Noors bedrijf zegt de problemen met duurzame kweekzalm te hebben opgelost

Het grote nadeel van kweekvis is dat er veel wilde vis nodig is om de geteelde soortgenoten te voeren. Zeker bij zalm, een carnivoor die leeft van kleine visjes en garnalen. Voor een kilo kweekzalm heb je al snel anderhalf tot drie kilo vis nodig als voer, tot wel vijf kilo voor biologische teelt. Hoogst inefficiënt dus. Maar Kvarøy Arctic, het familiebedrijf van Knutsen, heeft nog maar 480 gram wilde vis nodig om tot één kilo kweekzalm te komen.

Samen met de Deense voerproducent BioMar ontwikkelde Knutsen visvoer dat voor 75 procent plantaardig is, inclusief algen die rijk zijn aan omega 3-vetzuur. De resterende 25 procent bestaat uit vismeel en visolie, waarvoor uitsluitend lokale reststromen vis worden gebruikt, afsnijdsels van makreel, haring en sardines. Echt revolutionair ziet het er niet uit, meer als een soort bruine hondenbrokken, maar baanbrekend is het wel. De visconversie is nu namelijk lager dan 0,5. Lees: de methode levert twee keer zoveel vis op dan dat erin gaat.

Nu nog relatief duur

Vakgenoten gebruiken dit visvoer nog niet massaal. De hoofdreden, volgens Knutsen, is dat het op dit moment nog relatief duur is vanwege de kleinschalige productie. Zodra meer zalmkwekers dit voer gebruiken, gaan de kosten vanzelf omlaag. Aangezien voer veruit de grootste kostenpost is, zijn veel bedrijven huiverig voor verandering.

Zalm is big business, want een allemansvriend. In Nederland is het al jarenlang een van de meest gegeten vissoorten, of het nu gaat om vers, gerookt of uit blik. Ruim 21 miljoen kilo aten we afgelopen jaar, waarvan bijna 17 miljoen kilo thuis en de rest buiten deur, van viskraam tot restaurant. Wereldwijd is circa 70 procent van alle zalm die we eten gekweekt, met Noorwegen als belangrijkste producent.

Het waren dan ook de Noren die in de jaren zeventig begonnen te pionieren. Het ijskoude, heldere en zuurstofrijke water van de fjorden bleek perfect voor de teelt van de snelgroeiende Atlantische zalm, de Salmo salar, die drie jaar nodig heeft om een volwassen consumeerbare zalm van vijf kilo te worden.

Het leek dé oplossing tegen overbevissing, maar al snel ontstonden er problemen. Ziektes, parasieten, maar ook schade aan het milieu door een mestoverschot. Plus het feit dat ontsnapte kweekzalmen die paaien met wilde zalmen zorgen voor genetisch zwakke soorten.

De viskweker doet denken aan een handelaar op Wall Street

Ook die kwesties heeft Kvarøy Arctic in de loop der jaren aangepakt. Antibiotica, hormonen en chemicaliën worden niet gebruikt, de gevreesde zeeluis wordt getackeld met lasers en de netten in de grote ronde kooien zijn kopervrij, zodat er geen schade kan ontstaan aan het ecosysteem. En niet te vergeten: de zalmen hebben twee keer zoveel ruimte als gebruikelijk. Want hoe minder dieren, hoe minder stress en hoe beter de kwaliteit.

Bart van Olphen, de oprichter van het duurzame vismerk Fish Tales, liep naar eigen zeggen jarenlang met een boog om kweekvis heen, maar gaat nu in zee met Kvarøy Arctic. Kweker Alf Knutsen lijkt een beetje op een handelaar op Wall Street als je hem ziet in zijn controlekamer vol beeldschermen. Onderwatercamera’s en sensoren houden de vissen minutieus in de gaten en registreren precies hoe ze leven en wat ze eten.

Zo ziet volgens Knutsen de toekomst van de kweekzalmindustrie eruit: via innovatie en transparantie zorgen voor minimale impact op het milieu, zodat ook de generaties na ons nog van zalm kunnen genieten.

Lees ook:

Noorse zalmkwekers lozen ongestraft verboden chemicaliën in zee - en de politiek kijkt toe

Noorse zalmproducenten overtreden massaal het verbod op lozingen van gif tegen zalmluis. De politiek kijkt toe.