Laat de tegeltaks het stenen tuinperk beëindigen

Steeds vaker zie ik dat mensen die een huis overkopen, niet alleen het huis ingrijpend ­laten verbouwen – waarbij een prima keuken en badkamer in een container belanden – maar ook de tuin. Waar moestuinen of siertuinen lagen, verschijnen tegels, kunstgras en grind op worteldoek.

In zo’n zogeheten ‘onderhoudsarme tuin’ hoef je niet te planten, zaaien, maaien of wieden. Schoffel en grasmaaier maken plaats voor het gemak van de hogedrukspuit en chemische middelen – waartoe trouwens ook het vermaledijde schoonmaakazijn behoort.

Veel mensen mopperen op dit soort tuinen en ik doe daar graag aan mee. Ik vind steentuinen een toonbeeld van wansmaak en gemakzucht. Sarcastische commentaren bij foto’s van stenen tuinperken op Twitter krijgen van mij dan ook allemaal een like. Maar ja, wat heb je met andermans tuin te maken?

Stadshitte vermindert de arbeidsproductiviteit en gezondheid

Toch wel iets. Want de steentuin heeft grote collectieve nadelen. Zo versterkt het verstenen van tuinen het ‘hitte-eilandeffect’, waardoor steden zinderend heet kunnen worden. En stadshitte vermindert de arbeidsproductiviteit en gezondheid en verhoogt agressie en sterfte, vonden wetenschappers.

Ook dragen tegeltuinen bij aan wateroverlast en verdroging, omdat regenwater niet in de bodem zakt, maar in het riool verdwijnt. En tenslotte zorgt verstening er mede voor dat de biodiversiteit in de stad achteruit gaat. Een steentuin is namelijk een biologische woestijn. En dan heb ik het nog niet eens over de enorme milieubelasting van steen en beton.

Er is dus alle reden om tuinverstening te ontmoedigen en tuinvergroening te stimuleren. De stichting Operatie Steenbreek probeert dat al vijf jaar met voorlichtingscampagnes. Samen met gemeenten organiseren zij sympathieke publieksacties waarbij burgers tegels bij tuincentra kunnen inruilen voor plantjes.

Helaas is dit een druppel op een gloeiende tegel. Want verder doen gemeenten niets wezenlijks tegen verstening van tuinen. ­Gemeenten zoals Utrecht zijn bijvoorbeeld actief bezig om wegverharding te verruilen voor groen – “We moeten van onze ­tegelverslaving af”, zei de wethouder in Trouw – maar aan particuliere tegeltuinen branden zij hun vingers liever niet.

Tuincentra, bouwmarkten en hoveniers zijn ondertussen spekkoper. Eerst verkopen ze de tegels, vervolgens de planten en ­zaden om tegels te vervangen, en aan de eerstvolgende bewoner ­opnieuw tegels. Moeiteloos schakelen tussen de rol van drugsdealer en die van afkickcentrum.

Wie meer groen heeft, krijgt korting op gemeentelijke belastingen

In Duitsland, waar steentuinen Gärten des Grauens worden genoemd – ‘horrortuinen’ – is men al over de schroom heen. Sommige gemeenten heffen er tegeltaks. En in de ene na de andere stad worden grindtuinen verboden. In Erlangen bijvoorbeeld. Ook introduceerde men daar regelingen om platte daken en gevels te laten begroeien.

Ik zie het niet gebeuren dat het liberale Nederland steentuinen gaat verbieden. Wel zal het ook hier vroeg of laat normaal worden dat grijze tuinen worden belast en groene tuinen worden beloond om de stad koeler en biodiverser te krijgen. Dat kan via de gemeentelijke belastingen, zoals in de Brabantse gemeente Altena. Wie daar meer groen heeft, krijgt korting.

Tegeltaks werkt ook. Maak de rioolheffing proportioneel aan de hoeveelheid steenoppervlak, en zorg dat het flink aantikt. Dan verdwijnt het stenen tuinperk vanzelf. Hoe je de tuin op een groene manier onderhoudsarmer kunt maken, daarover schrijf ik volgende keer.