Gezelschapsdieren zijn ons heilig. Maar vooral honden en katten laten een forse pootafdruk achter.
Huisdieren zijn net auto’s. De status die velen de hond, kat, goudvis, hamster of papegaai toekennen heeft een vergelijkbare aaibaarheidsfactor. Kom niet aan onze heilige koe op vier wielen, maar kom óók niet aan Felix en Fikkie op vier poten. Er is nog een overeenkomst: zowel auto’s als huisdieren vervuilen de planeet. Vooral door wat ze eten.
“Honden en katten eten vlees”, zegt Theun Vellinga, senior onderzoeker veehouderij en milieu bij Wageningen University & Research (Wur). “Een kat is een echte carnivoor, die kan moeilijk zonder vlees. Een hond is een omnivoor, die is minder sterk afhankelijk van vlees.”
Poepen is ook niet goed voor de planeet. De uitwerpselen van honden en katten keren immers niet terug als meststof in de kringloop van mineralen, net als die van mensen. Vellinga: “Al die mineralen zijn nodig om de gewassen weer te kunnen produceren in een nieuwe cyclus, in een nieuw jaar. Dat moet je dan dus aanvullen met kunstmest.”
Het is maar welk dier je in huis haalt
Om de vergelijking tussen gezelschapsdier en heilige koe even af te maken: het Zwitserse onderzoeksbureau ESU-services onderzocht al eens dat een jaar lang een hond voeden net zo vies is voor de planeet als een autorit van 3677 kilometer. De jaarlijkse ecologische voetafdruk van een kat komt overeen met een autorit van 1413 kilometer. Een goudvis daarentegen is in een jaar ‘slechts’ even vervuilend als 14 kilometer rijden met een personenwagen. Het is maar welk dier je in huis haalt. Vellinga: “Heel kort door de bocht: ieder huisdier extra is slecht voor de planeet.” Maar katten en honden zijn ook buitenshuis vervuilend, nog los van de ergernis over hun uitwerpselen – ‘een bron van potentiële ziekten’, volgens Vellinga.
“Honden worden onder meer uitgelaten in natuurgebieden, waar de mest en urine zorgt voor een verrijking met mineralen. Dan moeten boeren heel erg hun best doen om de belasting met stikstof terug te draaien en voegen met name de honden weer een hoeveelheid stikstof en fosfaat toe aan voedselarme natuurgebieden, zoals de heide.”
De universiteit van Edinburgh publiceerde eind 2020 een onderzoek waarin naar voren kwam dat diervoerproducenten in een jaar net zo veel koolstofdioxide uitstoten als de Filippijnen of Mozambique. Om alle gezelschapsdieren van voedsel te voorzien is bovendien een hoeveelheid landbouwgrond nodig van twee keer de oppervlakte van het Verenigd Koninkrijk.
Dierenbescherming is niet gerust op alternatieve voeding
De branche laat via de Nederlandse Voedingsindustrie Gezelschapsdieren (NVG) weten dat het veel doet om de honden- en kattenbrokjes te verschonen. “De diervoederindustrie maakt veelal gebruik van restproducten om verspilling van belangrijke voedingsstoffen te voorkomen. Daarnaast is er volop aandacht voor lokale bronnen, duurzame technieken en innovaties zoals alternatieve eiwitten”, verklaart de NVG.
Als die alternatieve voeding maar niet ten koste gaat van hond of kat, zegt de Dierenbescherming. “In de veehouderij wordt er soms geëxperimenteerd met bepaalde samenstellingen voer om uitstoot te verminderen. Wat betreft de Dierenbescherming zou je dit niet moeten doen als het het welzijn van het dier aantast, en we hopen dan ook dat deze stap niet richting huisdiervoer gezet gaat worden”, zegt een woordvoerder van de Dierenbescherming. “Een ander punt, in het verlengde hiervan: je zou katten binnen kunnen houden om de voetafdruk van het buiten ontlasten te verkleinen. Maar sommige katten zijn buitenkatten pur sang. Binnenhouden is dan een knauw is in het welzijn van het dier.”
Het minst vervuilend? Géén huisdier
Voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal heeft op de website tips gezet om de impact van huisdieren te verminderen. Tip 1 luidt: het minst belastende huisdier is géén huisdier. Je kunt ook wandelen met de hond van buren of je inzetten voor dieren die al in je tuin leven, adviseert Milieu Centraal. Andere tips: neem een klein dier want die eet minder, geef honden en katten droogvoer en geen natte brokjes. En denk bij tropische aquariums eens aan het energiegebruik.
Zo valt er een wereld te winnen want er zijn nogal wat viervoeters, vogels en vissen in dit land. Het meest recente onderzoek naar de huisdierenpopulatie in Nederland stamt uit 2021 (uitgevoerd door I&O Research). In dat jaar woonden hier in totaal 22 miljoen huisdieren, waaronder 3,2 miljoen katten, 1,8 miljoen honden, 1,6 miljoen zang- en siervogels en 5,8 miljoen aquariumvissen. Daarnaast houden Nederlanders nog een half miljoen konijnen en honderdduizenden knaagdieren en reptielen als huisdier.
Dat doen we niet voor niks, stelt Vellinga: “Je bent wel heel erg streng als je alleen naar de milieu- en klimaatbelasting kijkt. Huisdieren hebben ook een waarde, voor veel mensen is gezelschap van een hond of kat heel belangrijk en veel mensen gaan met een hond wandelen.”
Lees ook:
Hond met anti-vlooienmiddel brengt verboden landbouwgif de natuur in
Nee, de hond gaat niet dood aan het middel dat het baasje gebruikt om vlooien en teken te bestrijden.
