Nederland heeft wereldprimeur: een windmolenpark zonder subsidie

Ach, die ‘malle windmolens’, sprak Mark Rutte tijdens de verkiezingscampagne van 2010. “Die draaien niet op wind, die draaien op subsidie.” Later voegde de VVD-leider nog toe: “Ze zijn lelijk, ze verpesten je uitzicht en uiteindelijk werken ze niet!”

De inmiddels beroemde subsidie-uitspraak kan voorzichtig richting prullenbak. Nuon gaat de komende jaren een groot windmolenpark in de Noordzee bouwen (Hollandse Kust Zuid) zonder financiële steun van de overheid. Minister Eric Wiebes van economische zaken maakte vandaag bekend dat het energiebedrijf de voorkeur krijgt boven het Noorse Statoil, het Duitse Innogy en een consortium met Van Oord en Eneco.

Het windmolenpark van Nuon moet in 2022 in bedrijf zijn en dan genoeg stroom leveren voor een miljoen huishoudens. Wiebes kondigde het nieuws aan met de woorden: “We hebben iets bijzonders”. Dit windpark wordt het eerste op de wereld zonder subsidie.

Groene energie

Het is opmerkelijk dat juist Nederland deze primeur heeft. Al jarenlang bungelt het land onderaan de duurzame ranglijst van de Europese Unie. Alleen Luxemburg zorgt procentueel voor nog minder groene energie dan Nederland.

Het vorige kabinet heeft onder leiding van toenmalig minister Henk Kamp de achtervolging ingezet. Tussen nu en 2023 verrijzen voor de kust van Zeeland en Zuid- en Noord-Holland in totaal vijf grote windmolenparken, ieder goed voor 700 megawatt aan stroom. De overheid zorgt voor de vergunningen en de kabels richting het vasteland.

Het Deense Ørsted kreeg de vergunning voor het eerste park, ten westen van Walcheren. Een aangrenzend windmolenpark wordt gebouwd door een consortium met onder meer Shell en Eneco. Bij die vergunningverleningen, in 2016, bleek al dat de subsidiebedragen veel lager waren dan verwacht. De concurrentie op de duurzame markt is groot, de rente staat laag. Maar dat er nu al een windmolenpark gebouwd kan worden zonder een cent subsidie, is boven verwachting. Volgens Wiebes bespaart de overheid hierdoor zeker vier miljard euro op deze eerste drie parken.

Belangrijk

Er is de minister veel aan gelegen de kosten voor de overheid laag te houden. Het kabinet haalt het geld voor duurzame energieprojecten op bij bedrijven en burgers. Nederland staat aan het begin van een enorme energietransitie. Het regeerakkoord vermeldt dat in 2030 49 procent minder CO2 moet worden uitgestoten dan in 1990. “Dat we een windmolenpark zonder subsidie kunnen laten bouwen, is daarom ontzettend belangrijk”, zegt Wiebes. “Die transitie moet betaalbaar blijven. Het succes valt of staat daarmee.”

Om een beeld te geven van wat Nederland nog te wachten staat: de geplande vijf windparken zorgen voor in totaal 3500 megawatt aan stroom. Wiebes wil na 2023 de Noordzee verder bebouwen. Er moet wat hem betreft nog eens 7000 megawatt bij. Ter vergelijking: alle huidige Nederlandse windmolens op zee zijn samen goed voor 1000 megawatt.

Het is denkbaar, zegt Wiebes, dat bedrijven die in de toekomst willen meedingen naar een vergunning voor een windpark op zee geld moeten meebrengen.

In acht jaar tijd zijn de malle windmolens van Rutte getransformeerd tot lucratieve machines.

Verduurzaming kost banen bij Vattenfall

Precies op de dag dat Nuon de vergunning voor het nieuwe windmolenpark op zee binnensleept, maakt het Zweedse moederbedrijf Vattenfall bekend 275 banen in Nederland te schrappen. Onduidelijk is nog of er gedwongen ontslagen vallen. Bij Nuon werken 4200 medewerkers. Bij de aankondiging in september zei Vattenfall dat de reorganisatie op een ‘sociaal verantwoorde manier’ zal worden aangepakt. In totaal verdwijnen er in de periode tot 2020 bij Vattenfall 1500 banen, het merendeel in Zweden en Duitsland.

Vattenfall is bezig af te stappen van fossiele brandstoffen en wil zich richten op duurzamere vormen van energie. Dat heeft geleid tot de verkoop van sommige bedrijfsonderdelen, waardoor het bedrijf de afgelopen drie jaar kleiner is geworden.