Nieuw windmolenpark boven de Wadden gaat waterstofgas maken

Windmolens op zee, 56 kilometer boven Ameland, moeten een nieuw kunstje gaan vertonen. In plaats van elektriciteit gaan de turbines groene waterstof produceren. Gas dus. Technisch is dat mogelijk, en de energiesector wil het graag. In Groningen maakte minister Rob Jetten (klimaat) bekend dat hij boven de Wadden de eerste waterstofmolens wil zien verrijzen. In 2031 moeten ze draaien.

Jetten ziet zoveel potentie in waterstof dat hij een bestaand windmolenplan aanpast. Bedrijven zouden er stroom gaan produceren, voor stopcontacten. Nu moeten ze omschakelen naar de productie van groene waterstof, te verstoken in ketels.

De basis blijft hetzelfde: grote windmolens op zee wekken met hun wieken stroom op. Om daar waterstof van te maken, volgt een extra stap: elektrolyse. Daarbij wordt water met behulp van elektriciteit omgezet in waterstofgas. “Mogelijk zijn kleine elektrolysefabriekjes op platforms nodig naast het windmolenpark”, zegt een woordvoerder van Jetten.

Directe productie is zuiniger

Ook is het, met innovatieve foefjes, denkbaar dat turbines in hun eigen binnenwerk waterstofgas maken. Hoe directer de productie, hoe minder energie er verloren gaat. Want dat is wel een punt bij waterstof: de transformatie van stroom naar gas is relatief inefficiënt. Van de 700 megawatt (MW) die de turbines bieden blijft 500 MW waterstof over, vergelijkbaar met de gasvraag van 180.000 huizen.

Vervolgens is het de bedoeling dat het gas in bestaande buizen aan land wordt gebracht, meldt het ministerie. Gasunie heeft al oude gasbuizen in de zeebodem liggen. Dat zou een lokaal pijnpunt wegnemen. In het eerdere plan, waarbij windmolens stroom zouden produceren, was namelijk een omstreden boring nodig in de duinen van Schiermonnikoog om een stroomkabel te leggen. Dat leidde tot fel verzet van de Waddenregio, een beschermd natuurgebied. “Het is de inzet dat boring nu nauwelijks meer nodig zal zijn”, zegt de woordvoerder van Jetten voorzichtig.

“Wij zijn er niet gerust op”, reageert Frank Petersen van de Waddenvereniging. Hij benadrukt dat zijn organisatie voorstander is van groene energie om de klimaatcrisis te bezweren. Dat is ook nodig om de kwetsbare Wadden te beschermen. Maar dat een groot waterstofproject gerealiseerd kan worden zonder ecologische hinder of schade, daar heeft hij een hard hoofd in. “Hoe dan ook moet de energie aan land komen. We hebben geen garantie dat dit zonder nieuwe infrastructuur kan.”

Een brandbrief van de Waddenvereniging

De Waddenvereniging vraagt de overheid in zowel Nederland als Duitsland om de risico’s te minimaliseren. In een brandbrief vraagt de Waddenvereniging, samen met andere milieuorganisaties, om te kiezen voor transport van energie boven het Wad via veilige routes. Maandag waarschuwden onderzoeksinstituten TNO en Berenschot ook dat de politiek oog moet hebben voor veilige productie van waterstof, omdat er gevaarlijke stoffen bij nodig zijn.

Het ministerie van economische zaken en klimaat onderzoekt nog welke tracés geschikt zijn voor energietransport van boven de Wadden naar het vasteland. Volgens het ministerie zijn er bijna tien routes denkbaar. “Voor ons, met het oog op natuurbescherming, zijn twee opties denkbaar”, zegt Petersen. Een peperdure en ingenieuze optie is een tunnel onder de Waddenzee, die dienst doet als kabelgoot. Of: kabels en buizen onder bestaande vaarroutes.

Ondanks de zorgen ziet het ernaar uit dat de energiesector serieus aan de slag gaat met waterstof. Na jaren van tekentafelplannen komen er nu concrete projecten van de grond. “Nieuwe windmolenparken op de Noordzee gaan zowel waterstof als elektriciteit produceren”, is de verwachting van energie-expert Kees van der Leun. “Ze kunnen niet alleen maar waterstofgas gaan maken, want de behoefte aan stroom neemt ook enorm toe.” Dat komt door de beoogde toename van warmtepompen, elektrische auto’s en gasloze woningen.

Groene waterstof voor zwaar transport

Daarnaast ontstaan grote kansen voor groene waterstof, omdat (staal)fabrikanten en zwaar transport duurzaam gas nodig hebben om aan de Parijse klimaatdoelen te voldoen. Hun zware techniek lijkt ongeschikt voor wind- of zonnestroom.

“Als meer windmolenparken op zee waterstof gaan produceren ontstaan er ook kansen voor opslag onder de zeebodem”, zegt van der Leun. Het gas zou in lege zoutcavernes of gasvelden bewaard kunnen worden. Zeker nu EU-lidstaten vanwege de Oekraïne-oorlog meer mikken op eigen energievoorraden, is dat een lonkend perspectief.

Lees ook:
Hé, een windmolen kan ook gas maken!

We moeten stoppen met aardgas uit Groningen en switchen naar groene stroom en warmtenetten. Kan dat? Deels, volgens hoogleraar Richard van de Sanden. ‘Maar laat bestaande huizen en kantoren vooral draaien op nieuwe soorten gas.’