Minister Harbers denkt nu dat de luchtvaart ook wel stiller kan zonder krimp

Actiegroep SchipholWatch is er kwaad over. “Zelden hebben we een minister gezien die zo onhandig (lees: effectief) zijn eigen beleid ondermijnt”, schrijft ze op haar eigen website. Die minister, dat is Mark Harbers (VVD), de man die van plan is het aantal vluchten op Schiphol te laten krimpen. Dinsdag vindt een kort geding plaats waarin KLM dat krimpplan aanvecht. Maar nog geen week geleden kwam Harbers opeens met een nieuw plan dat de tegenstanders van krimp extra munitie levert.

De minister van infrastructuur léék vastbesloten. Het maximumaantal vluchten op Schiphol moet omlaag van 500.000 naar 440.000, kondigde hij vorig jaar juni aan. De voornaamste reden was de geluidsoverlast die het vliegverkeer veroorzaakt. Die moet minder, zag Harbers, al was het maar omdat omwonenden die ervoor naar de rechter stappen heel goed gelijk zouden kunnen krijgen.

Maar zo eenvoudig bleek het niet te zijn. Voor zo’n stevige reductie van het aantal vluchten is goedkeuring van de Europese Commissie nodig, en de procedure daarvoor is langdurig. Daarom knipte Harbers zijn plan in tweeën: per november 2023 terug naar 460.000 vluchten – want dat mag nog wel buiten de Europese Commissie om – en pas in november 2024 naar 440.000.

Alle argumenten op tafel

Vanwege de eerste helft van dat plan stapten KLM en andere vliegmaatschappijen naar de rechtbank in Haarlem. Opmerkelijk genoeg vindt de minister in die rechtszaak omwonenden, verenigd in de stichting Recht op Bescherming tegen Vliegtuighinder (RBV), aan zijn zijde. “De rechter kan maar beter alle argumenten op tafel hebben”, verklaart RBV-bestuurslid Jan Boomhouwer.

De tweede helft van zijn aanpak maakte Harbers vorige week bekend, en daar zit een verrassende wending in. De minister wil het aantal mensen dat ernstige hinder ondervindt van vliegherrie omlaag brengen met 20 procent, schrijft hij, en het aantal mensen dat in hun slaap gestoord wordt met 15 procent. Maar daarvoor is het niet per se nodig dat het aantal vluchten beperkt wordt, vindt hij nu opeens.

Harbers schetst drie scenario’s. In elk daarvan worden stillere vliegtuigen ingezet en gaat het nachtregime (met strengere geluidsregels) langer duren. In twee scenario’s handhaaft de minister de reductie naar 440.000 vluchten.

Maar hij ziet ook een alternatief: als het aantal nachtvluchten omlaag gaat van 32.000 per jaar naar 25.000, wordt de hinder zozeer gereduceerd dat het totale aantal 500.000 kan blijven. Betrokkenen kunnen de komende tijd hun mening geven over die scenario's. Na 2027, liet Harbers eerder weten, kan de luchtvaart zelfs groei verdienen door nóg stillere vliegtuigen.

Zie je wel, stillere vliegtuigen helpen

Strikt genomen staan de drie scenario's niet ter discussie tijdens het kort geding: daar gaat het alleen om de eerste helft van Harbers’ reductieplan. Maar de vliegmaatschappijen kunnen wel dankbaar gebruik maken van de argumenten die Harbers aandraagt – en die bedoeld zijn om de Europa ervan te overtuigen dat zijn aanpak ‘evenwichtig’ is. Zie je wel, stillere vliegtuigen kunnen de overlast verminderen. Zie je wel, ook met 500.000 vluchten kan de herrie op een aanvaardbaar niveau gebracht worden.

De luchtvaartmaatschappijen hebben meer pijlen op hun boog. Ze kunnen aanvoeren dat Harbers ten onrechte een ‘experimenteerregeling’ gebruikt voor die reductie naar 460.000 vluchten. Dat Nederlandse en internationale regels die reductie in de weg staan. Dat vliegmaatschappijen historische rechten hebben op Schiphol. En dat reductie hun ‘verdienvermogen’ bedreigt.

‘In lijn met KLM’s lobbyboodschap’

Harbers en de omwonenden van RBV staan later dit jaar opnieuw in de rechtszaal, maar dan tegenover elkaar. RBV eist dat de overheid maxima vaststelt voor vliegherrie die aansluiten bij die van de wereldgezondheidsorganisatie, en die ook handhaaft. Met een reductie van nachtvluchten is Harbers wat hen betreft niet klaar. De gemeente Aalsmeer eist zelfs een volledig verbod op nachtvluchten.

En stillere vliegtuigen? Harbers gaat ervan uit dat 60.000 vluchten met de luidruchtigste vliegtuigen volgend jaar al vervangen zijn. Dat ligt weliswaar ‘precies in lijn met de lobbyboodschap van de KLM’, stelt SchipholWatch, maar is ‘al te optimistisch’. Een scenario zonder krimp is volgens de actiegroep ‘ronduit onrealistisch’.

Lees ook:

KLM stapt naar de rechter: kort geding tegen gedwongen krimp van Schiphol

In een kort geding eisen KLM en andere luchtvaartmaatschappijen dat het kabinet afziet van zijn plan om Schiphol te laten krimpen.