Minder afval op de stranden dankzij een schonere Noordzee

Op elke 100 meter Noordzeestrand lagen gemiddeld 282 stukken afval, van snippers plastic tot flarden visnet, gemeten in de afgelopen tien jaar. Dat klinkt rampzalig, maar het is goed nieuws. Want afgezet tegen de tien jaar ervoor (2001-2010) betekent dat een daling van aangespoeld zeeafval met 27 procent, maakt Stichting De Noordzee donderdag bekend. In die periode lagen er gemiddeld 388 stuks vuil per 100 meter strand, blijkt uit de uitgebreide registratie door afvalrapers.

“De trend stemt ons positief”, zegt woordvoerder Zita Veugen van Stichting De Noordzee. De daling van aangetroffen afval zegt veel over de hoeveelheid afval in zee. “We hebben ons langjarig onderzoek verricht op niet-toeristische stranden”, verklaart Veugen. Met andere woorden: de daling van afval laat zich niet verklaren door schoner gedrag van dagjesmensen. “De Noordzee zélf blijkt structureel schoner geworden.”

Maatschappelijk bewustzijn

Die optimistische boodschap, tussen de vele alarmbellen over milieuvervuiling, lijkt deels te danken aan toegenomen maatschappelijk bewustzijn. Het probleem van de plasticsoep dringt door. “Dat is hoopgevend”, zegt Veugen, die hoopt dat meer regels en ‘groen’ gedrag de afvalstroom verder terugdringen. “Want we zijn er nog lang niet.”

‘Vispluis’ is nog het meest gevonden afval. Dat zijn draden en klossen van vissers. Wel nam de hoeveelheid afval uit de visserij, altijd de grootste bron, de afgelopen twee decennia af. Vistuig belandt minder in zee, mede doordat vissers oude netten vaker aan wal inleveren, aldus Stichting De Noordzee. Zowel strengere wetgeving als bereidwilligheid in de visserijsector droeg daaraan bij, aldus de organisatie. Stukken plastic, allerlei snippers en korrels, worden ook nog steeds veel gevonden, net als plastic doppen en snoep-, chips- en snackverpakkingen.

Regulering van de overheid

De daling van aangespoeld afval heeft meerdere oorzaken, aldus Stichting De Noordzee. “Gedumpte grote artikelen, zoals matrassen of koelkasten, lijken echt iets van vroeger geworden”, zegt Veugen. Ook specifieke kleine afvalstromen, zoals ballonnen en plastic tasjes, zijn sterk afgenomen. Dat is het gevolg van regulering door de overheid, zegt Veugen. “Plastic tasjes krijg je niet meer gratis en steeds meer gemeenten verbieden het oplaten van ballonnen.” Daarom kijkt Stichting De Noordzee vol enthousiasme uit naar de invoering van statiegeld op kleine plastic flesjes (per juli dit jaar). Dat zal het aantal aangetroffen plastic doppen op het strand doen kelderen, is de hoop.

Een smet op de vreugde over de schonere Noordzee is de ramp met containerschip MSC Zoe in 2019. Van de goederen die in zee belandden, ligt een fors deel nog op de bodem. “Of en wanneer dat loskomt en aanspoelt valt niet te voorspellen”, zegt Veugen. Dat risico bestaat bij storm of hevige stroming. Eerdere vondsten van ladingen Gilette-scheermesjes en speelgoedsoldaatjes, die bij stormachtig weer in de golfslag meekwamen, bewijzen dat. Om te voorkomen dat het afval van de MSC Zoe (zo’n 800.000 kilo) op drift raakt of het bodemleven en dieren aantast, wil Stichting de Noordzee de zeebodem gaan opruimen met de inzet van duikers. Daarvoor ontving de organisatie, samen met de Waddenvereniging, 1,9 miljoen euro van de Nationale Postcode Loterij.

Lees ook:

Nog altijd 800.000 kilo afval in zee na containerramp MSC Zoe in Noordzee

Een kwart van het afval dat twee jaar geleden in de Noordzee terechtkwam nadat honderden containers van de MSC Zoe overboord sloegen is nog altijd niet opgeruimd.