Hoe kunnen robot en mens ooit goed samenwerken?

Robots hebben een probleem: ze werken niet goed samen met mensen. Zodra er iets onverwachts gebeurt, raken ze van slag. Daarom worden ze wel op grote schaal gebruikt in fabrieken, waar ze in afzondering hun werk doen, maar lukt het niet om ze elders op de werkvloer te introduceren, tussen de mensen.

Een aantal universiteiten en grote bedrijven wil die kloof tussen robotica en werkvloer dichten. Daartoe richten ze het onderzoekscentrum FRAIM op. Doel is robots te maken die mensen daadwerkelijk ondersteunen in hun werkzaamheden. Opvallend: werknemers zullen betrokken worden bij de ontwikkeling van die nieuwe robots, zegt initiatiefnemer David Abbink, hoogleraar mens-robot-interactie van TU Delft.

Gebruikers betrekken bij automatisering

Te vaak worden robots ontwikkeld vanuit het idee dat technisch mogelijk is, zegt Abbink. “Ik heb ook veel robots gemaakt die nu staan te verstoffen omdat vakmensen er niet mee willen werken.” Het consortium wil dat ondervangen door techneuten, sociale wetenschappers en vakmensen te betrekken bij het ontwerp.

Aan het consortium nemen in totaal vijf universiteiten deel, drie hogescholen en TNO. Zij zullen samenwerken met bedrijven, waaronder Heineken en Ahold Delhaize. Ook schoonmaakbedrijf Facilicom en Schiphol Bagage Handling zouden willen meedoen, zegt Abbink, maar dat is nog niet rond. Voor het onderzoeksinstituut vragen de universiteiten een subsidie aan bij de overheid.

Vliegtuigmotor

Eén project is al van start gegaan, bij KLM. Daar ontwikkelen ze een robotarm voor in de werkplaats voor motoronderhoud. De luchtvaartmaatschappij kampt met personeelstekorten en een vergrijzend personeelsbestand, terwijl het om zeer gespecialiseerd en soms zwaar werk gaat. Een robot kan dan uitkomst bieden, maar dan moet die wel gebruikt worden.

Een soortgelijke aanpak is volgens hem ook nodig bij automatisering in andere sectoren, zoals de introductie van kunstmatige intelligentie op kantoren. “De plotselinge opkomst van ChatGPT volgt het oude patroon van technologisch gedreven ontwikkeling en commerciële belangen. Vakmensen moeten meer inspraak krijgen, als we willen dat niet alleen grote techbedrijven profiteren en de agenda bepalen.”

Lees ook:

Beste creatieven, gaan jullie kunstmatige intelligentie omarmen of ander werk zoeken?

Het zoemt in de creatieve sector: computers kunnen nu ook illustraties maken en zelfs gedichten schrijven. Gaan programma’s als ChatGPT en Dall-E banen kosten?