Het lijkt wel een film: de grimmiger wordende strijd om het klimaat

De Doomsday-gletsjer op Antarctica staat op breken. Wetenschappers sloegen deze week alarm. Nieuwe gegevens laten zien dat een cruciale ijsplaat kan breken waardoor het hele geval sneller gaat smelten. De aftakeling van ’s werelds breedste gletsjer kan de zeespiegel met 25 procent laten stijgen.

De naam van de gletsjer roept filmische associaties op. Nu gaat de film Doomsday uit 2008 niet over het klimaat maar over een dodelijk virus in Schotland. Ook vrij apocalyptisch, maar toch een ander probleem. Het etiket ‘dag des oordeels’ dat op de ijsmassa is geplakt, geeft in ieder geval een onheilspellende boodschap. Een grimmigheid die ook in toenemende mate te vinden is in de strijd tegen klimaatverandering.

Vernietigen van fossiel kapitaal

Stel, er ligt een tijdbom in je huis, mag je die dan vernietigen? Ja natuurlijk, is het antwoord, anders ga je dood. Het huis is de planeet, de bom is de fossiele sector, aldus een recent opiniestuk in de Britse krant The Guardian. De Zweedse wetenschapper en activist Andreas Malm betoogt dat moreel te verantwoorden is het fossiele kapitaal letterlijk kapot te maken. De installaties en machines wel te verstaan, niet de werknemers. ‘We zitten in een dodelijke spiraal’, is zijn diagnose. ‘Daar moeten we uitbreken. De dagen van vriendelijk protest zijn voorbij.’ Het lijkt meer een denkoefening dan een concrete oproep om in te gaan meppen op bronnen voor kolen, olie en gas. Maar toch, ethisch gezien is zo’n actie te billijken, vindt de schrijver.

Alsof er zo nog niet genoeg stof voor een dreigende klimaatfilm is, boog deze week ook de VN Veiligheidsraad zich over de opwarming van de aarde. Er ligt een resolutie op tafel die klimaatverandering definieert als ‘een bedreiging voor de vrede’. Conflicten over water, land, grondstoffen liggen op de loer of zijn al ontstaan. Reden genoeg dus om de klimaatcrisis te bestrijden. Maar volgens de New York Times ligt Rusland dwars. Het land ziet de resolutie als pogingen van het welvarende westen om zich te bemoeien met de interne aangelegenheden van andere landen. Intussen bouwt Rusland troepen op aan de grens met Oekraïne en dreigt Duitsland de gaspijplijn Nord Stream 2 niet in gebruik te nemen als dit conflict escaleert.

Klimaatactivisten bespioneren

Ook voor het noodzakelijke spionage-element in zo’n film is te putten uit de realiteit. Volgens onderzoek van onafhankelijk mediaplatform OpenDemocracy, deze herfst gepubliceerd, heeft de fossiele gigant BP jarenlang ‘vredelievende klimaatactivisten’ bespioneerd. Met behulp van het bureautje van een ex-MI6 agent zijn mensen afgeluisterd en persoonlijke gegevens van activisten verzameld. Die informatie is onder meer doorgespeeld naar het British Museum, dat onder vuur ligt vanwege fossiele sponsoring. De spionnen deden hun werk degelijk. Over de haardracht van een demonstrant: ‘Had eerst lange dreadlocks. Nu kort haar.’

De spionage is van recente datum, in ieder geval tot begin dit jaar, volgens OpenDemocracy dat documenten en e-mails in handen kreeg. Acties tegen klimaatverandering vormen ‘een existentiële bedreiging’ voor de olie- en gasindustrie, aldus privédetectives. OpenDemocracy zag ook emailverkeer in tussen een Britse universiteit en BP waarin besproken werd een student in de gaten te houden die zich verdiepte in het BP-archief, gesitueerd in een universiteitspand. De student voerde actie om de banden tussen BP en de universiteit te verbreken.

Het in de gaten houden moest wel een beetje voorzichtig. ‘Low key, no high-viz’, luidde de instructie van universiteitsmedewerkers. De universiteit (Warwick) en British Museum ontkennen betrokkenheid bij de activiteiten van de gleufhoeden en het uitwisselen van informatie. “We houden alleen maar de risico’s van demonstraties in de gaten”, verweerde BP zich. Maar de man die eerst dreadlocks had, een musicoloog, was helemaal niet van plan met hamers op pijpleidingen in te slaan. Hij doet onderzoek en demonstreert.