Nederland is rijk, maar scoort superslecht op duurzame ranglijsten
Wie alleen naar geld kijkt, ziet dat het in Nederland heel goed gaat. Wie breder kijkt ziet dat de welvaart ten koste gaat van het milieu.
Nederlanders hebben het financieel goed, maar de welvaart legt een grote druk op het milieu. Ook zorgt die voor uitputting van grondstoffen in het buitenland. Dat blijkt uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek naar de brede kwaliteit van leven.
Met de eerste editie van 'brede welvaartsmonitor' probeert het CBS een beter beeld te schetsen van de welvaart dan het bruto binnenlands product biedt. Er is niet alleen gekeken naar financieel-economische cijfers maar ook naar factoren als werken en leren, gezondheid, milieu, wonen, veiligheid en samenleving. Het onderzoek, in opdracht van het kabinet, wordt voortaan jaarlijks gedaan voor het verantwoordingsdebat in de Tweede Kamer.
Het CBS kijkt bovendien niet alleen naar de brede welvaart ‘hier en nu’, maar richt de blik ook op ‘later en elders’. Daaruit wordt duidelijk dat de Nederlandse welvaart consequenties heeft voor mensen in andere landen. De goederen en diensten die Nederland invoert, zijn in andere landen geproduceerd. Dat levert daar banen en inkomens op, maar belast ook het milieu. Zo is de Nederlandse ‘broeikasgasvoetafdruk’, die duidelijk maakt hoeveel broeikasgas andere landen uitstoten vanwege Nederlandse vraag naar producten, vorig jaar gestegen.
Nederland zelf is binnen de Europese Unie een van de grootste uitstoters van broeikasgassen zoals CO2 per hoofd van de bevolking. Ook op het gebied van natuur staat het welvarende Nederland onderaan in Europa: in geen ander land is de hoeveelheid bos en natuur in verhouding tot het totale landoppervlak zo klein.
Andere factoren duiden er eveneens op dat Nederland ten opzichte van andere landen rijk is maar niet duurzaam. Inwoners van Nederland produceren bijvoorbeeld veel afval, met gemiddeld 560 kilo per persoon staan zij vrijwel onderaan de Europese ranglijst. En bijna alle andere landen in Europa gebruiken méér duurzaam opgewekte energie dan Nederland. Geen ander land importeert zoveel fossiele brandstoffen als Nederland.
Ambities
De CBS-cijfers die uitdrukken hoe duurzaam Nederland is, zijn nog ver verwijderd van de ambities van de regering. In het regeerakkoord van het kabinet-Rutte III staat bijvoorbeeld: ‘Onze agro-foodsector kan een belangrijke bijdrage leveren aan een duurzame voedselvoorziening’. De Nederlandse landbouwsector presteert financieel weliswaar het beste van heel Europa, maar kent ook het hoogste aantal dieren per inwoner. Deze hoge veedichtheid zorgt voor grote overschotten aan mest. “Van de mogelijkheid om de Nederlandse landbouw te verduurzamen wordt nog maar in beperkte mate gebruikgemaakt”, stelt het CBS. Zo is het aandeel biologische landbouw in Nederland een van de laagste van Europa. Daarnaast zijn Nederlanders de grootste voedselverspillers van Europa, terwijl de regering wil dat de hoeveelheid weggegooid eten tussen nu en 2030 halveert.
De Monitor Brede Welvaart toont volgens het CBS aan dat er ‘een fors gat’ zit tussen de manier waarop Nederland nu voedsel en andere goederen produceert en ‘een duurzaam productieniveau dat het milieu niet te veel aantast’. “Tevens blijkt er uit dat aan de transitie naar een meer duurzame samenleving een prijskaartje hangt.”
Lees ook het artikel van Esther Bijlo, die beschrijft hoe na 1960 de welvaart stijgt in Nederland, ten koste van het welzijn
