Met een vliegende zonneboot strijden studenten voor een duurzame scheepvaart

Als de piloot enige vaart maakt, stijgt het toestel binnen luttele seconden op. Zonder geluid te produceren hangt hij met zijn oranje helm al gauw een meter hoog in de lucht. De golven onder hem breken in rap tempo op het vlakke water. Nee, dit is geen opstijgend vliegtuigje, maar een boot. Een soort kajak, maar dan met vleugels, vliegend over het water.

“Een boot gaat nu eenmaal sneller als die vliegt”, legt Emma Linders aan wal droogjes uit. “Je moet het zo zien: hoe dieper in het water, des te meer energie je moet gebruiken om vooruit te komen. Als je in de zee rent, ga je toch ook niet hard?”

Linders (22) behoort tot de groep studenten van de technische universiteit Delft, die verantwoordelijk is voor zowel het ontwerp als de bouw. Het twintigkoppige dreamteam, zoals ze binnen de universiteit te boek staan, zou deze zomer eigenlijk in Monaco vertoeven, voor een jaarlijkse internationale race tussen duurzame boten, maar daar ging een streep door. Om toch nog te kunnen racen, kwam er een binnenlands alternatief, maandag op het Ketelmeer in Flevoland. Onder meer tegen collega’s van de universiteit in Enschede en ingenieursbureau Clafis. Dan maar een nationale competitie.

De boot, zo’n twee meter breed en zes meter lang, weegt maar 110 kilogram en is volledig bedekt met zonnepanelen. Hij vaart geheel op zonne-energie. Misschien een beetje lastig op dagen als deze, want de zon gaat verstopt achter de wolken. “Gelukkig hebben we wat zon opgeslagen”, zegt teamlid Lenny Bakker in de haven bij het meer. “Het is een tactisch spel. Als je te snel te hard gaat, kan het natuurlijk zijn dat je niet meer vooruitkomt. Maar ook zonder zon, met alleen daglicht, laadt de boot langzaam op.”

Haaienhuid

Met een snelheid van 25 kilometer per uur vliegt de boot hooguit ongeveer twee uur over het water. De maximale snelheid is 55 kilometer per uur. Op de vleugels is een folielaag van haaienhuid aangebracht. Waarom haaienhuid? Omdat die ruwe laag de snelheid bevordert. “Hoe sneller je vaart, hoe efficiënter”, zegt Bakker. De techniek met haaienhuid wordt al gebruikt bij olympische bobsleeën, racevliegtuigen en zeilboten.

De tientallen studenten lappen de boot gedurende de dag continu op in de haven, als in een pitstop tijdens de Formule 1. De race is verdeeld in drie onderdelen, waaronder een korte ronde met veel scherpe bochten langs boeien in het water. Wie het snelste is, is logischerwijs de winnaar.

In de boot is ruimte voor één piloot. De Delftse afgevaardigde is Reinoud Lampe (22), die 68 kilo weegt. Met bepakking precies 70: het minimaal toegestane voor de race. Hoe lichter de piloot, des te sneller hij immers over het water vliegt. De testronde ziet er spectaculair uit. Lampe vaart al gauw op zijn vleugels, maar eenmaal bij de start gaat het mis. De boot komt niet van het wateroppervlak, in tegenstelling tot die van zijn opponent van Clafis, die hem makkelijk verslaat. “Hoe kan dat nou?”, reageren zijn teamgenoten. Er blijkt iets los te zitten, wat gelukkig eenvoudig kan worden gerepareerd voor de volgende ronde.

Vervuilende scheepvaart

Als sinds 2005 doet de TU Delft jaarlijks mee in Monaco. Elk jaar met een nieuwe lichting studenten en met een nieuwe boot. “Het belangrijkste doel is de maritieme sector te inspireren”, zegt teamlid Emma Linders. “Mensen denken bij milieuvervuiling vaak aan auto’s en vliegtuigen, maar ze vergeten de scheepvaart. Die sector is zeer conservatief. Dat is jammer: zie wat wij al in een jaar voor elkaar kunnen krijgen.”

Dat complete vrachtschepen straks over het water vliegen of op zonne-energie varen, is zeer onwaarschijnlijk, erkent Linders. Maar sloepjes en andere boten in de pleziervaart moeten toch best duurzamer kunnen, verwacht ze. En er zit schot in. De Rotterdamse Watertaxi is al begonnen met een experiment met vliegende boten. De studenten worden ook steeds vaker uitgenodigd door gerenommeerde bedrijven als scheepsbouwer Damen, om kennis te delen en onderzoeken te starten. Linders: “We willen laten zien wat je wel niet kunt bereiken, als je maar wilt.“

Lees ook:

De Nederlandse scheepvaart zet een voorzichtig stapje naar vergroening

Een serie afspraken moet helpen de binnen- en zeevaart te vergroenen.Meer dan een begin zijn de afspraken niet, erkennen de ondertekenaars.