Intensieve landbouw urgenter probleem dan opwarming aarde
Een modieus probleem is niet hetzelfde als een acuut probleem. Zo is klimaatverandering weliswaar in de mode onder natuurbeschermers, maar voor de biodiversiteit op aarde vormt landbouw een veel acutere bedreiging.
Dat schrijven vier biologen en milieukundigen deze week in het wetenschappelijke tijdschrift Nature. Zeker sinds de klimaatconferentie van Parijs, schrijven zij, wordt klimaatverandering alom erkend als een gevaar.
Maar voor de dieren en planten op de internationale Rode Lijst van bedreigde soorten is dat langzame en langdurige proces helemaal niet het meest acute risico. Overexploitatie in de vorm van houtkap, jacht en visserij bedreigt namelijk méér plant- en diersoorten dan klimaatverandering.
Maar de grootste 'boosdoener' is de toenemende intensieve landbouw. Onder meer de Afrikaanse cheeta, de Sumatraanse otter en de Chileense huemul (een hertachtige) hebben hier ernstig onder te lijden. Voor bijna twee derde van de soorten op de Rode Lijst vormt landbouw een bedreiging.
De vier wetenschappers - uit Australië, de VS en Zwitserland - brachten voor meer dan achtduizend bedreigde soorten in kaart waardoor zij precies worden bedreigd. Vaak zijn dat meerdere factoren tegelijk, zoals overexploitatie en landbouw, maar ook uitbreidende steden en vervuiling. Gemeten naar het aantal soorten dat erdoor wordt bedreigd, komt klimaatverandering op de zevende plaats.
Biodiversiteit
Deze analyse verschijnt in de aanloop naar het World Conservation Congress van de internationale unie voor natuurbescherming IUCN. Op het congres, volgende maand op Hawaï, spreekt een keur aan wetenschappers en hoogwaardigheidsbekleders, van de Amerikaanse kardinaal Peter Turkson tot prins Albert van Monaco en de Britse primatologe Jane Goodall.
Een voornaam agendapunt is het vertalen van de klimaatdoelstellingen van 'Parijs' in concrete maatregelen tot behoud van de biodiversiteit.
Een van de activiteiten van de IUCN is de jaarlijkse publicatie (sinds 1963) van de Rode Lijst van bedreigde planten en diersoorten. Het gevaar bestaat, aldus de auteurs in Nature, dat het congres op Hawaï zó onder de indruk van het modieuze onderwerp klimaatverandering zal zijn, dat ze uit het oog verliest welke meer acute gevaren er bestaan voor veel bedreigde planten en dieren.
De Sumatraanse neushoorn, bijvoorbeeld, wordt net als de westelijke gorilla en de Chinese pangolin (een schubdiertje) met uitsterven bedreigd doordat ze illegaal bejaagd worden vanwege de grote vraag naar hun vlees of lichaamsdelen. In totaal zijn er 2700 soorten in gevaar door dergelijke overexploitatie.
Niet dat klimaatverandering er niet toe doet, haasten de onderzoekers zich te zeggen. Ongeveer een vijfde van alle bedreigde soorten heeft hiervan te lijden. Planten en dieren worden het slachtoffer van een stijgend zeeniveau, overstromingen en extreme temperaturen als gevolg van klimaatverandering.
Duurzame landbouw
Wat het congres volgende maand in Hawaï dan moet doen? Bij de 86 landen die bij de IUCN zijn aangesloten moeten de natuurbeschermers aandringen op een duurzaam landbouwbeleid, stellen de onderzoekers in Nature. En verder: het handhaven van jachtwetten en gesloten gebieden voor visvangst.
Dat natuurbeschermers wat moegestreden zijn van telkens opboksen tegen dezelfde problemen, is ze niet kwalijk te nemen, aldus de auteurs. Dat ze opleven als zich een 'nieuw' probleem aandient evenmin. "Maar wij roepen op om de aandacht weer te verleggen naar de aloude vijanden."
undefined
