Niet eerder deze eeuw was het zo droog als in 2022

Alleen in 2014 en 2020 was het een fractie warmer dan in 2022. En droger dan vorig jaar was het in Nederland nog niet deze eeuw, schrijft het KNMI in De staat van het klimaat. Dat ligt vooral aan de zomer, waarin er 40 procent minder neerslag viel dan normaal, met juist meer zonnestraling.

Nederland warmt stevig op...

Met het jaargemiddelde van 11,6 graden Celsius was het vorig jaar in Nederland 1,1 graden warmer dan het dertigjarig gemiddelde (van 1991 tot 2020) dat geldt als normaal. In 2014 en 2020 was het met 11,7 graden net wat warmer. Sinds 1901 is de temperatuur al gestegen met 2,3 graden, bijna twee keer zoveel als de wereldwijde opwarming met 1,2 graden. Nederland bereikte aan het begin van deze eeuw al de 1,5 graad opwarming die in het klimaatakkoord van Parijs is vastgelegd als haalbaar maximum voor de aarde in 2100.

De temperatuur lag vooral in de winter ver boven het gemiddelde (+ 1,9), terwijl de lente met + 0,3 relatief koud bleef. Het aantal van 206 zachte dagen, van 15 graden of meer, was het hoogst ooit gemeten. In warme (+20), zomerse (+25) en tropische (+30) dagen behoort 2022 tot de tien topjaren.

... en is droger dan ooit...

Met iets meer dan 80 centimeter neerslag in het hele jaar lijkt 2022 nog gemiddeld nat; het gemiddelde over dertig jaar ligt maar 49 millimeter hoger. De herfst en winter (49 en 32 millimeter meer dan gemiddeld) waren relatief nat. De lente (47 mm minder) en zomer (95 mm minder) waren echter zo droog dat het neerslagtekort tussen april en oktober opliep tot 318 mm.

Er viel in de zomer van 2022 40 procent (95 mm) minder regen dan gemiddeld. En die weinige neerslag verdampte ook nog sneller via de bladeren van bomen, doordat er meer zonnestraling was dan ooit eerder gemeten. De zonnestraling wordt gemeten sinds 1965.

... terwijl de zeespiegel sneller stijgt

Intussen stijgt de zeespiegel steeds sneller. Over de laatste dertig jaar is de gemiddelde stijging 3,4 centimeter per tien jaar. Maar dat gemiddelde vertekent de snelheid: tussen 1993 en 2002 was de stijging nog maar 2,2 cm, tussen 2013 en 2022 is die verdubbeld tot 4,4 cm. Dat is dikker dan een smartphone.

Zet de stijgingsversnelling door dan ligt de zeespiegel in 2050 tussen 28 en 32 cm hoger, zo berekende het KNMI twee jaar geleden al in zijn tussentijdse klimaatsignalering. In oktober komt het meteorologisch instituut met nieuwe klimaatscenario’s voor de toekomst. De laatste scenario’s zijn alweer negen jaar oud.

De wind speelt in die scenario’s nauwelijks een rol, zo blijkt uit De staat van het klimaat over 2022. Er waren vorig voorjaar liefst vier stormen – Corry, Dudley, Franklin en Eunice – maar in de zomer waaide het juist minder dan ooit. Althans, sinds 1968, toen werd begonnen met het bijhouden van jaargemiddelden van de wind. De invloed van klimaatverandering op het ontstaan van winterstormen is klein en ze nemen niet toe in aantal en kracht, constateert het KNMI.

Aanvankelijk stond in dit artikel dat over heel 2022 acht meter neerslag was gevallen, en dat de zomer droog was doordat er bijna een meter minder viel dan normaal. Dat was een factor tien te groot. In 2022 viel 802 millimeter ofwel ruim 80 centimeter neerslag, in de zomer viel 95 mm minder dan gemiddeld.

Lees ook:

Het klimaat verandert sneller, tóch kan de volgende generatie beter af zijn

De gezondheidseffecten van klimaatverandering hangen af van de maatregelen die nu worden genomen, zoals betere bescherming tegen hitte.