Intelligente camera moet slachtvarkens beter beschermen tegen pijn en stress

Honderden uren aan videobeelden bekijken, dat doet niemand. Dus is het wellicht zinloos als er in slachterijen camera’s hangen. Mogelijke overtredingen van de regels worden meestal niet gezien. Daarom hebben de Dierenbescherming, Eyes on Animals, consultancybureau Deloitte en vleesproducent Vion de koppen bij elkaar gestoken en speciale videosoftware ontwikkeld.

Deze software maakt gebruik van kunstmatige intelligentie, en pikt op basis van algoritmes opvallende of afwijkende bewegingen van mensen of dieren eruit. Die videofragmenten worden dan via een dashboard beschikbaar gesteld om te beoordelen. Vion gaat dit systeem in zijn slachterijen in Nederland en Duitsland plaatsen.

Continu toezicht van een dierenarts is nu al verplicht in een slachterij. Maar die arts ziet volgens Stichting Varkens in Nood lang niet alles. De stichting vraagt regelmatig via de Wet openbaarheid bestuur (Wob) rapportages op van de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA), die verantwoordelijk is voor het toezicht. Uit de meest recente rapportages die Varkens in Nood heeft ontvangen, bleek dat de NVWA tussen eind 2019 en begin 2020 acht keer moest ingrijpen om onnodig dierenleed te stoppen.

Verdronken in de broeibak

Twee keer was een varken niet goed verdoofd terwijl het de broeibak in zou gaan. Dat is een bak met heet water van 60 graden, waarin het varken wordt onthaard. Normaal gesproken komt het dier daar pas als de halsslagader is doorgesneden en het varken is leeggebloed. Maar de artsen zagen een varken vlak daarvoor nog bewegen. De toezichthouder drukte daarom op de stopknop. De stalbaas werd erbij geroepen om het varken alsnog met een tang te verdoven.

Acht overtredingen vindt Varkens in Nood niet veel. “Wij weten zeker dat er veel meer incidenten zijn. Het komt vaker voor dat varkens verdrinken in de broeibak”, reageert Frederieke Schouten van de stichting. Hoe weet zij dat? Er is toch continu toezicht? Schouten: “De artsen van de NVWA staan niet de hele dag langs de slachtlijn. Zij controleren ook het afladen, de administratie, noem maar op. Het is niet echt goed toezicht.”

De NVWA begrijpt niet waarop Varkens in Nood baseert dat er meer misstanden zijn. Ook de Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV) benadrukt dat het in het rapport om incidenten ging. “Wij vinden elk incident rond het dierenwelzijn in slachterijen er één te veel”, zegt de woordvoerder. “Maar er worden jaarlijks vijftien miljoen varkens geslacht, dus dan zijn dit hele kleine aantallen.” De COV betreurt de overtredingen wel en noemt het goed dat er toezicht is en er serieus naar vergrijpen wordt gekeken.

Stroomtang

De dierenartsen van NVWA zagen in dat half jaar medewerkers fouten maken bij het verdoven. Zo zette een medewerker van het slachthuis een keer de stroomtang aan beide kanten van de hals van het varken terwijl het aan weerszijden van de hersenen moet. Wanneer de tang niet op de juiste wijze op de kop wordt geplaatst, blijft bewusteloosheid uit. De dierenarts greep onmiddellijk in.

Nog een voorbeeld: een medewerker gebruikte een elektrische prikkelaar op elk varken dat voor zijn voeten kwam om het sneller te laten lopen. Maar dit apparaat, waarmee elektrische schokken worden toegediend, mag alleen worden gebruikt bij dieren die weigeren zich te verplaatsen. En eenmalig, niet meerdere keren. De inspecteur: “De dieren bleven vermijdbare pijn, spanning en lijden niet bespaard”. De eerste boete voor dierenwelzijnsovertredingen is 2500 euro, bij herhaling 5000 euro.

Met het nieuwe systeem voor cameratoezicht wordt snel zichtbaar of een dier achterblijft en mogelijk gewond is, of wanneer dieren in een groep op één plek blijven staan en in de stress raken. Als het nodig is, kunnen de dierenwelzijnsfunctionarissen van de slachterij direct actie ondernemen. Zo hopen de dierenbeschermingsorganisaties en Vion het dierenwelzijn te verbeteren.

Lees ook:

Zo sudderen varkens tijdens de hittegolf in het veetransport

Ventilatoren en een overkapping moeten de duizenden varkens die zomers in veewagens wachten op de slacht beschermen tegen de hitte. Dat lukt maar ten dele. Eyes on Animals gaat onaangekondigd op controle bij de grootste slachterij van Nederland.