Hebben arbeidsongeschikten wat aan de intensieve hulp van het UWV?

Tientallen miljoenen euro’s kreeg het UWV er de afgelopen de vijf jaar bij, voor een betere dienstverlening. Het personeelsbestand werd flink uitgebreid: 120 extra voltijdsbanen kwamen er bij op het Werkbedrijf van het UWV tussen 2017 en 2021. Met als doel om de kansen van arbeidsongeschikten op werk te vergroten. Het resultaat? Dat is nog met vraagtekens omgeven.

Er zijn wel veel meer gesprekken met mensen in een arbeidsongeschiktheidsuitkering (Wia) en er worden meer re-integratietrajecten aangeboden. Het bureau De Beleidsonderzoekers ging vervolgens uitzoeken wat het effect was, en dat was een lastige opgave. Er wordt namelijk vooral bijgehouden hoeveel mensen er nu worden gebeld en hoeveel mensen een traject doorlopen. Maar niet echt wat de gevolgen zijn.

‘Van veel van de gepleegde inspanningen zijn nog geen resultaten bekend. UWV heeft (nog) geen inzicht in de opbrengsten van de reeds uitgevoerde activiteiten: niet van het effect op uitkeringsgerechtigden, op de dienstverlening als geheel, of op het vakmanschap van professionals’, luidt een harde conclusie in het rapport.

Zo weet UWV bijvoorbeeld wel hoeveel uitkeringsgerechtigden bij hen het re-integratietraject genaamd Werkfit doorlopen en dat 50 tot 70 procent van de mensen die dit traject volgen het ook afmaakt. Maar het effect ervan wordt niet gemeten. ‘Voor het Werkfit-traject is het onduidelijk welke criteria worden gehanteerd voor een succesvolle afronding’, constateren de onderzoekers.

Minimaal twee gesprekken

Dat er bij het UWV meer aandacht is voor arbeidsongeschikten, is wel eens anders geweest. Tot 2017 werd er door de overheid eigenlijk nauwelijks omgekeken naar mensen met een uitkering in de Wia. Deze mensen kunnen door ziekte of aandoening niet of minder werken. De minister – maar ook het UWV zelf – was ontevreden over het gebrekkige contact met cliënten in de Wia.

En dus kreeg UWV de opdracht – en de middelen – om tenminste twee keer per jaar een gesprek te hebben met deze uitkeringsgerechtigden. Dat is gelukt. Met iedereen die de Wia instroomt, wordt tegenwoordig minimaal twee keer per jaar gesproken. De honderden werknemers die bij UWV verantwoordelijk zijn voor de re-integratie hebben nu beter in beeld aan wie de organisatie maandelijks een uitkering overmaakt.

Maar bij de uitwerking van de vervolgstap – deze mensen ook de uitkering uit helpen of, als dat te hoog gegrepen is, de activiteiten en contacten buitenshuis stimuleren – hapert het. Resultaten zijn nauwelijks bekend.

Uitstroomcijfers zijn er wel. Circa 75 procent van de mensen die in 2015 een Wia-uitkering hadden, heeft dat vijf jaar later nog steeds. Circa 13 procent was met pensioen of overleden. Bij 12 procent is de gezondheid hersteld waardoor ze geen uitkering meer ontvangt.

Experiment

Er is wel een experiment opgezet met 18.000 arbeidsongeschikten om te kijken of intensieve hulp effect heeft. Zesduizend van hen krijgen helemaal geen begeleiding. Uit een tussentijds resultaat over dat experiment blijkt dat het verschil tussen de mensen die wel hulp en geen begeleiding krijgen, nihil is.

Mensen die intensieve begeleiding krijgen komen 1,2 procentpunt vaker aan het werk dan de mensen in de Wia die geen enkel contact hebben met het UWV. De kans op werk stijgt van 5,1 naar 6,3 procent binnen een jaar.

In het rapport van De Beleidsonderzoekers staat dat ‘het niet is vast te stellen wat de toegevoegde waarde is geweest van dienstverlening’. Opvallend is dat de Uitvoeringsorganisatie Werknemersverzekeringen (UWV) de komende jaren juist meer wil inzetten op re-integratie. Zelf geloven zij sterk in dat middel om mensen te helpen.

Lees ook:

Mensen die in de WIA terechtkomen, komen daar bijna niet meer uit

Er wachten veel mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering op een medische herbeoordeling. Misschien te lang, want mensen in de WIA raken nog zelden aan het werk.

Het lukt het UWV nauwelijks om werklozen weer aan een baan te helpen, toch spreekt directeur Tof Thissen van een succes

Het lukt het UWV nauwelijks om werklozen weer aan een baan te helpen. Maar wel om ze een goed gevoel te geven. ‘En dat is goud waard, als je weet dat de overheid je niet afschrijft’, zegt Tof Thissen, directeur van UWV-Werkbedrijf.