Kom niet aan het oergevoel van Schiphol

Schiphol is een duurzame luchthaven. De energie die op de luchthaven lampen doet branden en kofferbanden doet rollen, komt van windmolens. Op het dak van de nieuwe pier ligt 5000 m2 zonnepanelen en er is een warmte-koudeopslag om gasverbruik terug te dringen. Per passagier ging in 2018 70 procent minder kooldioxide de lucht in dan in het jaar ervoor, volgens de luchthaven zelf.

De wangen van sommige lezers zullen nu al lichtrood aanlopen. ‘Schiphol’ en ‘duurzaamheid’ is een contradictio in terminis. Vliegen is niet duurzaam. Punt. Dat is waar. Maar als je nu toch een van de grootste luchthavens van Europa runt, dan toch beter om dat met ledlampen, hernieuwbare energie en afvalscheiding te doen dan zonder. Het kan iets potsierlijks hebben dat elektrische bussen – ‘de grootste Europese vloot’ – reizigers naar de kerosineslurpers rijden, maar oké, alles helpt.

Dat geldt minder voor de volgende stap voor Schiphol die minister Cora van Nieuwenhuizen vorige week aankondigde. Groei boven het huidige plafond van 500.000 starts en landingen per jaar mag weer, vanaf 2021. Hoe durft ze, was de kritiek. De inkt van het klimaatakkoord is nog niet droog of huppakee, laat Schiphol lekker doorgroeien. En de arme burger maar worstelen met warmtepompen en laadpalen.

Strikt genomen deed Van Nieuwenhuizen niets wat tegen de nationale klimaatdoelstellingen ingaat. Internationale luchtvaart staat niet in het akkoord, alleen de luchthaven zelf valt onder binnenlandse emissies, net als het luchtverkeer tussen Nederlandse vliegvelden en de kleine vloot zoals de sportvliegtuigen en luchtballons. De VVD’er vindt de ophef sowieso zwaar overdreven. “Activisten bezweren dat er vliegschaamte heerst, maar de meesten weten niet eens wat het is”, zei ze in een interview met Elsevier. “Ze werken het hele jaar hard. Mogen ze dan alsjeblieft een keer naar Antalya?”

“Tegenstanders kapen het debat over de luchtvaart”, pruilde de minister. “De tegenstanders van Lelystad en Schiphol roepen harder dan degenen die er geen probleem mee hebben.” Dat is meestal zo, dat tegenstanders hoorbaarder zijn. Geldt ook voor rekeningrijden waar de minister niet aan wil en dat duidelijk laat weten, ondanks het besluit van onder meer haarzelf om er onderzoek naar te doen.

Van Nieuwenhuizen en het zelfverklaarde groene kabinet geven nog een echt argument. De groei, naar maximaal 540.000 starts en landingen, mag alleen als het schoner en stiller kan. De totale milieubelasting van Schiphol mag dus niet omhoog. Hier kunnen omwonenden en milieu-organisaties de komende jaren hun tanden op stukbijten.

Taboe

Dat leidt knap af van de hamvraag die niet gesteld mag worden: zou het niet wat minder moeten? Vanwege geluid en fijnstof, maar vooral vanwege CO2-uitstoot. Greenpeace heeft bureau CE Delft onlangs laten uitrekenen wat de uitstoot is van alle kerosine die op Schiphol getankt wordt. Dat komt uit op 6,5 procent van de totale Nederlandse emissies. Daar wat aan doen is noodzakelijk om de doelen van Parijs te halen. Dat betekent hoe dan ook ‘minder’ omdat er nog geen enkel zicht is op duurzame brandstoffen voor de massaluchtvaart.

Maar van een taboe is het moeilijk afscheid nemen, getuige de Amsterdamse D66-wethouder Udo Kock vorige week in Trouw: “Het is ongekend naïef om te denken dat het op slot gooien van Schiphol niet zal leiden tot grote economische schade.” Ook dit finale argument om milieu, klimaat en burgers de mond te snoeren, zal geen stand houden. De Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur kwam twee jaar geleden al met het advies de betekenis van de ‘mainports’ Schiphol en Rotterdam voor Nederland vooral niet te overschatten. Hun belang neemt af; andere sectoren, zoals de digitale industrie, komen op. Maar ja, merkte toen ook de voorzitter van de raad: “Als je aan Schiphol komt, kom je aan een soort oergevoel.”

Redacteur Duurzaamheid & Natuur Esther Bijlo schrijft afwisselend met ecoloog Patrick Jansen een column.

Lees ook:

‘Schiphol kan op een gematigde, verantwoorde manier groeien’

Schiphol moet groeien. Dat zegt D66-wethouder Udo Kock.

Terugblik op het aanleggen van het Bulderbos

Het Bulderbos kon de aanleg van de Polderbaan niet tegenhouden, maar is nu wel een cocon van rust