Hoogleraren: 'Schaliegas is voor Nederland niet interessant'

Een Amerikaanse demonstratie tegen 'fracking', de wijze waarop schaliegas gewonnen wordt. Beeld afp
Een Amerikaanse demonstratie tegen 'fracking', de wijze waarop schaliegas gewonnen wordt.Beeld afp

Een grote groep van vooraanstaande hoogleraren op het gebied van milieu en duurzaamheid spreekt zich vandaag scherp uit tegen de winning van het omstreden schaliegas in Nederland. In een petitie vergelijken zij de grootschalige Amerikaanse winning met de plannen in Europa. Ze stellen dat na een 'nuchtere afweging' van voor- en nadelen, de conclusie moet zijn dat schaliegas voor Nederland niet interessant is.

onze verslaggevers

Het manifest dat vandaag in Trouw wordt gepresenteerd, is een initiatief van Jan Rotmans, hoogleraar duurzame transities aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Dat is mede ondertekend door 54 andere hoogleraren. Zij schrijven dat Nederland weliswaar al heel lang een gasland is, maar geen schaliegasland moet worden. In hun betoog verwijzen zij naar allerlei wetenschappelijke bronnen.

Winning in Europa lastiger dan in VS
De petitie verschijnt net vóór de publicatie van het onderzoek naar de effecten van schaliegasboringen dat minister Kamp (economische zaken) de Tweede Kamer heeft toegezegd. Dat moet voor 1 juli klaar zijn, waarna het uiterlijk eind augustus verschijnt. Hangende dit onderzoek mogen er in Nederland geen proefboringen plaatsvinden. Ook worden er geen opsporingsvergunningen verleend.

Het schaliegas zit in Europa veel dieper dan in de VS. De winning is ook veel lastiger dan van regulier aardgas, schrijven de kritische hoogleraren. Het kost veel energie om energie uit de grond te halen, dus is het energierendement laag. Bovendien zijn bij schaliegas veel boringen nodig op korte afstand van elkaar. Dat is lastig in Nederland, met zijn hoge bevolkings- en bebouwingsdichtheid, hoog ontwikkelde infrastructuur, drukke ondergrond en waterwinning.

Volgens de opstellers van de petitie zijn ook de geschatte voorraden schaliegas niet omvangrijk, en zijn die de afgelopen jaren fors naar beneden bijgesteld. Sprak men vijf jaar geleden nog van een omvang van enkele malen Slochteren, nu is dat afgezwakt tot 5 tot 10 procent van Slochteren. Deze hoeveelheid levert vijf jaar extra gas op, voor die periode een paar duizend banen en in totaal zo'n 20 tot 30 miljard euro. De ecologische schade kan echter oplopen tot een veelvoud van dit bedrag.

Grote boortorens van tientallen meters hoog
Schaliegaswinning is volgens de hoogleraren een zeer intensieve fossiele industrie: grote boortorens van tientallen meters hoog, vrachtauto's die af en aan rijden, productie die dag en nacht doorgaat, miljoenen kuubs water per bron en duizenden liters giftige chemicaliën per bron. De conclusie is dat Nederland heel veel extra moeite moet doen en grote ecologische risico's neemt om een betrekkelijk geringe hoeveelheid schaliegas te exploiteren. De kans dat schaliegas voor Nederland commercieel aantrekkelijk is, is klein.

Maria van der Hoeven, directeur van het Internationaal Energie-Agentschap (IEA), zegt vandaag in Trouw juist dat schaliegas een 'bondgenoot' kan zijn van schone energiebronnen als zon en wind. Zolang deze duurzame energiewinning door de technische en economische beperkingen ervan nog in de schaduw moet staan van de fossiele bronnen, is schaliegas volgens haar een relatief schone 'overgangsbrandstof'. "Vooral gas kan een brug vormen tussen de niet-schone energie van nu en de schonere energie van de toekomst", aldus CDA'er Van der Hoeven, die minister was in alle vier de kabinetten-Balkenende.

Lees het manifest van de 55 hoogleraren en het interview met Maria van der Hoeven in de weekendeditie van Trouw, of zondag op Trouw.nl.

De 55 ondertekenaars:

Prof.dr.ir. Jan Rotmans, hoogleraar Duurzame Transities, Erasmus Universiteit Rotterdam
Prof.dr. Theo Beckers, hoogleraar Duurzame Ontwikkeling (em.), Tilburg Universiteit
Prof.dr. Frans Berkhout, hoogleraar Innovatie & Duurzaamheid, VU Amsterdam
Prof.dr. Jan Boersema, hoogleraar Milieuwetenschappen, Cultuur en Religie, VU Amsterdam
Prof.dr.ir. Jacqueline Cramer, hoogleraar Duurzaam Innoveren, Universiteit Utrecht.
Prof.dr.ir. Bert de Vries, hoogleraar Energie en Mondiale Verandering, Universiteit Utrecht
Prof.dr. Reyer Gerlagh, hoogleraar Milieu-economie, Tilburg Universiteit.
Prof.dr. John Grin, hoogleraar Beleidswetenschap, Universiteit van Amsterdam
Prof.dr.ir. Michiel Haas, hoogleraar Materialen en Duurzaamheid, Technische Universiteit Delft
Prof.dr. Wim Hafkamp, hoogleraar Milieukunde, Erasmus Universiteit Rotterdam
Prof.dr. Marko Hekkert, hoogleraar Dynamiek van Innovatiesystemen, Universiteit Utrecht.
Prof.dr.ir. Arjen Hoekstra, hoogleraar Water Management, Universiteit Twente.
Prof.dr. Kees Hummelen, hoogleraar Chemie, Rijksuniversiteit van Groningen
Prof.dr. Harry Hummels, hoogleraar Ethiek, Organisaties en Samenleving, Universiteit Maastricht
Prof.dr. Jan Jonker, hoogleraar Duurzaam Ondernemen, Radboud Universiteit Nijmegen
Prof.dr. Rene Kemp, hoogleraar Innovatie en Duurzame Ontwikkeling ICIS, Universiteit Maastricht
Prof.dr. Alfred Kleinknecht, hoogleraar Economie van Innovatie, Technische Universiteit Delft
Prof.dr. Carolien Kroeze, hoogleraar Milieusysteemanalyse, Wageningen Universiteit
Prof.dr. Rik Leemans, hoogleraar Milieusysteemanalyse, Wageningen Universiteit
Prof.dr. Harro van Lente, hoogleraar Filosofie van Duurzame Ontwikkeling, Universiteit Maastricht
Prof.dr. Pieter Leroy, hoogleraar Milieu en Beleid, Radboud Universiteit Nijmegen
Prof.ir. Peter Luscure, hoogleraar Installatietechniek / C2C, Technische Universiteit Delft
Prof.dr. Pim Martens, hoogleraar Duurzame Ontwikkeling, Universiteit Maastricht
Prof.dr.ir. Anthonie Meijers, hoogleraar Filosofie van de Techniek, Technische Universiteit Eindhoven
Prof.dr.ir. Arthur Mol, hoogleraar Milieubeleid, Wageningen Universiteit.
Prof.dr. Paquita Pérez Salgado, decaan Faculteit Natuurwetenschappen, Open Universiteit Nederland
Prof.dr. Ad Ragas, Hoogleraar Milieu- Natuurwetenschapppen, Open Universiteit Heerlen.
Prof.dr. Lucas Reijnders, hoogleraar Milieukunde, Universiteit van Amsterdam
Prof.dr. Sjoerd Romme, hoogleraar Ondernemerschap en Innovatie, Technische Universiteit Eindhoven
Prof.dr. Annemieke Roobeek, hoogleraar Strategie en Transformatiemanagement, Universiteit Nyenrode
Prof.dr. Huub Savenije, hoogleraar Hydrologie en Waterhuishouding, Technische Universiteit Delft
Prof.dr. Bert Scholtens, hoogleraar Duurzaamheid en Financiële Instellingen, Rijksuniversiteit Groningen
Prof.dr. Johan Schot, hoogleraar Geschiedenis der Techniek, Technische Universiteit Eindhoven
Prof.dr. Wim Sinke, hoogleraar Zonne-energie, Universiteit van Amsterdam
Prof.dr. Sjak Smulders, hoogleraar Macro-Economie, Universiteit van Tilburg
Prof.dr. Jan Stel, hoogleraar Oceanische Ruimte en Menselijke Activiteit, Universiteit Maastricht
Prof.dr. Frans Stokman, hoogleraar Methoden/Technieken Sociale Wetenschappen, Rijksuniversiteit Groningen
Prof.dr. Egbert Tellegen, hoogleraar Sociologie en Milieu, Universiteit Utrecht
Prof.dr. Gerard van Bussel, hoogleraar windenergie, Technische Universiteit Delft
Prof.dr.ir. Andy van den Dobbelsteen, hoogleraar Climate Design & Sustainability, Technische Universiteit Delft
Prof.dr.ir. Klaas van Egmond, hoogleraar Milieukunde, Universiteit Utrecht
Prof.dr.ir. Anke van Hal, hoogleraar Sustainable Housing Transformation, Technische Universiteit Delft
Prof.dr. Ekko van Ierland, hoogleraar Milieueconomie i.h.b. Natuurlijke Hulpbronnen, Wageningen Universiteit
Prof.dr. Theo van de Klundert, hoogleraar Economie, Universiteit van Tilburg
Prof.dr. Daan van Soest, hoogleraar Milieu-Economie, Vrije Universiteit Amsterdam en Universiteit van Tilburg
Prof.dr. Rob van Tulder, hoogleraar International Business-Society Management, Erasmus Universiteit Rotterdam
Prof.dr. Arjen van Witteloostuijn, hoogleraar Economie, Universiteit van Antwerpen, Tilburg en Utrecht
Prof.mr. Jonathan Verschuuren, hoogleraar Internationaal en Europees Milieurecht, Universiteit van Tilburg
Prof.dr.ir. Pier Vellinga, hoogleraar Klimaatverandering Wageningen Universiteit/VU Amsterdam
Prof.dr. Louise Vet, hoogleraar Evolutionaire Ecologie, Wageningen Universiteit
Prof.dr.ir. Arjen Wals, hoogleraar Sociaal Leren en Duurzame Ontwikkeling, Wageningen Universiteit
Prof.dr. Gail Whiteman, hoogleraar Duurzaamheid en Klimaatverandering, Erasmus Universiteit Rotterdam
Prof.dr. Herman Wijffels, hoogleraar Duurzaamheid en Maatschappelijke Verandering, Universiteit Utrecht
Prof.dr. Aart de Zeeuw, hoogleraar Milieueconomie, Universiteit van Tilburg
Prof.dr. Bastiaan Zoeteman, hoogleraar Internationaal Duurzaamheidsbeleid, Universiteit van Tilburg

undefined

Wilt u iets delen met Trouw?

Tip hier onze journalisten

Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden