Graanhandelaar Cargill ontwijkt nog steeds belasting via Nederland en Luxemburg, ondanks nieuwe wetten

Cargill, de grootste graanhandelaar ter wereld, weet ondanks nieuwe internationale wetgeving nog steeds belasting te ontwijken in Europa. Dat doet het Amerikaanse bedrijf via brievenbusfirma’s in Nederland en Luxemburg. Op die manier bespaarde Cargill tussen 2019 en 2021 naar schatting tientallen miljoenen euro’s.

Dat blijkt uit jaarverslagen die Cargill heeft gedeponeerd bij de Nederlandse en Luxemburgse Kamers van Koophandel. Het geld dat Cargill bespaarde met de ontwijking was anders ten goede gekomen aan de staatskas van ofwel moederland Verenigde Staten, ofwel aan de vele andere landen waar de multinational dochterbedrijven heeft.

De graanhandelaar is actief in ruim zestig landen, en verdient geld met de op- en verkoop van graan en grondstoffen. Daarbij profiteert ze van hoge graanprijzen, zoals tijdens de oorlog in Oekraïne. Vorig jaar schoot de omzet mede daardoor naar een record van 165 miljard dollar.

Strenge antimisbruikregels

Dat Cargill nog steeds belasting weet te ontwijken is opmerkelijk. Sinds 2020 gelden er namelijk strenge Europese antimisbruikregels. Deze ‘ATAD2’-regels moeten beproefde manieren van belastingontwijking onmogelijk maken. Op die manier kwam ook een einde aan één van meest roemruchte ontwijkingsroutes via Nederland, de zogeheten CV/BV-structuur, waar ook Cargill tot 2019 gebruik van maakte.

Met de CV/BV-structuur konden Amerikaanse bedrijven hun buitenlandse winsten via een Nederlandse BV wegsluizen naar een bijbehorende Commanditaire Vennootschap (CV), waar de winst vervolgens niet werd belast.

Cargill heeft zijn CV in februari van 2019 opgeheven. Vanaf dat moment gingen buitenlandse winsten vanuit de Nederlandse BV naar een Luxemburgse brievenbusfirma, Cargill International Luxembourg 25 (CIL25). Op de honderden miljoenen euro’s aan winst die sinds 2019 bij deze firma binnenkomen, wordt vervolgens geen belasting geheven, blijkt uit de jaarverslagen van CIL25.

Het is niet bekend waarom de Luxemburgse belastingdienst geen winstbelasting heeft geheven tussen 2019 en 2021. Cargill weigerde hier specifieke vragen over te beantwoorden. Experts van verschillende universiteiten hebben op verzoek van Trouw meegekeken, maar konden er met de beschikbare informatie uit de jaarverslagen geen verklaring voor vinden.

“Zeer mysterieus”, zeggen de Leidse hoogleraar belastingrecht Jan van de Streek en zijn promovendus Josephine van der Have er bijvoorbeeld over. Luxemburgs hoogleraar Werner Haslehner zegt dat hij de zogeheten ruling zou moeten inzien ‘om te begrijpen waarom hier geen belasting wordt betaald’. Zulke rulings, belastingafspraken tussen de fiscus een bedrijf, zijn echter altijd strikt vertrouwelijk.

Vincent Kiezebrink, onderzoeker bij Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (Somo), vermoedt dat hier sprake is van een nieuwe ontwijkingsstructuur die voor buitenstaanders nog niet helemaal duidelijk is. “Onderzoekers lopen altijd jaren achter op de praktijk”, zegt Kiezebrink. “Komen er nieuwe wetten die een oude route onmogelijk maken, dan verzinnen fiscaal adviseurs vaak gewoon iets nieuws. Maar het duurt altijd even voor de rest van de wereld dat doorheeft.”

Verbijsterend

“Het is verbijsterend om te lezen dat Cargill op voor iedereen mysterieuze wijze de belasting naar nul kan krijgen”, reageert Europarlementariër Paul Tang (PvdA). Tang is voorzitter van de subcommissie die Europese belastingwetten opstelt, en zegt vragen te gaan stellen aan de Europese Commissie over Cargill. “Dit mag niet onopgemerkt passeren, er moet nader onderzoek naar komen.”

Het Europarlement heeft net een nieuwe wet aangenomen die in sommige gevallen belastingvoordelen kan weghalen bij brievenbusfirma’s in Europa. Deze ‘Unshell-directive’ (‘ontbrievenbus-wet’) ligt nu bij de Europese Raad van lidstaten voor de uiteindelijke beslissing. “Het stuk over Cargill maakt weer duidelijk wat er bij die beslissing op het spel staat”, zegt Tang.

Cargill is twee maanden geleden, een week geleden en afgelopen vrijdag door Trouw om antwoorden gevraagd op specifieke vragen over de belastingstructuur, maar daar wilde het bedrijf niet op ingaan. Wel geeft een woordvoerder aan dat Cargill zich aan ‘de hoogste standaard van belastingrapportage’ houdt. Verder zegt het bedrijf zich overal ter wereld aan zowel de letter als de geest van belastingwetgeving te houden, en zou het belasting afdragen in alle landen waar de winst wordt gemaakt.

Lees ook:

Gewiekst vindt graanhandelaar Cargill toch weer een route om belasting te ontwijken, via Nederland

Cargill, een van de grootste en machtigste voedsel- en grondstofhandelaren ter wereld, kan iets wat nieuwe wetten en regels eigenlijk onmogelijk moesten maken.

Met deze 19 wetten en regels wil Nederland breken met het imago van belastingparadijs

Het stempel ‘belastingparadijs’ blijft Nederland achtervolgen, alle nieuwe wetten en regels om ontwijking tegen te gaan ten spijt. Hoe terecht is die term dan nog?