Nederland moet haast maken met groen economisch herstel na de coronacrisis

Nederland moet haast maken met groen herstel van de economie na de coronacrisis. Landen om ons heen, zoals Frankrijk en Duitsland, gaan met hun miljarden aan steungeld duurzame investeringen versnellen. Nederland is nog niet zo ver en dreigt achter de muziek aan te hobbelen.

De raad om op te schieten komt van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), dat donderdag een advies aan het kabinet uitbrengt. Al eerder drongen onder meer De Nederlandsche Bank, de Planbureaus en ook de Ser erop aan de economie sociaal en duurzaam aan te zwengelen. De coronacrisis raakt de zwakkeren harder en de klimaatcrisis blijft net zo actueel als voor de uitbraak van de pandemie, was de boodschap.

Het PBL constateert nu dat andere landen al verder zijn dan Nederland. Zo zet Duitsland in op snellere omschakeling naar elektrisch vervoer en energiezuinige nieuwbouw. Warmtepompen worden voor burgers beter betaalbaar en er gaat extra geld naar renovatie van energieslurpende gebouwen. Ook Frankrijk maakt onder meer elektrisch rijden aantrekkelijker, geeft lage inkomens die hun fossiele auto inwisselen een premie en breidt de laadstations sneller uit.

Digitale platforms

Beide landen voeren ook duurzaam industriebeleid met de coronamiljarden. Hun herstelprogramma’s richten zich op het verbeteren van de exportpositie van bedrijven in groene technologieën. Duitsland steunt bijvoorbeeld de auto-industrie met de ontwikkeling van batterijen en steekt geld in de ontwikkeling van waterstoftechnologie. Frankrijk steekt geld in groene luchtvaarttechnologie en onderzoek naar schone mobiliteit op de grond met behulp van bijvoorbeeld digitale platforms.

Nederland moet niet in de valkuil stappen dat ‘duurzaam’ nu als extra last of kostenpost wordt gezien, stelt PBL-directeur Hans Mommaas. “Andere landen doen dat ook niet. Kijk dus uit dat je niet achter het net vist en de concurrentiepositie verslechtert. Landen gaan miljarden uitgeven aan waterstof bijvoorbeeld, daar kan Nederland, met de Rotterdamse haven, ook een rol in spelen.” Waterstof kan op termijn fossiele brandstof vervangen voor onder meer de zware industrie, zoals die in Rotterdam.

Het kabinet heeft de voorgenomen CO2-heffing voor de industrie kortgeleden op een laag pitje gezet om bedrijven te ontzien. Mommaas: “Ik begrijp die neiging tot uitstel wel. Maar beprijzing van vervuiling is juist een van de instrumenten die groen herstel vorm kunnen geven en duurzame investeringen aanwakkeren. Je kunt ook stellen dat dit juist het moment is om het belastingstelsel te vergroenen.”

Geen aanvullende groene voorwaarden voor KLM

Uit het steunpakket dat al wel is uitgewerkt, dat voor de KLM, is het verschil in aanpak tussen landen te zien. Frankrijk stelt extra groene voorwaarden aan AirFrance. Zo moet de trein korte vluchten gaan vervangen en zijn er eisen aan het gebruik van duurzame kerosine gesteld. Nederland stelt nauwelijks aanvullende klimaatvoorwaarden aan het overeind houden van KLM. Later zal dat alsnog nodig zijn, verwacht Mommaas. “Als de regelgeving voor de luchtvaart in Europees verband steviger wordt, dan moet je wel zorgen dat KLM is voorbereid en in dat spel mee kan doen.”

In de Nederlandse stikstofcrisis is te zien wat er gebeurt als de vervuilende consequenties van productie voor de omgeving genegeerd worden, stelt Mommaas. Dan mag er niet meer gebouwd worden en komt de economie alsnog in de problemen. “Net zoals Rutte heeft gezegd dat er geen tegenstelling is tussen gezondheid en economie, zo is er ook geen tegenstelling tussen leefomgeving en economie.”

Lees ook:

Experts: Steun niet de oude economie

Financiële experts en De Nederlandsche Bank dringen aan op een groen herstel van de economie. Nu is het moment een ander pad in te slaan.

Het klimaat wordt nog even vergeten door de ECB

De ECB gaat klimaat meewegen bij het beleid, beloofde president Christine Lagarde bij haar aantreden vorig jaar. Daar komt nog weinig van terecht.