Ik stem op de veenmol voor Insect van het Jaar 2022

Drie dagen na de gemeenteraadsverkiezingen ging de stembus weer open voor de volgende verkiezing. Vanaf 19 maart kan gestemd worden op het Insect van het Jaar 2022. Er is zelfs een echte kandidatenlijst voor deze landelijke populariteitspeiling, met vijf kandidaat insecten-van-het-jaar. En omdat insecten zelf bij gebrek aan schrijf- en spraakvermogen tot weinig verkiezingspropaganda in staat zijn, hebben ze alle een ambassadeur die het voor hun opneemt in de vorm van een Bekende Nederlander.

Journalist en columnist Sheila Sitalsing ijvert voor het zanddakje, een kokerjuffer; cabaretier Pieter Derks propageert de waterschorpioen; columniste Asha ten Broeke neemt het op voor de kikkerbillenbijter, een mug die kikkerbloed slurpt; schrijver Peter Middendorp is heel verklaarbaar pleitbezorger voor een waterkevertje dat schrijvertje wordt genoemd; en tenslotte heeft presentatrice Willemijn Veenhoven de veenmol onder haar hoede genomen. In dat laatste geval zit er een leuk beginrijm in de namen van de dame en het beestje. Dat zal wel geen toeval zijn. Nog twee weken kan er worden gestemd.

Het gaat in alle vijf de gevallen om insecten die buiten het bekende aaibaarheidsspectrum vallen, dus geen vlinders, bijen, hommels en libellen, maar min of meer onooglijke diertjes; uiteindelijk is een mug niet minder boeiend dan een bij.

Zelf heb ik als deugdzaam burger ook van mijn stemrecht gebruik gemaakt. Ik heb op de veenmol gestemd. Dan weet u dat vast, enige geheimhouding is hier niet nodig. Waarom ik voor de veenmol koos? Omdat het een evolutionair interessant beestje is, maar ook omdat ik er ooit een in mijn gesloten hand hield en me nog altijd de ongelooflijke kracht herinner waarmee hij zich een weg naar buiten trachtte te banen. Veenmollen zijn waanzinnig sterk.

De veenmol, Gryllotalpa gryllotalpa, is een lid van de orde van de krekels en sprinkhanen. De geslachts- en soortnaam Gryllotalpa betekent letterlijk krekelmol, en wie ooit een veenmol heeft gezien snapt dat volledig: het dier ziet eruit alsof een game-designer zich een uurtje zat te vervelen en toen voor de grap een krekel en een mol heeft gekruist. De voorpoten van de veenmol lijken sterk op de graafklauwen van de gewone mol, die Talpa europaea heet. Het is alweer een voorbeeld van convergente evolutie.

Veenmollen – de Nederlandse naam komt voort uit de constatering dat ze veel in veengebieden voorkomen – leven ondergronds. Ze graven tunnels waar ze zelden uit tevoorschijn komen en waar ze ook broedkamers in aanleggen. Heel soms zie je er een rondkruipen. Pak hem op en voel de kracht van die graafpootjes!

Het zijn omnivoren, ze eten zowel dierlijke prooi die ze in hun gangenstelsels tegenkomen als plantaardig voedsel. Vanwege hun ondergrondse leefwijze zijn dat vooral wortels en dat verklaart de afkeer die akkerbouwers hebben voor het beestje. Bovendien hebben veenmollen de neiging om de grond boven hun broedkamers kaal te houden om zo meer zonnewarmte te kunnen vangen voor de ontwikkeling van het broed.

Nu ik dit heb geschreven, realiseer ik me dat ook een stem op het schrijvertje toepasselijk zou zijn geweest. Volgende keer dan maar.