Nachtwerk is ongezond, maar maakt (soms) wel gelukkig

In Nederland werken 1,3 miljoen mensen – werknemers in loondienst en zzp’ers – soms of regelmatig in de nacht. De afgelopen maanden is voor het eerst (kleinschalig) onderzocht hoe deze nachtwerkers het werk zelf eigenlijk ervaren.

Arbeidssocioloog Fabian Dekker sprak met 25 nachtwerkers uit acht sectoren waar nachtwerk veel voorkomt. Daaruit blijkt dat onder andere schoonmakers, havenwerkers, zorgmedewerkers en politieagenten op een gegeven moment ook de voordelen van de nacht gaan zien.

“Zo begint het niet”, legt hij uit. “Ze worden ingeroosterd in de nacht, draaien een paar diensten en merken dan na verloop van tijd bepaalde positieve effecten op.” Niet alleen verdient nachtwerk beter, gemiddeld 35 procent meer dan overdag, de ervaren werkdruk ligt ook lager, zegt de arbeidssocioloog, zelf werkzaam bij SEOR, een onafhankelijk onderzoeksbureau gelieerd aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Dekker sprak met meerdere zorgmedewerkers, vrachtwagenchauffeurs, horecamedewerkers, spoormedewerkers, radio dj’s, havenwerkers, schoonmakers en politieagenten. Hij kan nu wel zeggen dat mensen die overdag gebukt gaan onder het zo efficiënt mogelijk moeten werken in de nacht een vluchtheuvel vinden.

Beter dan overdag

“Ze kunnen ’s nachts de druk van de dag compenseren”, legt hij uit. “Dan zijn er namelijk minder overlegmomenten, minder vergaderingen. Er is geen werkgever die ze op de vingers kijkt. Daardoor ervaren ze meer autonomie, meer tijd voor hun kerntaken, voor vakmanschap.”

De talloze wetenschappelijke onderzoeken die al zijn gedaan naar nachtwerk zijn bijna allemaal geschreven vanuit medisch perspectief. En dan is de conclusie snel getrokken. Nachtwerk is ongezond. Want wie ’s nachts werkt heeft bewezen meer kans op hart- en vaatziekten, diabetes type twee en slaapproblemen.

Al die nadelen ontkent Dekker niet. “Nachtwerk komt absoluut met een prijskaartje en dat geven de mensen die ik heb gesproken ook aan”, zegt hij. Maar nu toont hij ook de andere kant van de medaille. Zijn onderzoek is niet statistisch representatief maar laat wel voldoende verschillende perspectieven zien, zegt hij zelf.

“Het is geen getunneld beeld. Er is ruimte voor verschillende kleuren”, vult hij aan. Zijn bevindingen staan in het recent verschenen boekje Vergeten beroepen. Leven en werken als nachtwerker. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en TNO zijn op dit moment met een soortgelijk onderzoek bezig. Ook zij vragen nachtwerkers zelf naar hun ervaringen.

Lees ook:

Er is een nieuwe cao voor winkelpersoneel, maar dat is nog geen reden om de vlag uit te hangen

De lonen stijgen fors en ook de detailhandel heeft nu een nieuwe cao. Maar het is niet genoeg om de inflatie bij te benen.