Groene koopjes, duurzame kleding

Tot voor kort was Strawberry Earth een blog voor groene creatievelingen. Sinds twee weken is het ook een bedrijf dat in samenwerking met andere bedrijven duurzame koopjes aanbiedt.

Met de slogan Don't just buy green, buy awesome (Koop niet alleen groen, koop geweldig), wil Strawberry Earth een alternatief bieden voor Groupon, een bedrijf dat dagelijks grote kortingen op allerlei producten geeft. "Groupon staat voor gedachteloos consumeren om het consumeren, daar zetten wij ons tegen af," zegt oprichtster Mette te Velde. "Wij staan voor mooie producten van hoge kwaliteit, die ook nog eens goed zijn voor het milieu. Wij bieden een groene versie van Groupon."

Te Velde en compagnon Ikenne Azuike timmeren met Strawberry Earth al ruim drie jaar aan de weg. Hun hippe blog werd een begrip, een merknaam die ze wilden inzetten als makelaar voor duurzame producten. "Veel mensen willen wel duurzaam kopen maar ze weten niet waar het kan," zegt Te Velde. "Met onze nieuwe website helpen we daarbij. We hebben elke week twee deals, iets om te kopen en iets om te doen. Dat kan van alles zijn, van een gezichtsbehandeling van C. Cosmetics and Care tot een fiets van Roetz Bikes. Zo laten we zien welke bedrijven goed bezig zijn."

Brandmission
Ook Lonneke Verbunt van Brandmission zoekt samenwerking met duurzame producenten. Ze heeft haar modewinkel in Haarlem opgezet volgens het shop-in-shop-principe, de indeling is gebaseerd op merk, niet op stijl of kleur. "Als mensen bij mij in de winkel komen, wil ik dat ze met een verhaal naar huis gaan. En het liefst dat ze ook iets kopen natuurlijk."

De speerpunten van Brandmission zijn duurzaamheid, fair trade en ambachtelijke producten, maar die staan wel in dienst van mode. "Ik richt me op de stijl van de chique en zakelijke vrouw met aandacht voor duurzaamheid. Mode en kwaliteit staan daarbij voorop. Als mensen iets mooi vinden, wordt het meer gedragen en ben je vanzelf al iets duurzamer bezig."

MVO
Volgens Johan Wempe, lector bij kenniscentrum Saxion en als hoogleraar duurzaamheid en bedrijfsethiek begeleider van promovendi aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, willen bedrijven steeds vaker actief bijdragen aan maatschappelijk verantwoord ondernemen. "Voor 2005 was duurzaam ondernemen vooral defensief. Bedrijven benadrukten dat ze niet aan kinderarbeid deden, niet het milieu belastten, vanuit de drijfveer dat ze het vervelend vonden om slecht in het nieuws te komen."

Sinds de klimaatconferentie in Johannesburg in 2002 heeft hij die defensieve houding zien veranderen. "Neem Albert Heijn, dat met zijn puur&eerlijk-producten vooroploopt in Nederland. Hoewel deze producten nog verschillende, minder duurzame, varianten hebben, zie je dat er nu ook in het bedrijf zelf wordt gekeken naar duurzaamheid, dat er wordt nagedacht over de rol van Albert Heijn in de productieketen."

Deze mentaliteitsomslag heeft volgens Wempe drie gevolgen. "Ten eerste zoeken bedrijven samenwerkingsverbanden met andere duurzame bedrijven. Je kunt pas echt duurzaam bezig zijn als je leveranciers meewerken en je klanten dat ondersteunen. Daarom zoeken bedrijven steeds vaker publiciteit, ze treden naar buiten met wat ze doen om hun klanten te informeren."

Ten tweede moet een bedrijf kiezen welke aspecten van duurzaamheid het belangrijk vindt. "Je kunt niet aan het welzijn van de hele wereld bijdragen, maar je kunt wel benadrukken wat je goed doet en uitleggen waarom je bepaalde keuzes maakt."

Tenslotte is het idee van duurzaam ondernemen steeds meer verbonden geraakt met ondernemerschap, met het idee dat een bedrijf of duurzaam initiatief moet renderen. "Eerst ging het bedrijven er vooral om met duurzaamheid een nieuw marktsegment aan te boren, ze zagen het als marketing. Maar nu komen veel bedrijven op een grens, ze willen ook in hun bedrijf zelf goed bezig zijn. Duurzaamheid wordt intrinsiek belangrijk."

Vertrouwen
Samenwerken met andere groene bedrijven is voornamelijk gebaseerd op vertrouwen. Te Velde vraagt potentiële partners om eerst de Strawberry Principles te lezen, een set richtlijnen die een bedrijf op z'n minst gedeeltelijk moet ondersteunen. Zo moet het aan eerlijke handel doen, geen giftige stoffen gebruiken of hebben nagedacht over recycling. Bovendien zet Strawberry Earth alle informatie over een product op de website, inclusief dingen die de producent nog niet zo goed doet. Consumenten kunnen zo zelf de afweging maken om iets wel of niet te kopen.

Ook voor Verbunt moeten producenten transparant zijn. "Ik ga niet naar India om in fabrieken te kijken, dat kan ik niet en bovendien heb ik ook geen idee waar ik op moet letten. Het gaat mij erom dat een bedrijf helder is over wat het doet, zodat ik die informatie aan klanten door kan geven."

Checken of een verhaal volledig waterdicht is, is lastig, geeft Te Velde toe. "Het gaat te ver om te zeggen dat je iemand op z'n blauwe ogen vertrouwt, maar je kunt ook niet alles controleren. Je merkt snel genoeg of iemand over duurzaamheid heeft nagedacht. Er zijn keurmerken, veel bedrijven hebben een website met een mvo-pagina (maatschappelijk verantwoord ondernemen). Als je kritisch doorvraagt, vallen ze snel door de mand. De bedrijven waar wij mee samenwerken zijn heel transparant over duurzaamheid. De eigenaren zijn bovendien trots op hun product en willen er graag over vertellen."

Verbunt vraagt niet naar keurmerken, dat kunnen veel van de kleine merken die Brandmission verkoopt zich niet veroorloven. Ook Te Velde wil zich niet blindstaren op labels. "We vragen er wel altijd naar, dan weet je zeker dat bepaalde claims kloppen, maar we zijn ook weer niet ontzettend streng. Honderd procent duurzaam kan niet altijd." Bovendien zijn keurmerken niet zaligmakend. "Neem bijvoorbeeld de biologische boer Lindenhoff, die de worst op het openingsfeestje van onze groene Groupon verzorgde. Hij is heel duurzaam en biologisch maar hij voedt zijn dieren met voer van zijn eigen land. Voer met een keurmerk zou hij moeten inkopen."

Ondernemen, maar dan duurzaam
Dat duurzaam ondernemen net zo goed gaat over ondernemen als over duurzaamheid, vindt Wempe geen bezwaar. "Mensen hebben economische en morele motieven om te handelen en die kunnen allebei een rol spelen. Bij duurzaam ondernemen wordt ondernemingstalent ingezet om morele ambities te realiseren. De enige begrenzing is of een bedrijf zijn klanten en leveranciers meekrijgt. Ethisch betekent niet meer dingen niet doen, maar juist dingen wel doen, een bijdrage leveren."

Ook voor Strawberry Earth is commercieel denken niet per se slecht. "Je kunt in een tentje bij Occupy gaan zitten of proberen het systeem van binnenuit te veranderen," zegt Te Velde gedecideerd. "Er gaat heel wat aan vooraf voordat wij een product aanbieden. We praten met producenten, krijgen een rondleiding in hun bedrijf, mogen spullen uitproberen, dat kost allemaal tijd. Dan moet je het wel professioneel aanpakken. Ik kan dit niet combineren met een voltijd baan dus moet ik er wel wat aan overhouden. Als ik snel rijk had willen worden, was ik wel iets anders gaan doen."

Daarbij vindt ze dat er in Nederland snel negatief wordt gereageerd op duurzame initiatieven. "Elk foutje wordt breed uitgemeten in de media. Neem het rapport van het klimaatpanel IPCC, daar worden een paar foutjes in gevonden en het wordt meteen volledig afgekraakt. Met als gevolg dat de hele klimaatdiscussie hier is stopgezet." Veel bedrijven willen misschien wel, maar worden ontmoedigd door de negatieve sfeer, denkt ze. "Juist bedrijven die op het randje van greenwashing zitten, kunnen wij over de streep trekken door met ze te gaan praten. Maar doordat de aandacht de hele tijd naar de niet-duurzame aspecten gaat, zakt de moed veel ondernemers in de schoenen."

Zwart-Wit
Vooral de milieuhoek is volgens Te Velde nog veel te zwart-wit. "Je kunt wel alles afwijzen wat niet volledig duurzaam is maar dat heeft geen zin. Alleen maar inzetten op consuminderen is niet realistisch. We blijven kopen, hoewel ik een beweging zie van kwantiteit naar kwaliteit, minder kopen en minder verspillen." Verbunt is het met haar eens. "Als je iets koopt, moet je iets kopen wat je mooi vindt. Ik ben een vrouw en ik houd van mooie kleren, zoals veel mensen houden van nieuwe dingen kopen en er mooi uitzien. De economie draait op consumeren. Maar we kunnen er wel beter over nadenken, bewuster spullen kopen van goede kwaliteit."

Zonder een reclamecampgne van een miljoen euro word je niet zo snel bekend

Do the Bright Thing
Een duurzaam initiatief dat al een tijdje loopt, is 'Do the Bright Thing' van ondernemer Maurits Groen. Mensen die hun online-aankopen via de website van Do the Bright Thing doen, dragen gratis bij aan het plaatsen van zonnepanelen om de hoeveelheid energie die de productie van het artikel heeft gekost, te compenseren.

"We zouden willen dat het harder gaat maar het begint inmiddels te lopen," zegt Groen. Met 30.000 unieke bezoekers sinds augustus en 4500 mensen (15 procent) die daadwerkelijk iets hebben gekocht via de website is hij best tevreden. "We hebben er bewust voor gekozen om niet een miljoen euro in een marketingcampagne te pompen om een merknaam op te bouwen. Daarom duurt het langer voor mensen ons vinden en moeten we vaak opnieuw uitleggen waar Do the Bright Thing voor staat. Mensen vinden het soms ingewikkeld, snappen het niet helemaal. Maar als ze eenmaal één keer iets via ons hebben gekocht, is de kans groot dat ze dat in de toekomst blijven doen."

Groen ziet kansen in de samenwerking met bedrijven. "We hebben bijvoorbeeld klanten die hun kantoorartikelen via ons bestellen, dat gaat om redelijk grote bedragen. Daarnaast wachten we op groen licht van een grootgrutter, die alle non-food artikelen via ons wil inkopen. Dan kunnen we meeliften op de reclame die een bedrijf daarvoor maakt."