen door stikstof in slechte staat is, maar óók door problemen met de waterhuishouding en versnippering.

Maar wat is nou precies de opdracht aan de werkgroep? En waarom voert het ministerie dit gesprek met belangenbehartigers, en niet met onafhankelijk deskundigen? Op die vraag geeft de woordvoerder van Van der Wal vooralsnog geen antwoord. “We hebben kennisgenomen van de reactie van LTO om niet deel te nemen”, luidt de officiële reactie. “Het proces willen we graag gezamenlijk met een brede afspiegeling van partijen doorlopen.”

Lees ook:

Stikstofprofessoren pleiten voor trendbreuk: ‘Geef boeren een duidelijk doel mee’

Beoordeel boeren niet op waar hun stikstof neerkomt, maar op hun uitstoot. Dat is het kernpunt in een zwaarwegend advies dat drie stikstofprofessoren schreven in opdracht van minister Van der Wal. Het is een trendbreuk met het beleid van de afgelopen jaren.