Groene boer wordt bankdirecteur: ‘Rabobank is serieus over verandering in de landbouw’

“Ze hebben mij ervan overtuigd dat ze echt verandering in de landbouw willen”, zegt de Groningse veehouder Alex Datema (56) over zijn nieuwe werkgever. Hij wordt in mei de nieuwe directeur Food & Agri, de voeding- en landbouwtak, van de Rabobank. Het is een opmerkelijke keuze, omdat Datema al jaren een voorvechter is van natuurinclusief boeren.

Datema is onder meer voorzitter van de organisatie BoerenNatuur en was ook een van de opstellers van een kritische notitie ‘Regie op ruimte’ over het landbouwbeleid. “We moeten de komende twintig jaar toe naar een landbouw die klimaatneutraal is, het milieu minimaal belast, het landschap onderhoudt en zorg draagt voor de biodiversiteit”, zei hij daarover in augustus in Trouw.

Datema vindt dat het kabinet te veel treuzelt bij het uitzetten van een koers: “Ik mis een heldere lijn.”

Er moeten dingen anders

Zelf heeft Datema, samen met een compagnon, een melkveebedrijf in het Groningse Briltil met 120 koeien en 70 hectare grasland. De Groningse boer denkt dat hij bij de bank een nieuwe lijn kan uitzetten. “We staan op een punt dat een paar dingen structureel anders moeten in de landbouw en het is mij duidelijk geworden dat dit ook voor de Rabobank een serieuze stap is.”

Er was twijfel, erkent Datema. “Ik weet dat zij al een tijd zeggen dat ze vinden dat de landbouw moet veranderen en ik vind dat in de praktijk moeilijk zichtbaar. Als boer praat ik met mijn accountmanager van de Rabo, want ik heb een krediet bij de bank. En ik praat ook al jaren met mensen bij de Rabobank die zich bezighouden met duurzaamheid. Ik zie wel verschil tussen de praktijk en het verhaal dat de Rabobank vertelt. Op het boerenerf gaat het vooral nog over zwarte cijfers, het inkomen, maar de visie van de Rabobank is helder: het moet duurzamer. Ik ben er nu van overtuigd dat ze verandering van de landbouw niet alleen in woord willen uitdragen, maar ook op zoek zijn naar hoe dat praktisch vorm krijgt.”

‘Ik weet wat er nodig is op het boerenbedrijf’

Over praktische veranderingen kan Datema pas iets vertellen als hij een tijdje aan de slag is, zegt hij. “Ik weet wat er nodig is op het boerenbedrijf, maar ik moet eerst maar eens zien wat de Rabobank al heeft bedacht.” De bank heeft bijvoorbeeld al een rentekorting voor boeren die maatregelen nemen om biodiversiteit te bevorderen en werkt daarbij samen met het Wereld Natuur Fonds.

“Andere producten moeten nog worden ontwikkeld”, zegt hij. Denk aan de financiering van een overbruggingskrediet voor boeren die willen extensiveren met minder koeien per hectare. “Die krijgen vaak te maken met een dip in de inkomsten. Hoe kunnen we dat oplossen?”

‘Ik vind boer zijn het leukste dat er is’

Datema is voorstander van het oplossen van diverse problemen tegelijk, zoals minder stikstof en kooldioxide en verbetering van de waterkwaliteit en biodiversiteit. “Technische innovatie kan daarbij een hulpmiddel zijn als je maar naar het hele bedrijfssysteem blijft kijken. Anders bestaat het risico dat je één kwestie oplost en de andere vergeet.”

Hij zal naast zijn nieuwe functie bij de Rabobank ook boer blijven. “Ik ben nu ook al vier of vijf dagen onderweg voor allerlei organisaties. Ik vind boer zijn het leukste dat er is. En het is ook goed om verbonden te blijven met de onderwerpen waarover ik praat.”

Lees ook:

De oplossing voor het stikstofprobleem? Een overheid met visie die de markt bijstuurt

Uit de stikstofimpasse komen, lukt alleen met een overheid die de markt veel actiever bijstuurt. En die boeren zelf de regie geeft over de manier waarop ze milieudoelen halen, betogen oud-minister Cees Veerman en de Groningse melkveehouder Alex Datema.