Lijdt een damhert wel onder zijn bestaan in een hertenkamp?

Toen ik een kleuter was, diep in het vorige millennium, ging ik met mijn grootouders kijken bij het hertenkamp in Hilversum, destijds gelegen aan de rand van de bebouwde kom en met uitzicht over glooiende akkers die sindsdien door het Mediapark zijn verzwolgen. Toen ik zelf vader was geworden en in Rotterdam woonde, gingen we op bezoek bij de hertjes in het hertenkamp in het Kralingse Bos. En vorig jaar liep ik met mijn hoogbejaarde vader in een rolstoel vanuit zijn verpleeghuis een ommetje door Laren, en keken we naar de herten in het Larense hertenkamp. Het zou helaas zijn laatste uitje blijken.

Dergelijke herinneringen hebben we allemaal: met kinderen, kleinkinderen, ouders of grootouders kijken naar de herten in het hertenkamp, een appelschilletje door het gaas steken, je verbazen over de schoonheid van de dieren en de imposante geweien van de mannetjes. Wie bezocht er nooit een hertenkamp?

Het fenomeen hertenkamp zou wellicht moeten worden opgenomen in de Unesco-lijst van Nederlands erfgoed, maar in tegenstelling daartoe staat het op de nominatie te worden verboden. Als het aan minister Adema van landbouw ligt, mogen er straks geen herten meer in een hertenkamp leven. Damherten, want om die soort gaat het.

Ethische kwestie

Daar moest ik toch even over nadenken, want het is een ethische kwestie. Wilde dieren horen in de natuur thuis en niet achter een hek. Dierentuinen zouden zich wat mij betreft moeten beperken tot het fokken met soorten die op het punt staan om uit te sterven teneinde de soort op die manier te behouden – en geen wilde dieren exposeren als curiosa.

Iets anders is de omgang met heel of half gedomesticeerde soorten als konijnen, schapen, geiten, hangbuikzwijntjes en andere vormen van kinderboerderijfauna. Damherten die onze hertenkampen bevolken zitten er ergens tussenin. Damherten zijn wilde dieren, maar door generaties lang in hertenkampen en kinderboerderijen te zijn gehuisvest, is feitelijk sprake van een zekere mate van domesticatie.

Maar de echte vraag is vermoedelijk deze: lijdt een damhert onder zijn of haar bestaan in een hertenkamp en zo ja, is dat eventuele lijden groter dan het lijden van een schaap of een dwergeitje of van andere soorten die niet verboden gaan worden? Ik denk het niet. Het zal voor een hert, een schaap of een geit geen verschil maken.

Het brein van een schaap en een hert verschillen weinig

Het zijn allemaal evenhoevigen, herkauwers, planteneters. Ik kan niet in het brein van een schaap of een hert kijken, maar afgezien van soortspecifieke kenmerken zal er niet heel veel verschil in zitten. Ze zoeken plantaardig voedsel, vooral gras in het geval van schapen en bladeren en twijgjes in het geval van herten. Ze zijn instinctief alert op roofdieren want in de grote voedselketen zijn het prooidieren. Ik vermoed dat ze niet ontevreden zijn met de bescherming die een hertenkamp of kinderboerderij ze biedt.

Wanneer minister Adema zich werkelijk om het welzijn van dieren bekommert, kan hij zijn pijlen beter richten op de onverkwikkelijke uitwassen van de bio-industrie dan op de damherten in hertenkampjes waar we allemaal van genieten en die meestal uitstekend en liefdevol worden verzorgd.