Op de Grebbeberg heb je misschien wel het mooiste uitzicht van Nederland

Wie van de Grebbeberg naar de uiterwaarden van de Nederrijn wandelt, loopt door een gevarieerd landschap. Van hoog naar laag, van droog naar nat. Cultuurhistorisch razend interessant en vol bijzondere flora en fauna.

1. Tussen Galloway-runderen en konikspaarden

Je kunt ze midden op het pad tegenkomen: zwarte Galloways. Even slikken, toch imposant, maar ze hebben een gemoedelijk karakter, verzekert Frans Schut, boswachter van het Utrechts landschap. Galloways en ­konikspaarden lopen hier vrij rond in kuddes. Bij laag water staan ze in de graslanden beneden langs de Nederrijn, in natte periodes zoeken ze een veilig heenkomen op de Grebbeberg. Schut: “De dieren zijn enorm belangrijk voor de biodiversiteit tot op het kleinste niveau. Zo levert alleen al een hoefafdruk van een Galloway een leefklimaat op voor allerlei micro-organismen.”

2. Vrij spel voor de rivier in de Blauwe Kamer

Natuurgebied de Blauwe ­Kamer, onderaan de Grebbeberg, ligt precies op de grens van Utrecht en Gelderland. De Nederrijn heeft hier vrij spel. “Konden we vroeger de hoge en lage ­waterstanden van de rivier voorspellen, tegenwoordig is dat moeilijker door een veranderend klimaat, met forse regenval in korte periodes”, aldus Schut. De rivier kreeg meer ruimte, voor onze veiligheid, wat goed uitpakt voor de biodiversiteit. Landbouwgrond werd natuur, met bijzondere planten en dieren. Zo ontmoeten we vogelaars die melding kregen van een witoogeend. Ergens in het waterrijke ­gebied dobbert vandaag deze zeldzame vogel rond.

3. Elk seizoen mooi: wit in de lente, paars in de herfst

In de winter is de Blauwe Kamer een thuis voor veel ganzen- en eendensoorten, zoals mooie smienten en wintertalingen. Hun gegak en gefluit klinkt vanuit de mist haast mystiek. Wie geluk heeft, ziet een zeearend. Schut: “Een meer recente aanwinst. De zeearend staat aan de top van de voedsel-­keten, komt die op je terrein dan is dat een soort waardering.” Elk seizoen is hier prachtig, benadrukt hij. In de lente strijken de terugkerende trekvogels neer en kleurt het gebied wit door meidoorn en fluitenkruid, in de zomer overheerst het geel van de zwarte mosterd, in het vroege najaar het paars van distels.

4. Wachttoren langs de grens van het Romeinse Rijk

De oude steenfabriek waar nu een informatiecentrum en een restaurant zitten (Blaauwe Kamer 15, Wageningen) is al van verre zichtbaar door de hoge schoorsteenpijp. Hier werden tot 1975 nog bakstenen van ­rivierklei gebakken. Vlakbij meert het pontje naar ­Opheusden aan. Interessant aan deze Rijnoever is dat hier precies tweeduizend jaar geleden de noordelijke grens van het Romeinse Rijk liep. Een replica van een ­Romeinse wachttoren − ooit stond dit gebied er vol mee verbeeldt dit. Bij de toren liggen de restanten van fort De Spees, dat in 1799 werd gebouwd als onderdeel van de Grebbelinie, die van hier naar Spakenburg loopt.

5. Geniet van het uitzicht op de Grebbeberg

De Utrechtse Heuvelrug is een van de grootste stuwwalcomplexen van Nederland, gevormd in de laatste ijstijd door duwende gletsjers. De Grebbeberg is een voorbeeld van zo’n stuwwal (52 meter hoog) en daarom strategisch altijd belangrijk geweest. Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog werd hier hevig gevochten. Onder het eikenbos bevinden zich nog − onzichtbaar − de loopgraven, sommige bomen zitten nog vol ­metaalscherven van kogels. Vanaf de top zijn er prachtige uitzichten over de Blauwe Kamer en Nederrijn: is dit niet gewoon een van de mooiste stukjes Nederland?