Melk is de nieuwe plofkip
Na acties tegen de kiloknaller en de legbatterij richten milieuorganisaties nu hun pijlen op de productie van melk. Die moet diervriendelijker en groener. En boeren verdienen een hogere prijs.
Nederlandse milieuorganisaties hebben een nieuw doelwit: melk. Waar zij met aanduidingen als ‘kiloknaller’ en ‘plofkip’ al langer ageren tegen vlees, ligt nu de melkveehouderij onder een vergrootglas. De bezwaren: de veestapel produceert te veel mest en broeikasgas, koeien komen te weinig buiten en eten geïmporteerd veevoer, en de werkwijze van intensieve boeren is schadelijk voor weidevogels.
Milieudefensie voert vanochtend in de binnenstad van Utrecht actie tegen de nadelen van de melkveehouderij. Die zijn volgens de organisatie aan te pakken als supermarkten de boeren een hogere prijs betalen. Van de consumentenprijs van een liter melk komt een kwart tot de helft bij de boer terecht, in 2016 was dat ongeveer 35 cent per liter. Sindsdien stijgt de prijs weer, maar Milieudefensie roept supermarkten op minstens 43 cent per liter te betalen. Vanuit een openlucht-callcenter in Utrecht bellen boeren en burgers vanochtend supermarkten op om een ‘eerlijke prijs’ voor de melk te eisen. Dat zou boeren in staat stellen milieuvriendelijker te werken.
De actie van Milieudefensie is niet uitsluitend ludiek. Al meer dan een jaar is de organisatie met supermarkten in gesprek over het verduurzamen van de melkverkoop. Ook staat Milieudefensie niet alleen in haar bezwaren. Actiegroep Wakker Dier voerde deze zomer al actie tegen het gebruik van ‘stalmelk’ in chocolademelk en yoghurtdrank. En de stichting Natuur & Milieu schrijft in haar deze week verschenen Voedselvisie dat het aantal melkkoeien in Nederland tot 2030 met 40 procent moet verminderen om de doelstellingen uit het klimaatakkoord van Parijs te halen: ‘Een melkkoe stoot jaarlijks 10 ton CO2-equivalenten uit, vooral methaan. Dat is meer dan de jaarlijkse uitstoot van een auto of voor het verwarmen van een woning’.
Keurmerk voor melk
Natuur & Milieu is samen met de Dierenbescherming met de supermarkten in overleg om het ‘Beter Leven’-keurmerk niet alleen toe te passen op vlees en eieren maar ook op melk. Melk zou dan 1, 2 of 3 sterren kunnen krijgen, afhankelijk van de milieu-impact van de productiewijze. Ook de Dierenbescherming vindt dat er een ander verdienmodel nodig is voor melkveehouders: niet langer bulkproductie voor de wereldmarkt, maar minder en hoogkwalitatief produceren voor Noordwest-Europa.
De supermarkten reageren vooralsnog gereserveerd. Het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel vermoedt dat de meeste consumenten altijd het goedkoopste product zullen kiezen en weinig interesse hebben in duurdere maar meer milieuvriendelijke melk.
Milieudefensie richt haar actie van vandaag op de grootste supermarktketens, waaronder Albert Heijn, Jumbo en Lidl. Een woordvoerster van Lidl wil niet zeggen of de supermarkt bereid is 43 cent voor een liter melk te betalen. Wel werkt Lidl mee aan proeven met ‘Beter Leven’-melk.
Onder melkveehouders roepen de campagnes van de milieuorganisaties gemengde reacties op. Vakbond NMV is blij met de pleidooien voor een hogere prijs, laat het bestuur weten, maar ze vindt het onterecht dat de boeren als vervuilers worden bestempeld. Volgens de vakbond is de Nederlandse melkveehouderij ‘een van de duurzaamste ter wereld’.
Lees ook het verhaal van melkveehouder Johan Koot: 'Ik wil als boer best meewerken aan duurzame melk, als ik er het geld voor heb'
