Minister De Jonge ligt dwars bij afschaffing van tijdelijke huurcontracten

De PvdA en de ChristenUnie zijn verrast. Donderdagavond bespreekt de Tweede Kamer hun initiatief-wetsvoorstel om tijdelijke huurcontracten af te schaffen, het slot van een langlopende parlementaire behandeling. Het ziet ernaar uit dat het voorstel een meerderheid haalt.

Maar begin deze week doorkruiste minister Hugo de Jonge (volkshuisvesting) die behandeling opeens met een eigen voorstel: schaf die contracten niet af, maar geef gemeenten de vrijheid ze in bepaalde wijken te verbieden. “Niet chic”, zegt PvdA-Kamerlid Henk Nijboer erover, “en democratisch gezien ongepast.”

Vreemd is ook dat De Jonges voorstel een aanvulling is op de wet Goed Verhuurderschap. Die is nog maar twee weken geleden door de Tweede Kamer aangenomen en pas afgelopen dinsdag door de Eerste Kamer. Schoot hem te elfder ure nog iets te binnen? Nee, zegt zijn woordvoerder. “Het is juist goed dat vlak voor het debat duidelijk is welke opties er zijn.”

Scheve machtsverhouding tussen huurders en verhuurders

Inhoudelijk staat er veel op het spel. Tijdelijke huurcontracten, voor maximaal twee jaar, zijn in 2016 ingevoerd. Het was de bedoeling dat er zo meer huurhuizen op de markt zouden komen, bijvoorbeeld van huiseigenaren die van plan zijn later iets anders met hun bezit te doen. Maar het vaste huurcontract moest de norm blijven.

Dat pakte anders uit, bleek uit een evaluatie. Uit niets blijkt dat het aanbod aan huurhuizen is gegroeid, en tijdelijke contracten zijn allang geen uitzondering meer. Zeker niet bij particuliere verhuurders: grofweg 30 procent van hun nieuwe huurders krijgt tegenwoordig een tijdelijk contract.

De Woonbond, belangenbehartiger van huurders, wees al op de risico’s. Op een woningmarkt met grote tekorten hebben verhuurders sowieso al veel meer macht dan huurders – voor die ene huurder tien anderen – en tijdelijke contracten maken die machtsverhouding extra scheef. Welke huurder gaat nog klagen over bijvoorbeeld achterstallig onderhoud als die moet vrezen na twee jaar geen nieuw contract te krijgen?

Uit de evaluatie bleek ook dat particuliere verhuurders tijdelijke contracten zien als een soort proeftijd – wat niet de bedoeling van de wet was – én dat zulke contracten huurverhogingen in de hand werken. Want telkens als een contract afloopt, kan een verhuurder de huur onbeperkt omhoog gooien. De vraag is groot, het aanbod klein, en dat leidt tot exorbitante huren.

Kwetsbare wijken onder druk

Dat laatste grijpt De Jonge nu aan als argument tégen afschaffing van tijdelijke contracten. Want, betoogt hij, die buitensporige huren worden uitgebannen door een ander wetsvoorstel. Het puntenstelsel dat nu het maximum bepaalt voor woningen met een huur tot 808 euro per maand, gaat straks ook gelden voor huren tot 1100 euro. Huiseigenaren kunnen dan niet langer vragen wat ze willen en de huur elke twee jaar verhogen. “De prikkel om met tijdelijke contracten te werken, verdwijnt dan”, stelt de minister.

De Jonge wil wel iets anders veranderen. Tijdelijke contracten leiden er ook toe dat huurders snel verhuizen en zich dus niet bekommeren om de buurt waarin ze wonen. In toch al kwetsbare wijken zet dat de sociale cohesie en de leefbaarheid onder druk, ziet hij. Daarom wil hij gemeenten toestaan om in zulke wijken een verbod in te voeren op tijdelijke contracten.

Vastgoed Belang, de vereniging van particuliere verhuurders, is ertegen. Tijdelijke contracten geven huurder en verhuurder ‘tijd om aan elkaar te wennen’, meldt ze via Twitter, en zo kunnen ze een langdurige band opbouwen op basis van een vertrouwensrelatie’. Ook in kwetsbare wijken.

Na een paar dagen al in de prullenbak

PvdA’er Nijboer is er om heel andere redenen tegen. “De Jonge doet iets aan de leefbaarheid van wijken, maar niets aan het beschermen van huurders”, zegt hij. Dat is wel nodig, ook als te hoge huren worden beperkt via het puntenstelsel. “Want dat werkt niet voor huren boven de 1100 euro. En het is maar de vraag hoe de nieuwe regels gehandhaafd gaan worden.”

Als de Kamer PvdA en ChristenUnie steunt, kan De Jonges voorstel na een paar dagen alweer de prullenbak in. Nijboer rekent op een groot deel van de oppositie én op coalitiepartij D66. Ondanks De Jonges ultieme manoeuvre blijft die partij van plan de afschaffing van tijdelijke contracten te steunen.

Lees ook:

Een stille verschuiving ondergraaft de zekerheid van huurders

Ooit bood een huurhuis de bewoner bijna net zoveel zekerheid als een koopwoning. Maar dat verandert, vooral door de opkomst van tijdelijke contracten.