Minister wil meer bio-producten in de winkel, maar supermarkten zijn huiverig

Minister Piet Adema (landbouw) wil dat het areaal biologische landbouw tot 2030 stijgt van 4 naar 15 procent. Dat kan alleen als de producten van biologische boeren beter worden verkocht. Het percentage bio-producten dat nu in supermarkten wordt verkocht, blijft nu nog steken op ongeveer 5 procent.

Met het plan voor meer biologische landbouw voert Adema Europees beleid uit. “Biologische voedselproductie helpt ons bij veel van onze uitdagingen – zoals klimaat, natuur, dierenwelzijn, water, bodem en gezondheid”, aldus Adema. Brussel heeft nog hogere ambities, namelijk 25 procent biologische landbouw.

Adema schrijft in zijn actieplan dat hij gesprekken voert met supermarkten over ‘hoe zij zich kunnen inzetten op het gebied van voorlichting, schapruimte en aanbod van biologische producten’. Wat hebben de supermarkten de minister te bieden?

‘Consument let op de kleintjes’

De koepelorganisatie van de supermarkten, het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL), houdt voorlopig de boot af. “Hoe we de afzet van biologische producten harder kunnen laten groeien, weten we nu nog niet”, zegt een woordvoerster. Als de overheid meer biologische producten wil moet de overheid een publiekscampagne betalen en de voordelen benoemen, zegt zij. “Biologisch is ook best duur en de consument let op de kleintjes.”

Het onderzoeksbureau Questionmark publiceerde anderhalf jaar geleden een rapport over de groene prestaties van supermarkten en wees Ekoplaza en Albert Heijn aan als koplopers. Achterblijvers waren Coop, Dirk en Jumbo. Odin, een coöperatie met 34 biologische winkels, werd niet in het onderzoek betrokken.

Het rapport biedt Adema niet veel hoop. Supermarkten brengen de afspraken die werden gemaakt over het bevorderen van biodiversiteit en het tegengaan van ontbossing nauwelijks in de praktijk. De supermarkten doen weinig aan promotie van bio-producten. Zij leggen de keuze bij de klant.

Biologische zuivel en duurzame week

Retailexpert Bart Fischer ziet toch ‘goede ontwikkelingen’ bij supermarkten. “De verkoop van biologische producten is ongeveer 5 procent van de omzet. De ruimte in het schap is bijvoorbeeld bij Albert Heijn veel meer dan dit percentage. Bij Albert Heijn krijgen premium-klanten 10 procent korting op biologische producten. Bij Plus is er geen gangbare eigen merk zuivel meer te koop, maar alleen biologische. Lidl verkoopt de duurzame eieren van Kipster en biologische kaas met drie sterren van het Beter Leven-keurmerk. Maar het kan altijd beter. Het móet ook beter als je 15 procent biologische landbouw wil en die producten ook gaat verkopen.”

Op de vraag hoe de verkoop van biologisch drastisch omhoog kan, komt van de supermarkten geen echt antwoord. Albert Heijn reageert niet. Jumbo verwijst door naar het CBL. Plus is ‘positief’ en ‘gaat graag in gesprek’ met de minister. Lidl wijst erop dat de verkoop van biologische producten al volop wordt gestimuleerd. “Drie keer per jaar hebben we een biologische week. Dan hebben we 30 tot 40 biologische producten bovenop het vaste biologische assortiment.”

Alleen gezamenlijk werkt het

Supermarkten worden te veel geleid door angst, meent expert Fischer. Ze zijn bevreesd voor een te duurzaam imago, zegt hij. “Zij denken dat de klant duurzaam associeert met hoge prijzen.” Ze zijn ook huiverig om te vertellen wat ze goed doen, voegt hij eraan toe. “Ze zijn bang om kritiek te krijgen, bijvoorbeeld als ze óók nog steeds goedkoop vlees verkopen. Ze durven weinig te claimen, terwijl ze grote stappen zetten.”

Fischer vindt dat het CBL in actie moet komen. “Als supermarkten gezamenlijk iets doen, is het effect het grootst en creëer je een gelijk speelveld. Maar ik ben niet optimistisch. Het CBL stapt niet naar voren, terwijl ze in mijn ogen een maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben.”

Fischer verwacht dat het kabinet met wetgeving komt als supermarkten te weinig doen. “Je kunt supermarkten verplichten om alleen nog maar biologische zuivel te verkopen. Plus doet dat al. Het is ook te betalen: biologische boeren krijgen slechts één cent per liter meer voor hun melk dan de gangbare boeren. De overheid zou ook een lager btw-tarief voor biologisch kunnen invoeren en een hoger tarief voor niet-duurzame producten. In zijn plan oppert Adema dat ook als een mogelijkheid.”

Lees ook:

Gaat 15 procent biologische landbouw in 2030 lukken?

Het kabinet wil het aandeel biologische landbouw binnen acht jaar laten groeien van 4 naar 15 procent. Gaat dat lukken?