Leuk experiment voor klimaat en stikstof: ouderen niet meer laten stemmen

‘Ik stel voor de stemgerechtigheid te laten vervallen bij 75 jaar.’ Dit vergaande idee stond afgelopen weekend in NRC. Een lezer stelt het voor in een ingezonden brief. De redenering erachter is zo gek nog niet.

De lezer vindt ‘het schokkend om te zien dat de BBB bij mensen tussen 18 en 35 jaar helemaal niet populair is’. Onder kiezers van 18 tot 24 jaar zou volgens onderzoek van de NOS de partij slechts als zesde zijn geëindigd met, omgerekend voor de Eerste Kamer, vijf zetels. Een enorm verschil met de zeventien die nu voor BBB op de teller staan. GroenLinks staat in de groep tussen 25 en 35 bovenaan met 12 stoelen. Het roodgroene blok, GroenLinks en PvdA opgeteld, is in beide groepen veruit het grootste.

Die hele andere uitkomst doet de lezer verzuchten dat mensen ‘helaas’ steeds ouder worden. ‘Daarom is het zaak het volgende te beseffen: wij moeten onze toekomst niet aan ouderen overlaten. We moeten ervoor zorgen dat de wereld van betekenis blijft voor komende generaties. Wellicht moet er een maximale leeftijd worden ingevoerd waarop men stemgerechtigd is.’

Hoe oud de lezer zelf is, staat er niet bij, maar hier klinkt de echo van de jonge klimaatbeweging. De ‘toekomst’ waar de lezer van rept, krijgt tenslotte ook gestalte in stikstof- en klimaatbeleid van de provincies, waarvoor iedereen naar de stembus ging vorige week. Jonge generaties en hun kinderen gaan sowieso veel meer last krijgen van klimaatverandering en natuurverlies. De bagatelliserende benadering van BBB slaat bij hen veel minder aan.

Een donkerrood gekleurd poppetje

Een krachtig beeld uit het afgelopen maandag gepubliceerde rapport van wetenschappelijk klimaatpanel IPCC laat de angstige toekomst zien. Wie in 2020 is geboren, een kind van de jonge stemmers, zal waarschijnlijk een groot deel van het leven ontwrichtende klimaatopwarming meemaken. In het slechtste geval is de wereld vier graden warmer als diegene 70 jaar oud is, een donkerrood gekleurd poppetje in de grafiek.

Dat uiterst bedreigende perspectief lijkt maar niet door te dringen tot een groot deel van de generatie die nu aan de knoppen zit, veelal boven de 50 jaar. Die krijgen in ieder geval te maken met kritischer jonge werknemers. Want maar liefst 69 procent van de jonge Nederlanders, tussen 20 en 29 jaar, zegt dat ‘de klimaatimpact van een toekomstige werkgever’ een belangrijk criterium is bij de keuze van een baan. Dit komt uit een grootschalig klimaatonderzoek van de Europese Investeringsbank, deze week gepubliceerd.

Strengere overheidsmaatregelen

Dat onderzoek bevat nog een opvallende uitkomst. Europeanen is gevraagd of ze voorstander zijn van strengere overheidsmaatregelen die mensen verplichten hun gedrag aan te passen om klimaatverandering aan te pakken. Nederland scoort als enige onder de 50 procent: 48 procent kan zich daarin vinden. Alle andere landen zitten boven de helft, van 59 procent in Duitsland tot uitschieters van 74 procent in Spanje en 76 procent in Italië.

Die iets minder gemotiveerde houding van Nederlanders komt in meer vragen naar boven. Het past bij hoe in sommige buitenlanden de BBB-overwinning van vorige week wordt geduid. Nederland laat weer eens zien het ‘gidsland’ van Europa te zijn. Waar het eerder om homohuwelijk of drugsbeleid ging, is het nu de groene transitie. Andere landen zijn gewaarschuwd, klonk het bijvoorbeeld in de Britse krant The Guardian. Klimaat- en stikstofbeleid kunnen als een boemerang terugslaan in het gezicht van de zittende macht. De analyses lopen van de vermeende stad-plattelandskloof, via hoge versus lage inkomens naar de ‘cultuuroorlog’ waarin eerder de pijlen richting immigratie gingen. Die duiding vergeet echter de generatieverschillen. Zou een leuk experiment zijn: alle CEO’s onder de 40 en niet meer stemmen na 75 jaar – hoe zal de wereld er dan uitzien?