Moet er een pitbullverbod komen? ‘Sommige honden zijn gefokt op aanvallen en doden’

Mevrouw, dat zou ik niet doen”, zegt Sandra ­Vogels van dierenasiel Hokazo in Uden enigszins zorgelijk tegen een mevrouw die haar hand in het hok van een kruising rottweiler-herder steekt. Het beest kijkt angstig vanuit een hoekje naar het bezoek; ieder moment kan het losgaan. “Ze kan toch zien dat die hond dat niet leuk vindt. Sommige mensen hè...”, verzucht ze. Met een ‘o, jammer’ druipt de mevrouw af. De hond komt langzaam tot rust.

Een waarschuwing als deze klinkt regelmatig in het asiel aan de rand van een Udense woonwijk, op dit moment het thuis van een dertigtal katten en zes honden. Vijf van de honden zijn namelijk ‘hoog-risicohonden’: pitbulls, staffords, herders of kruisingen tussen deze rassen. Want grote, stoere spierbonken, dominant en agressief, zijn de vaste klanten van asiels, gedumpt door hun baasjes die ze niet meer aankunnen. Het zijn ook de honden die verreweg het langst op een nieuw baasje wachten – als dat über­haupt komt. Vogels stopt bij een hok in een lege, donkere gang. “Het is eigenlijk het prikkelvrije uurtje nu. Dan sluiten we alle luiken en doen we de lichten uit. Dat is om ze wat rust te geven. Vooral bij dit soort honden is dat erg belangrijk.”

Zachtjes klinkt er gesnuffel vanuit het hok; een groot bruin-wit gevlekt hoofd met kleine oogjes staart door de tralies. “Dit is Bo, een Amerikaanse stafford. Hij is helaas weer teruggekomen nadat we hem eerder hadden geplaatst. Hij vertoonde erg dominant gedrag jegens zijn nieuwe baasjes en die wisten niet goed wat ze daarmee moesten”, legt Vogels uit. Bo kan ook niet overweg met andere dieren en mag dus alleen de straat op met muilkorf. “We zoeken iemand die hem wel goed aankan en hem veel beweging geeft. Want hij is een bom energie.” ­Vogels is hoopvol op een nieuw plekje voor Bo. “Maar we zijn daarbij wel streng: deze dieren zijn een extra risico. Er moet dus een goede match zijn. Een teckel kan natuurlijk ook problemen veroorzaken, maar de con­sequenties bij deze grote spierbundels zijn veel groter.” Wie dus een hond van Vogels wil, moet een uitgebreide vragenlijst invullen. Pas als het asiel een match vermoedt, volgt er een afspraak. Kennis van het ras, ervaring met dit soort honden, een kindvrije omgeving, geen andere huisdieren – het zijn selectiecriteria waaraan een nieuw baasje moet voldoen. Allemaal om problemen te voorkomen.

Regelgeving

Zo’n selectie is niet genoeg, vindt Iaira Boissevain, advocate gespecialiseerd in dierenrecht. Zij houdt zich al jaren bezig met ­ernstige incidenten veroorzaakt door hoog-risicohonden. Voor haar is er maar één oplossing: een algeheel verbod op deze honden. Zo’n ‘pitbullverbod’ bestond ooit, door een ‘uitsterfbeleid’ waarvoor alle dieren van dit ras geregistreerd en gesteriliseerd moesten worden, en alleen gemuilkorfd en aangelijnd over straat mochten. Toch werd dit beleid in 2008, na vijftien jaar, weer losgelaten, omdat het aantal hondenbeten noch het aantal incidenten met honden afnam. Boissevain: “Die conclusie was fout. Destijds is namelijk alleen de ‘echte’ pitbull verboden, niet de honden die een mix zijn met dat ras, en ook niet andere honden die hoog-risico zijn, zoals staffords en boerboels. Het is alsof je crystal meth verbiedt en het dan gek vindt dat er meer heroïne en cocaïne ­gebruikt wordt.” Als mensen geen pitbulls meer mogen hebben, zo is de ervaring van Boissevain, schaffen ze gewoon andere honden aan met een soortgelijk karakter. En dus dezelfde problemen. “Je moet daarom álle honden met deze gevaarlijke karaktertrekken en genetische bouw verbieden. Het zijn gewoon moordmachines, daar zijn ze voor gefokt.”

Verleden verzwijgen

In haar werk komt Boissevain de gruwelijkste verhalen tegen. Ze vertelt over een ­6-jarig meisje wier gezicht verminkt raakte door een agressieve hond waarvan al bekend was dat die agressief reageerde op kinderen en andere dieren. Het beest was juist om die reden al eerder in een asiel gedumpt, maar desondanks gewoon herplaatst, in een kinderrijke woonwijk. Onderzoeksprogramma Reporter Radio liet vorig jaar zien dat dit niet ongebruikelijk is: vaak wordt aan de nieuwe eigenaar daarbij niets gezegd over het risico van de honden. Boissevain: “Asiels weten dat ze de omgeving in gevaar brengen als ze niet alles vertellen, maar blijkbaar is dat niet belangrijk genoeg. Een verminkt kind meer of minder doet er blijkbaar niet toe.”

Bij het asiel in Uden herkennen ze zich niet in deze kritiek, benadrukt Vogels. “Als asiels inderdaad niet alles vertellen over het verleden van een hond, zitten ze flink fout. Wat schiet je daar nou mee op? Je wilt toch problemen voorkomen en dieren plaatsen?” Wanneer een hond nieuw in het asiel komt, krijgt deze dus eerst te tijd om te wennen. Daarna beginnen de medewerkers met testen, om te bepalen hoe geschikt de hond is om herplaatst te worden en wat hij nog bij moet leren. Tot nu toe is het in Uden bijna altijd gelukt om honden een nieuw thuis te geven, vertelt Vogels. “We hebben één keer een hoog-risicohond gehad die tot zijn dood bij ons gebleven is, omdat hij echt niet herplaatst kon worden. Maar de ene keer zit een hond hier langer dan de andere keer; wij hebben een strikt anti-inslaapbeleid. Alleen als een dier echt ondraaglijk lijdt, vinden wij laten inslapen een optie.”

Dat is niet overal de praktijk, weet Vogels. In het dierenasiel van Amsterdam is euthanasie op agressieve honden geen taboe – dat geldt ook voor dieren die alleen agressief zijn tegen andere honden. Vogels: “Zo denken wij er echt niet over. Als je maar de juiste omgeving voor ze vindt, kan iedere hond een goed en veilig leven hebben. Het is onze rol om die te vinden.”

Tikkende tijdbom

“Onzin, want de omgeving heeft op deze manier helemaal geen goed en veilig leven”, vindt Boissevain. “Deze honden zijn gefokt op aanvallen en doden, die moet je niet in je maatschappij willen hebben. Als een hond de fout in gaat, is het al te laat; dan vind ik het logisch dat ze geëuthanaseerd worden”. Ze verwijt asiels ook hypocrisie. “Heel leuk dat dierenasiels dieren in leven willen houden, ze zijn er immers voor dierenbescherming. Maar blijkbaar geldt dat niet voor een dier dat door zo’n vechthond wordt dood­gebeten.” Vechthonden zijn tikkende tijdbommen in de maatschappij, benadrukt Boissevain. “Dat moet je toch niet willen als samenleving?”

Registratie

Hoe vaak zulke tijdbommen ontploffen, is onbekend. Eens in de zoveel jaar duikt in het nieuws wel een bericht op over een jong kind of baby die door een vechthond zwaar te grazen is genomen. Soms met fatale afloop. Ook daarom is de advocate verbaasd over het ontbreken van een goede registratie; dat hoeft volgens haar niet zo’n probleem te zijn. “Het is gewoon een kwestie van alle plastisch chirurgen langsgaan in Nederland. Die kunnen je zo vele voorbeelden vertellen van gezichten of andere lichaamsdelen die toegetakeld zijn door vechthonden. Maar niemand neemt de moeite.” Uit Amerikaans onderzoek is wel bekend dat 90 procent van de dodelijke hond-op-hondaanvallen veroorzaakt wordt door pitbulls.

Op dit moment kan een slachtoffer alleen aangifte doen bij de politie. Ook kunnen gemeenten een muilkorfplicht opleggen en, in een uiterst geval, de vechtmachine weghalen bij zijn baasje en in het asiel plaatsen. “Maar gemeenten noch politie ­nemen aangiftes serieus genoeg, ze doen er niet genoeg aan”, vervolgt Boissevain. “Daarnaast: een muilkorfplicht geldt alleen voor de gemeente die hem oplegt. Het baasje kan dus gewoon verhuizen en dan kan de hond weer de fout in gaan.”

Gebruiksaanwijzing

Ook bij Hokazo kennen ze honden die, na een of meerdere incidenten, een muilkorfplicht opgelegd kregen. Zo ook Sky, een gekruiste stafford die de titel vechthond verdiende door een golden retriever dood te bijten, waarna het beest in het asiel belandde. “We zijn nu hard aan het oefenen met de muilkorf, dat gaat al erg goed”, zegt Vogels. “De gemeente die de plicht opgelegd heeft, heeft ons verplicht om dat door te geven in een nieuwe gemeente waar ze geplaatst wordt. Dus de muilkorfplicht wordt dan overgenomen. Sky heeft die maatregel niet voor niets opgelegd gekregen.” Achter de tralies staart Sky nieuwsgierig maar onzeker naar haar verzorger, die benadrukt dat ze een lieve hond is, maar wel een gebruiksaanwijzing heeft. Druk snuift de neus van Sky de vreemde geuren op van het bezoek, waarop een zenuwachtige gaap volgt en het geblaf aanzwelt. De boodschap is duidelijk: tijd om te vertrekken.

Lees ook:

De Vechthond: Terug in het straatbeeld en nog altijd gevaarlijk

Om meteen met een disclaimer in huis te vallen: ik hou niet van honden. Ik ben als bioloog van nature een dierenliefhebber. Maar ik ben geen fan van het gedomesticeerde roedeldier dat we ooit zelf gemaakt hebben, de hond.

Vrouw schiet eigen honden dood

Een man is gisteren zwaargewond geraakt doordat hij werd aangevallen door zijn twee honden. Zijn vrouw heeft de beesten doodgeschoten.